Περισσότεροι από 300.000 ελεύθεροι επαγγελματίες υπολογίζεται ότι θα χάσουν το 2024 τα προνοιακά επιδόματα που λάμβαναν, με την εφαρμογή του νέου συστήματος φορολόγησης βάσει του τεκμαρτού εισοδήματος. Ειδικότερα, από την αύξηση του φορολογητέου εισοδήματος αναμένεται να μειωθούν κυρίως επιδόματα τέκνων και στέγασης, καθώς και το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, ενώ αντίθετα από το νέο σύστημα δεν φαίνεται να επηρεάζεται η χορήγηση του επιδόματος γέννησης.
Σήμερα μεγάλη μερίδα του κλάδου δικαιούται τα επιδόματα του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), καθώς το 54% των αμιγώς ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνει μηδενικό εισόδημα, ενώ το 85% δηλώνει ετήσιο εισόδημα κάτω από 10.000 ευρώ. Ωστόσο από τους «χαμένους» επαγγελματίες θα ωφεληθούν οι υπόλοιποι δικαιούχοι του ΟΠΕΚΑ. Η απώλεια των επιδομάτων θα φέρει μια νέα πηγή εσόδων για το Δημόσιο, της τάξης των 100 εκατ. ευρώ. Το εν λόγω κονδύλι, σύμφωνα με πληροφορίες, θα διατεθεί στην αύξηση του ύψους των επιδομάτων. Υπενθυμίζουμε ότι τα αναπηρικά επιδόματα αυξήθηκαν πέρυσι έπειτα από 10 χρόνια, όπου ήταν παγωμένα, ενώ αύξηση 8% χορηγείται από τον επόμενο μήνα στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.
Βέβαια η αύξηση δεν θα είναι άμεση, αφού μετά την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων το α’ εξάμηνο του 2024 θα ακολουθήσουν η εκκαθάριση και η επιβολή του φόρου. Επομένως το κονδύλι θα συγκεντρωθεί σταδιακά, με στόχο οι αυξήσεις να δοθούν μετά το καλοκαίρι του 2024. Η αύξηση αναμένεται να ανέλθει, σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, σε 90 ευρώ ετησίως, ήτοι 7,5 ευρώ τον μήνα. Για παράδειγμα, το επίδομα τυφλότητας, που είναι σήμερα στα 391 ευρώ, θα αυξηθεί στα 398,5 ευρώ.
Τα βασικότερα επιδόματα που χορηγούνται μέσω του ΟΠΕΚΑ είναι: το επίδομα τέκνων, που λαμβάνουν ετησίως περίπου 800.000 οικογένειες με παιδιά, το επίδομα στέγασης, που καλύπτει τις ανάγκες για ενοίκια 250.000 ευάλωτων νοικοκυριών, τα αναπηρικά – προνοιακά επιδόματα, που παίρνουν περίπου 200.000 δικαιούχοι, το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, που χορηγείται σε περίπου 270.000 δικαιούχους, το επίδομα γέννησης σε 11.000 μητέρες ετησίως και το επίδομα υπερηλίκων που δίνεται σε περίπου 35.000 ανασφάλιστους άνω των 67 ετών.
Προπληρωμένη κάρτα
Με διάταξη στο μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο προβλέπεται η καταβολή της πλειονότητας των επιδομάτων της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ, πρώην ΟΑΕΔ), όπως το τακτικό επίδομα ανεργίας, και του ΟΠΕΚΑ, όπως τα επιδόματα τέκνων και γέννησης, μέσω προπληρωμένης κάρτας, με όριο αναλήψης μετρητών έως το 50% του ποσού κάθε επιδόματος. Από το νέο μοντέλο πληρωμών με πλαστικό χρήμα εξαιρούνται τα αναπηρικά επιδόματα και το επίδομα ενοικίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η εφαρμογή του μέτρου θα ξεκινήσει τους πρώτους μήνες του 2024 ενώ έως και τις 30 Σεπτεμβρίου αναμένεται να έχουν ενταχθεί όλα τα επιδόματα.
Για τη χρήση της άυλης προπληρωμένης κάρτας για το υπόλοιπο 50%, όπως συμβαίνει τώρα με το μισό Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, προβλέπεται η παροχή κινήτρων, δηλαδή χρηματικών επάθλων κατά το πρότυπο της φορολοταρίας της ΑΑΔΕ (κοινό έργο με το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ενταγμένο στο Ταμείο Ανάκαμψης). Με αυτό τον τρόπο απλοποιείται η διαδικασία πληρωμής από διαφορετικούς φορείς και αυξάνονται οι ηλεκτρονικές συναλλαγές προς όφελος των δημόσιων εσόδων.
Η φιλοσοφία του μέτρου είναι να δίνονται «όσα πρέπει σε αυτούς που πρέπει, ακριβώς για ό,τι πρέπει» προκειμένου να καταπολεμηθεί παράλληλα και η φοροδιαφυγή. Υπενθυμίζουμε ότι η αύξηση της χρήσης πλαστικού χρήματος στο σύνολο της οικονομίας έχει ήδη ενισχύσει τα φορολογικά έσοδα.
Μάλιστα θα δοθούν πρόσθετα πλεονεκτήματα στους χρήστες των προπληρωμένων καρτών για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες (όπως οι δαπάνες για τα παιδιά ή για τον τοκετό) και θα απαγορευτούν άλλες δαπάνες, καθώς, όπως διαπιστώθηκε, σε κάποιες λίγες περιπτώσεις μέρος των επιδομάτων κατευθυνόταν στον τζόγο!
Ο στόχος του υπουργείου
Στόχος της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφίας Ζαχαράκη είναι τουλάχιστον το 50% του ποσού των επιδομάτων που λαμβάνουν εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι, άτομα με αναπηρία, αλλά και ευάλωτες κοινωνικά ομάδες να καταναλώνεται μέσω POS ή άλλης ηλεκτρονικής συναλλαγής. Το σχέδιο περιλαμβάνει τη σταδιακή πληρωμή σχεδόν 3 δισ. ευρώ από τα συνολικά 4 δισ. ευρώ που διατίθενται σήμερα στο πλαίσιο πολιτικών κοινωνικής πολιτικής και πρόνοιας.
Για παράδειγμα, κάποιος που παίρνει επίδομα ΟΠΕΚΑ ή επίδομα ανεργίας από ΔΥΠΑ ύψους 479 ευρώ θα μπορεί τα 250 ευρώ να τα ξοδέψει μέσω προπληρωμένης κάρτας και τα υπόλοιπα μέσω μετρητών.
Την ίδια ώρα ο ΟΠΕΚΑ θέτει ως προτεραιότητα την ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού του οργανισμού προκειμένου να απλοποιηθούν η υποβολή και η παρακολούθηση των αιτήσεων των πολιτών που ταλαιπωρούνται σήμερα από χρονοβόρες διαδικασίες.
