Τον Ιούνιο η ακροαματική διαδικασία στα Δικαστήρια
Μία μυστήρια υπόθεση με φόντο την Πάτρα, μία δίκη που ξεκινά μετά από αναβολές τον Ιούνιο του 2023 για μεγάλη αρχαιοκαπηλεία στο Εφετείο Πατρών, και ένα χρυσό Ρωμαϊκο νόμισμα που απεικονίζει την κεφαλή του Βρούτου. Σύμφωνα με το ιστορικό της υπόθεσης, η πρώτη απόπειρα πώλησής του χρυσού κειμηλίου, φαίνεται πως έγινε τον Ιανουάριο του 2015, στο ξενοδοχείο Waldorf-Astoria της Νέας Υόρκης κατά τη διάρκεια διεθνούς νομισματικής έκθεσης. Ο Ρίτσαρντ Μπιλ, επικεφαλής βρετανικού οίκου δημοπρασιών, φέρεται να έδειξε σε υποψήφιο αγοραστή και μετέπειτα πληροφοριοδότη των αμερικανικών αρχών μια φωτογραφία σπάνιου ρωμαϊκού νομίσματος που είχε αποθηκεύσει στο κινητό του τηλέφωνο λέγοντας ασαφώς ότι «προέρχεται από μια παλιά ελβετική συλλογή». Κατά τον Αμερικανό πράκτορα που ερεύνησε την υπόθεση, αυτή η αναφορά στην Ελβετία δεν ήταν τυχαία. Θεωρείται ως «κωδικός» που συνήθως χρησιμοποιείται σε ύποπτες συναλλαγές αρχαιοτήτων.
Το χρυσό νόμισμα περιλαμβάνεται μεταξύ των 29 αρχαιοτήτων που ανακτήθηκαν στις ΗΠΑ και παραδόθηκαν στο υπουργείο Πολιτισμού για να επιστρέψουν στην Ελλάδα, έπειτα από ενέργειες της Εισαγγελίας του Μανχάταν και της Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφαλείας της Νέας Υόρκης. Η εικονογραφία και η επιγραφή που φέρει παραπέμπουν στις Ειδούς του Μαρτίου, την ημέρα της δολοφονίας του Ιούλιου Καίσαρα. Στη μία όψη απεικονίζεται η κεφαλή του Βρούτου και στην άλλη ο σκούφος της Δημοκρατίας με δύο ξίφη και τις λέξεις «Eid Mar».
Η Ελλάδα διεκδίκησε τον επαναπατρισμό του με την επιχειρηματολογία ότι το νόμισμα κόπηκε σε ελληνικό έδαφος, στο περιοδεύον νομισματοκοπείο που είχε ιδρύσει ο Βρούτος μεταξύ Φιλίππων και Καβάλας κατά τα δύο χρόνια που διεξαγόταν ο πόλεμος με τη Ρώμη.
Η κατάσχεση του χρυσού νομίσματος τον περασμένο μήνα στις ΗΠΑ συνδέεται με τη σύλληψη στη Νέα Υόρκη, στις 10 Ιανουαρίου 2023, του 38χρονου Ρίτσαρντ Μπιλ, ιδιοκτήτη και επικεφαλής του οίκου δημοπρασιών Roma Numismatics. Την υπόθεση είχε αναδείξει αρχικά με εκτενές δημοσίευμά της η ιστοσελίδα Artnews. Σύμφωνα με αμερικανικά δικαστικά έγγραφα το νόμισμα φέρεται να πέρασε στην κατοχή του Μπιλ το 2014 μέσω του Ιταλο Βέκκι, ώστε εκείνος να το πουλήσει. Ο ιταλικής καταγωγής Βέκκι, σύμφωνα με τη δικογραφία, είχε κρατηθεί το 1992 από τις τελωνειακές αρχές των ΗΠΑ καθώς είχε αποπειραθεί να διακινήσει μέσα στις αποσκευές του αδήλωτα αρχαία ελληνικά νομίσματα. Αργότερα φέρεται να ανέλαβε σύμβουλος στον οίκο δημοπρασιών. Εις βάρος του μέχρι στιγμής δεν προκύπτει εάν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες για το χρυσό νόμισμα του Βρούτου.
Σύμφωνα με τη δικογραφία, ο Μπιλ φέρεται να παραδέχτηκε σε Αμερικανό πράκτορα ότι πλήρωσε για να προσδώσει στο νόμισμα ιστορικό προέλευσης. Δεύτερος πληροφοριοδότης ο οποίος δεν κατονομάζεται στα έγγραφα, υποστήριξε ότι ο Μπιλ και ο Βέκκι του προσέφεραν 100.000 ελβετικά φράγκα, τα οποία δεν δέχτηκε, όταν αρνήθηκε να υπογράψει το ιστορικό συλλογής γιατί το θεώρησε ψευδές. Τον Αύγουστο του 2020 το νόμισμα στάλθηκε από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη για να ελεγχθεί η αυθεντικότητά του και στα σχετικά τελωνειακά έγγραφα ως χώρα προέλευσης δηλώθηκε η Τουρκία. Τελικά τον Οκτώβριο του ίδιου έτους πουλήθηκε σε δημοπρασία προς 4,18 εκατομμύρια δολάρια.
Η δικογραφία στην Πάτρα
Ο οίκος δημοπρασιών που εμπλέκεται σε αυτή την υπόθεση έχει απασχολήσει στο παρελθόν και τις ελληνικές αρχές. Τον Οκτώβριο του 2016 είχε αναφερθεί η επωνυμία του σε διαβιβαστικό της ασφάλειας Πατρών, χωρίς να κατονομάζεται ο ιδιοκτήτης του, στο πλαίσιο της εξάρθρωσης πολυμελούς κυκλώματος αρχαιοκαπήλων. Δύο χρόνια αργότερα εκδόθηκε από το Συμβούλιο Εφετών Πατρών βούλευμα 2.546 σελίδων για παραπομπή 47 κατηγορουμένων σε δίκη. Στα σχετικά έγγραφα αναλύεται η διαδρομή αρχαίων αντικειμένων (κυρίως νομισμάτων) από τη λαθρανασκαφή τους μέχρι την πώλησή τους, ο ύποπτος ρόλος ξένων οίκων δημοπρασιών στο ξέπλυμα αρχαιοτήτων, καθώς και τεχνικές χειραγώγησης ηλεκτρονικών δημοπρασιών με εικονικά «χτυπήματα». Ωστόσο κάποια σχετική δίωξη δεν ασκήθηκε τότε κατά εκπροσώπων των διεθνών οίκων, καθώς κρίθηκε ότι δεν υπήρχαν επαρκείς ενδείξεις ενοχής.
Στο βούλευμα περιγράφεται η διαδικασία της δημοπράτησης ενός αρχαίου αργυρού στατήρα κοπής Κορίνθου από τον βρετανικό οίκο. Το συγκεκριμένο νόμισμα χρονολογίας 500-480 π.Χ., βάρους 8,65 γραμμαρίων και διαμέτρου 19 χιλιοστών, στη μία όψη απεικονίζει τον Πήγασο και φέρεται να είχε αφαιρεθεί στην ελληνική επικράτεια από λαθρανασκαφή. Πωλήθηκε σε μεσάζοντα προς 1.500 ευρώ και εμφανίστηκε σε δημοπρασία τον Σεπτέμβριο του 2016 με τιμή εκκίνησης 8.000 λίρες Αγγλίας. Στην περιγραφή του καταλόγου αναφερόταν ότι το νόμισμα προέρχεται από συλλογή πριν από το 1920. Σύμφωνα με τη δικογραφία, για το συγκεκριμένο νόμισμα και τη δημοπράτησή του γίνεται αναφορά και σε τηλεφωνική συνομιλία Ελληνα κατηγορούμενου η οποία έχει καταγραφεί. Η υπόθεση είχε οριστεί να εκδικαστεί σε πρώτο βαθμό τον Οκτώβριο του 2020, όμως έπειτα από σειρά αναβολών αναμένεται εκτός απροόπτου να ξεκινήσει τον Ιούνιο του 2023.
ΠΗΓΗ: ΑΧΑΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
