Την έκθεση «Από την αρπαγή στην επιστροφή», με εικόνες, οι οποίες είχαν κλαπεί και επαναπατρίστηκαν, εγκαινίασε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη στο Κέντρο Προστασίας και Προβολής Ιστορίας και Τέχνης της Μητρόπολης Ιωαννίνων.
Στην έκθεση, που συνδιοργανώνουν η Μητρόπολη και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, παρουσιάζονται με πλούσιο εποπτικό υλικό, 24 εικόνες-κειμήλια και 2 ζεύγη βημοθύρων, που είχαν κλαπεί παλαιότερα από κυκλώματα ιερόσυλων και αρχαιοκαπήλων, από ναούς και μοναστήρια της Μητρόπολης Ιωαννίνων και ανευρέθηκαν σε γκαλερί του εξωτερικού.
Όπως είπε η Λίνα Μενδώνη, «Η παράνομη διακίνηση και εμπορία των πολιτιστικών αγαθών είναι μέρος μιας ευρύτερης εγκληματικής δραστηριότητας, η οποία είναι ιδιαίτερα σύνθετη και καλά δικτυωμένη διεθνώς. Μαζί με το εμπόριο όπλων και το εμπόριο ναρκωτικών, το εμπόριο κλεμμένων πολιτιστικών αγαθών, μέσα από τα κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας, είναι τα πλέον κερδοφόρα ανά τον κόσμο.
Η Ελλάδα έχει αναπτύξει μια πολυδιάστατη και δυναμική πολιτική για την αποτελεσματική προστασία αυτής της κληρονομιάς. Το θεσμικό μας πλαίσιο έχει ενισχυθεί. Η πρώτη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού μετά τον Ιούλιο του 2019 ήταν η επαναφορά των αυστηρών ποινών προς τους αρχαιοκαπήλους, οι οποίες είχαν μειωθεί μετά την τροποποίηση των κωδίκων, μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές του Ιουλίου του 2019.
Μέσω της αρμόδιας Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, έχουμε αναπτύξει έναν πολύ δυναμικό ρόλο στα διεθνή fora, κυρώνοντας διεθνείς συμβάσεις και συνθήκες για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε καιρό ειρήνης και σε καιρό πολέμου. Παράλληλα αναπτύσσουμε διμερείς και πολυμερείς διεθνείς συνεργασίες, προκειμένου να ενισχυθούν τα μέτρα που παίρνονται διεθνώς για την παράνομη διακίνηση των πολιτιστικών αγαθών».
Όπως είπε η Υπουργός, «Δεν είναι εύκολο, ούτε να διεκδικήσεις, ούτε να επαναπατρίσεις έργα, ακόμη και όταν ξέρεις ότι τα συγκεκριμένα πολιτιστικά αγαθά ανήκουν στην Ελλάδα. Χρειάζονται πολύ ισχυρές αποδείξεις, με βάση τις διεθνείς συμβάσεις και το θεσμικό πλαίσιο των χωρών από τις οποίες διεκδικούμε τον επαναπατρισμό. Είναι μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία, που πρέπει να γίνεται με διακριτικότητα, σιωπηλά, με πείσμα. Αυτό που προέχει, είναι να επιστρέψει το πολιτιστικό αγαθό στη χώρα που ανήκει».
Σε ό,τι αφορά τον επαναπατρισμό των κειμηλίων της Ηπείρου, η Λίνα Μενδώνη σημείωσε ότι «είμαι ευτυχής, γιατί στην Ηπειρο είστε όλοι μαζί, είμαστε όλοι μαζί, στην προσπάθεια ανάκτησης των πολιτιστικών αγαθών, των εικόνων, που εκλάπησαν χρόνια πριν από τα μοναστήρια και τα ξωκλήσια της περιοχής. Δεν περισσεύει κανείς στον αγώνα κατά της αρχαιοκαπηλίας και στον αγώνα του επαναπατρισμού. Ομολογώ ότι με θλίβει, όταν βρίσκονται άνθρωποι, πολιτικοί ή αρχαιολόγοι, οι οποίοι πολεμούν έναν επαναπατρισμό για λόγους εντυπώσεων ή αντιπολίτευσης. Ο επαναπατρισμός των πολιτιστικών αγαθών είναι ένα θέμα εθνικό που μας αφορά όλους. Κάθε αρχαιότητα, κάθε εικόνα, κάθε πολιτιστικό αγαθό της χώρας, είναι μέρος της ταυτότητάς μας. Και οφείλουμε όλοι μαζί να συμβάλλουμε στον επαναπατρισμό τους».
Στην εκδήλωση των εγκαινίων της έκθεσης, παρευρέθησαν και απηύθηναν χαιρετισμό, ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Μάξιμος, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο δήμαρχος Ιωαννίνων Μωυσής Ελισάφ, ενώ μίλησαν η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του ΥΠΠΟΑ Βάσω Παπαγεωργίου και η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Βαρβάρα Παπαδοπούλου. Παρέστησαν οι βουλευτές Ιωαννίνων, Σταύρος Καλογιάννης και Μαρία Κεφάλα.
Στο Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων, πραγματοποιήθηκε ημερίδα με θέμα την παράνομη διακίνηση των αρχαιοτήτων, τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση του προβλήματος καθώς και τις δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού. Στόχος της ημερίδας ήταν η ενημέρωση του κοινού σε ό,τι αφορά την προστασία των πολιτιστικών αγαθών από την αρπαγή και την παράνομη διακίνησή τους. Η ημερίδα διοργανώθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, σε συνεργασία με την Διεύθυνση Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, τη Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών και την Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων.
