Πάνω από το όριο του 10% και πλησίον της περιοχής του 10,6% αναμένεται να διαμορφωθεί το ποσοστό της ανεργίας για το 2024, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κρατικού προϋπολογισμού, ενώ την ίδια ώρα το ΙΟΒΕ, στην Τριμηνιαία Εκθεσή του προβλέπει χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας, της τάξης του 10,3%. Από την άλλη πλευρά, τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ανοδική πορεία της ανεργίας (12,1% το α’ τρίμηνο του 2024 και 11,1% με την εποχική αναπροσαρμογή), η οποία δικαιολογείται από την έντονη εποχικότητα που χαρακτηρίζει την ελληνική αγορά εργασίας λόγω του τουρισμού.
Ωστόσο, παρά τις εποχικές αυξομειώσεις, φαίνεται ότι δύσκολα θα καμφθεί ο σκληρός πυρήνας της ανεργίας ώστε σύντομα ή έστω τα επόμενα χρόνια να υποχωρήσει κάτω από το ψυχολογικό όριο του 10%, το οποίο αποτελεί κομβικό σημείο όχι μόνο για την εθνική οικονομία, αλλά και για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και ειδικά αυτούς που «χτίζουν» την πρώτη τους τριετία από τον Ιανουάριο του 2024.
Υπενθυμίζουμε ότι, όπως ορίζει ο νόμος, αν την 1η Ιανουαρίου 2027 η ανεργία παραμείνει άνω του 10%, τότε θα ανασταλεί η ισχύς των διατάξεων και θα παραμείνουν «παγωμένες» οι τριετίες μέχρι να πέσει το ποσοστό, ακυρώνοντας την προοπτική αύξησης των μισθών.
Ο στόχος είναι δύσκολος καθώς το ποσοστό της ανεργίας δεν συνδέεται μόνο με τις επενδύσεις και την παραγωγικότητα, αλλά και με το δημογραφικό. Το ζητούμενο είναι να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας χωρίς όμως να μειώνεται το εργατικό δυναμικό, η πτωτική πορεία του οποίου είναι προδιαγεγραμμένη. Δηλαδή, όσο πιο μικρός είναι ο αριθμός του εργατικού δυναμικού τόσο περισσότερο θα επιμένει σε υψηλά ποσοστά η ανεργία. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ισπανία που έχει την υψηλότερη επίδοση στην ανεργία στην Ε.Ε., με την Ελλάδα να ακολουθεί στη δεύτερη θέση, ενώ έπονται η Φινλανδία και η Ιταλία».
Το ΙΟΒΕ αναμένει μικρή περαιτέρω βελτίωση στην αγορά εργασίας το 2024, με εμφανή ωστόσο σημάδια επιβράδυνσης της θετικής τάσης. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, τα περιθώρια περαιτέρω μείωσης της κυκλικής ανεργίας στενεύουν, ενώ πρόκληση αποτελεί η μείωση της διαρθρωτικής ανεργίας και η αύξηση της συμμετοχής στην εργασία.
Από την πλευρά του το υπουργείο Εργασίας και η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), βλέποντας τη βόμβα του δημογραφικού να επηρεάζει αρνητικά την αγορά εργασίας, εκτός από τη συνεχή προσπάθεια για βελτίωση και αντιστοίχιση των δεξιοτήτων των ανέργων, στοχεύει στην αύξηση των γυναικών στην αγορά εργασίας και γενικότερα στην επάνοδο μέρους του πληθυσμού όπως οι συνταξιούχοι προκειμένου να συγκρατηθεί η απώλεια του εργατικού δυναμικού.
Τα προγράμματα που τρέχει η ΔΥΠΑ, όπως τονίζει ο υποδιοικητής του φορέα Γιώργος Καραχάλιος, έχουν θετικό αντίκτυπο στη βελτίωση του κλίματος στην αγορά εργασίας. «Ο φθίνων ρυθμός ανεργίας, τα τελευταία χρόνια, είναι αποτέλεσμα των τολμηρών οικονομικών πολιτικών της κυβέρνησης», αναφέρει ο κ. Καραχάλιος.
«Από το 2019 έως σήμερα έχουν απασχοληθεί περίπου 150.000 άτομα μέσω επιδοτούμενων προγραμμάτων απασχόλησης και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας, ενώ πάνω από 260.000 άτομα έχουν ενισχύσει την απασχολησιμότητά τους μέσω προγραμμάτων πιστοποιημένης συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης σε πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες. Με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κυρίως μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και του ΕΣΠΑ 2021-2027, αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο η προσφορά νέων προγραμμάτων και άρα η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τα οποία νομοτελειακά θα οδηγήσουν σε περαιτέρω πτώση του ρυθμού ανεργίας».
To επίδομα ανεργίας
Σύντομα όμως το επίδομα που λαμβάνουν οι άνεργοι θα αλλάξει αρχιτεκτονική με στόχο, όπως τόνισε σε πρόσφατη συνέντευξή του και ο πρωθυπουργός, να είναι κίνητρο και όχι αντικίνητρο για την αναζήτηση εργασίας: «Δεν θέλουμε τους ανθρώπους να είναι εθισμένοι σε κάποια επιδόματα, μόνο και μόνο για να μη δουλεύουν», είπε χαρακτηριστικά.
Σε αυτή την κατεύθυνση το νέο επίδομα θα είναι πιο δίκαιο, ανταποδοτικό και εμπροσθοβαρές, καθώς θα συνδέεται με τις αποδοχές και τα έτη ασφάλισης των εργαζομένων, έτσι ώστε όσοι μένουν χωρίς δουλειά έχοντας καταβάλει εισφορές για πολλά χρόνια εργασίας να λαμβάνουν επίδομα με ένα έξτρα μπόνους ανάλογα με τα έτη ασφάλισης.
Τα ποσά δεν έχουν «κλειδώσει» ακόμη αλλά άμεσα, έως το τέλος του Ιουνίου, θα αποτυπωθούν σε σχετική ΚΥΑ. Τον Σεπτέμβριο το σχέδιο θα εφαρμοστεί πιλοτικά με βάση ένα δείγμα 10.000-20.000 ανέργων που προσδιορίζεται αυτήν την περίοδο, ενώ το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Το επίδομα θα μπορεί να ανέλθει τους πρώτους μήνες σε έως και 1.000-1.100 ευρώ, όχι όμως για όλους, αλλά για όσους έχουν πολλά χρόνια ασφάλισης (π.χ. πάνω από 20 έτη), έχουν ικανοποιητικές αποδοχές (π.χ. πάνω από 1.500 ευρώ) και ταυτόχρονα δεν έχουν λάβει έως τώρα καθόλου επιδότηση ανεργίας.
Αυτό σημαίνει ότι το επίδομα ανεργίας θα είναι δυναμικά εμπροσθοβαρές, ώστε να προσφέρει μεγαλύτερη στήριξη τους πρώτους μήνες ανεργίας, όταν η οικογένεια του ανέργου δοκιμάζεται από την απότομη μείωση εισοδήματος. Το νέο επίδομα θα διακρίνεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος θα είναι σταθερό, ίσο με το 55% του εκάστοτε κατώτατου ημερομισθίου, όπως τώρα. Επάνω στο σταθερό ποσό θα προστίθεται το «μεταβλητό» επίδομα, το οποίο θα το λαμβάνουν όσοι έχουν περισσότερα χρόνια ασφάλισης.
Σύμφωνα με τα σενάρια που έχουν έως τώρα επεξεργαστεί οι υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας, το α’ τρίμηνο της ανεργίας, αντί για το 55% του ημερομίσθιου του ανειδίκευτου εργάτη, το επίδομα θα μπορούσε να αυξηθεί στο 70%, ώστε να είναι υψηλότερο, δηλαδή από τα 510 ευρώ που είναι σήμερα η τακτική επιδότηση ανεργίας να ανέλθει στα 640 ευρώ. Εν συνεχεία θα υπάρξει ανάλογη μείωση του συγκεκριμένου ποσοστού στο 65% του ημερομίσθιου του ανειδίκευτου εργάτη (600 ευρώ), ενώ το γ’ τρίμηνο να περιορίζεται στο 55% όπως είναι και σήμερα (510).
Οπως ορίζει ο νόμος, αν την 1η Ιανουαρίου 2027 η ανεργία παραμείνει άνω του 10%, τότε θα ανασταλεί
η ισχύς των διατάξεων και θα παραμείνουν «παγωμένες» οι τριετίες μέχρι να πέσει το ποσοστό, ακυρώνοντας την προοπτική αύξησης των μισθών
