Το Oxford COVID-19 Government Response Tracker (OxCGRT) του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης είναι ένα εργαλείο καταγραφής των μέτρων που λαμβάνει η κάθε χώρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Λαμβάνει υπόψη συνολικά 19 διαφορετικούς δείκτες κυβερνητικής απόκρισης και βαθμονομεί την αυστηρότητα των αποφάσεων σε μια κλίμακα από 1 ως 100.

Με βαθμολογία 88,89 η Ελλάδα φιγουράρει σήμερα στην κορυφή της λίστας με τις χώρες της Ευρώπης και στην τρίτη θέση μεταξύ 184 χωρών σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οι διαχειριστές της εφαρμογής διευκρινίζουν πως η καταγραφή και αξιολόγηση αφορούν μόνο την αυστηρότητα των κυβερνητικών πολιτικών και δεν πρέπει να ερμηνεύονται ως “βαθμολόγηση” της καταλληλότητας ή της αποτελεσματικότητας της απόκρισης της κάθε χώρας. “Η υψηλότερη θέση σε έναν δείκτη δεν συνεπάγεται ότι η απόκριση μιας χώρας είναι καλύτερη από άλλες χαμηλότερες στην κατάταξη”, επισημαίνεται.

Στον πρώτο από τους πίνακες που επεξεργάστηκε το iatronet με βάση τα στοιχεία της λίστας, εμφανίζονται οι 15 χώρες με τα αυστηρότερα μέτρα στον κόσμο. Η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση, πίσω από την Ερυθραία και τον Λίβανο. Άλλες τρεις ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα.

Από του 19 δείκτες κυβερνητικών αποφάσεων – διαθέσιμων στο κοινό – που συλλέγει το OxCGRT, οι 8 αφορούν τις πολιτικές περιορισμού κυκλοφορίας και κλεισίματος σχολείων και άλλων δραστηριοτήτων. Τέσσερις δείκτες καταγράφουν οικονομικές πολιτικές, όπως η εισοδηματική στήριξη στους πολίτες και η ελάφρυνση χρέους. Επτά δείκτες αφορούν τις πολιτικές στο σύστημα υγείας, όπως τα τεστ COVID-19, η ιχνηλάτηση επαφών, επείγουσες επενδύσεις στην υγειονομική περίθαλψη και πιο πρόσφατα, τα προγράμματα εμβολιασμού. Οι τρεις κατηγορίες συγκροτούν τον γενικό δείκτη απόκρισης της κάθε χώρας.

Στον δεύτερο πίνακα εμφανίζονται με σειρά κατάταξης ευρωπαϊκές χώρες της λίστας, με κριτήριο την αυστηρότητα των μέτρων.

Σε άλλες μεγάλες χώρες του κόσμου, ενδεικτικά, η βαθμολόγηση της αυστηρότητας των μέτρων είναι 64,35 στις ΗΠΑ, 75,46 στον Καναδά, 50,46 στην Αυστραλία, 48,15 στην Ιαπωνία, 64,35 στη Βραζιλία, 40,28 στη Ρωσία. Η γειτονική μαςΤουρκία έχει 64,81, ενώ η Κίνα, από όπου ξεκίνησε η πανδημία, μόλις 35,17

Σύμφωνα με τον καθηγητή του Τμήματος ΗΜ&ΜΥ του ΔΠΘ, Βασίλη Τσαουσίδη (φωτογραφία κάτω), ο οποίος είχε αναλύσει τα δεδομένα και είχε εκφράσει καιρό πριν αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα αλλά και την επιστημονική βάση των μέτρων, “χρειάζεται επανεξέταση του συνόλου των μέτρων, με αποκλειστικό κριτήριο και στόχευση την αποφυγή των συνωστισμών”. Αυτό, όπως υποστηρίζει, θα οδηγήσει στην ακύρωση άσκοπων ή και επιβλαβών περιοριστικών μέτρων, όπως ο περιορισμός των 2 χιλιομέτρων, περιορισμοί στη χρήση αυτοκινήτου με σκοπό την άθληση εκτός πόλης, περιορισμοί κυκλοφορίας το Σαββατοκύριακο.

Σε αυτή τη λογική, κατηγοριοποιεί τα μέτρα και προτείνει, στο πλαίσιο του ελέγχου του συνωστισμού:

• Να επιβληθούν αυστηροί περιορισμοί στην πληρότητα των μέσων μαζικής μεταφοράς.
• Να εκπονηθεί ανά περιοχή σχέδιο λειτουργίας σχολείων και πανεπιστημίων με μειωμένο αριθμό ατόμων. Να ανοίγουν σταδιακά με συγκεκριμένο αλγόριθμο που θα προσδιορίζει το επίπεδο κινδύνου με βάση τα πραγματικά δεδομένα της περιοχής.
• Να λειτουργήσουν με διευρυμένο ωράριο όλα τα καταστήματα ειδών πρώτης ανάγκης και τα μικροκαταστήματα, εφόσον το επιτρέπουν τα πραγματικά δεδομένα κάθε περιοχής.

Στο πλαίσιο της τόνωσης του ηθικού των πολιτών:

• Να καταργηθούν τα SMS για τις απλές μετακινήσεις που δεν χρειάζονται έλεγχο.
• Να αρθεί η απαγόρευση στην ώρα κυκλοφορίας τις βραδινές ώρες, εφόσον τα καταστήματα και τα καφέ – μπαρ παραμένουν κλειστά τις ώρες αυτές.
• Να ανοίξουν τα καφέ που διαθέτουν εξωτερικούς χώρους με περιορισμό στο νυχτερινό ωράριο λειτουργίας τους και στον αριθμό πελατών.

Παράλληλα, ο καθηγητής προτείνει ειδικά διορθωτικά μέτρα, όπως:

• Δημοσιοποίηση όλων των δεδομένων, όπως συμβαίνει στις περισσότερες πολιτισμένες χώρες και αιτιολόγηση κάθε απόφασης με βάση τα πραγματικά δεδομένα κάθε περιοχής.
• Καταγραφή όλων των ηλικιωμένων και ευπαθών πολιτών που θέλουν να εμβολιαστούν και για διάφορους λόγους δεν τα κατάφεραν μέχρι σήμερα – και να αποκτήσουν άμεση προτεραιότητα.
• Προσωρινό περιορισμό του νομοθετικού έργου και δραστηριοτήτων που προκαλούν έντονες κοινωνικές αντιδράσεις.
• Έλεγχο εστιών συνωστισμού (κυρίως) σε κλειστούς χώρους και όχι των μετακινήσεων μεμονωμένων πολιτών.
• Ενίσχυση των υποδομών στο σύστημα υγείας αλλά και όπου δημιουργείται συνωστισμός (π.χ. σχολεία και ΜΜΜ).

Θ.Καραπάντσιος: Μακριά τα εγγόνια από τους παππούδες

Δεν χρειαζόμαστε περισσότερα μέτρα, αλλά στοχευμένα μέτρα, αφού πρώτα δούμε τη μεγάλη εικόνα, επισημαίνει από την πλευρά του ο καθηγητής Χημείας στο ΑΠΘ, Θοδωρής Καραπάντσιος (φωτογραφία κάτω). “Η μεγάλη εικόνα είναι να προφυλάξουμε τους ανθρώπους που έχουν τον κίνδυνο αν νοσήσουν να πεθάνουν ή να τους αφήσει κάτι σοβαρό. Εμείς τι κάνουμε; Θέλουμε να προστατεύσουμε τους παππούδες και κρατάμε μέσα όλη την κοινωνία, με οριζόντια μέτρα. Αποτέλεσμα είναι και να μην εφαρμόζονται τα μέτρα και να μην προφυλάσσονται αποτελεσματικά αυτοί που πρέπει να προφυλαχθούν”, τονίζει μιλώντας στο iatronet.

Όπως αναφέρει ο ίδιος, σε αυτή τη φάση, και με δεδομένη την κόπωση της κοινωνίας, δεν θέλουμε – και δεν μπορούμε πλέον – να περιορίσουμε στο σπίτι τον 15άρη ή τον 20άρη, μπορούμε όμως να τον κρατήσουμε μακριά από τον παππού και τη γιαγιά. “Αυτή είναι η συζήτηση που γίνεται σήμερα σε όλον τον πλανήτη. Το ζήτημα είναι πώς θα διαμορφώσουμε μια κουλτούρα, ώστε να εφαρμοστούν τέτοιου είδους στοχευμένα μέτρα”, σημειώνει και προσθέτει:

“Αν πεις στον Γερμανό παππού μην καλείς τον εγγονό σου στο σπίτι, θα το εφαρμόσει γιατί είναι στην κουλτούρα του. Εδώ αμφιβάλλω αν θα τον πείσουμε να το κάνει. Κι όμως πρέπει, για να προστατευτεί ο ίδιος. Τους όρους πρέπει να τους βάλλει ο παππούς και όχι ο εγγονός. Τουλάχιστον μέχρι να εμβολιαστεί. Ανάλογη είναι η κατάσταση και με τα καταστήματα. Στην Ελβετία για παράδειγμα, μου λένε συνάδελφοι με τους οποίους συνεργαζόμαστε, ότι εμείς βγαίνουμε, πηγαίνουμε στα καφέ, τα οποία όμως αντί για 20 τραπέζια έχουν 5. Και μετά τις 6 που κλείνουν δεν κυκλοφορεί στους δρόμους ούτε γάτα. Έτσι, η κατάσταση είναι ελεγχόμενη. Εδώ δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί να εφαρμοστεί κάτι ανάλογο”.