Οι περισσότερες από αυτές ειδικεύονται σε αγοραπωλησίες κινητών τηλεφώνων, κονσολών παιχνιδιών, τάμπλετ, σταθερών και φορητών Η/Υ. Ιδιαίτερα στο εμπόριο παροχής αγαθών και υπηρεσιών εξ αποστάσεως με ηλεκτρονικά μέσα πραγματοποιούσαν συντονισμένα πωλήσεις μέσω των ηλεκτρονικών καταστημάτων, οι δε φόροι που οφείλονταν συμψηφίζονταν και στην ουσία δεν αποδίδονταν με το τέχνασμα της λήψης εικονικών τιμολογίων εξόδων ανύπαρκτων προμηθευτών.
Διενεργώντας μεταξύ τους συναλλαγές εκατομμυρίων ευρώ, οι εν λόγω εταιρείες κατόρθωσαν για τις χρήσεις -τουλάχιστον- από το 2018 έως το 2022 αφενός να ισοσκελίζουν τον ΦΠΑ που προέρχεται από τις πωλήσεις παρουσιάζοντας στις εκάστοτε περιοδικές δηλώσεις ίσα ποσά ΦΠΑ εκροών και εισροών, ώστε να επιτυγχάνεται η παράνομη ιδιοποίησή του και αφετέρου να μην αποτυπώνεται η πραγματική υποχρέωση καταβολής ΦΠΑ.
Ακόμη, με τη συγκεκριμένη μέθοδο επιτύγχαναν τη μετακύλιση της υποχρέωσης καταβολής του ΦΠΑ σε άλλες εταιρείες του κυκλώματος, για τις οποίες υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι συστάθηκαν ευθύς εξαρχής με σκοπό την πραγματοποίηση ενδοκοινοτικών αγορών και τη μετέπειτα εξαφάνισή τους.
Κεντρικό ρόλο στο περιγραφόμενο κύκλωμα, σύμφωνα πάντα με το πόρισμα της Αρχής, διαδραματίζουν δύο εγχώριες εταιρείες με γραφεία επί της λεωφόρου Κηφισίας κοντά στο Δαχτυλίδι. Οι δύο αυτές εταιρείες αναπτύσσουν κοινή και συντονισμένη δράση με σκοπό την παράνομη ιδιοποίηση αναλογούντος ΦΠΑ από την πώληση προϊόντων τεχνολογίας στους τελικούς καταναλωτές, δράση η οποία περιγράφεται στο πόρισμα ως «κύκλωμα καρουζέλ».
Αυτές οι 80 εταιρείες προβαίνουν σε πλήθος αγορών προϊόντων τεχνολογίας από άλλες χώρες της Ε.Ε., προϊόντων ευάλωτων στην απάτη ΦΠΑ, τα οποία στη συνέχεια πωλούν σε ημεδαπές εταιρείες χωρίς να αποδοθεί ο ΦΠΑ που τους αναλογεί. Ακολούθως, οι τελευταίες είτε κάνουν ενδοκοινοτικές παραδόσεις, δηλαδή παραδίδουν τα προϊόντα σε άλλες χώρες της Ε.Ε. αιτούμενες επιστροφή ΦΠΑ (η παράδοση αυτή απαλλάσσεται από ΦΠΑ γιατί φορολογείται στο κράτος-μέλος του αγοραστή), είτε τον συμψηφίζουν ώστε να μην προκύπτει υποχρέωση καταβολής του. Μάλιστα οι δύο εταιρείες φαίνεται να αγοράζουν αγαθά από μια τρίτη βουλγαρική χωρίς να τα δηλώνουν, ως όφειλαν, στους συγκεντρωτικούς πίνακες και χωρίς να καταβάλλουν τον αναλογούντα ΦΠΑ από τη μετέπειτα πώλησή τους στις υπόλοιπες εταιρείες του κυκλώματος.
Αντιθέτως, δηλώνουν ψευδώς ότι προέβησαν σε αγορές από τρίτες εταιρείες στην Ελλάδα (οι οποίες είτε δεν διαθέτουν τραπεζικούς λογαριασμούς στη χώρα, είτε, μετά την επεξεργασία των τραπεζικών τους λογαριασμών, δεν επιβεβαιώνονται οι επικαλούμενες συναλλαγές) αντί των αγορών από τη βουλγαρική εταιρεία ως ενδοκοινοτικές αποκτήσεις ώστε να δυσχεράνουν τον εντοπισμό τους από τις φορολογικές αρχές. Με αυτό τον τρόπο η συγκεκριμένη εγκληματική δραστηριότητα δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού προκαλώντας στρέβλωση στη λειτουργία της αγοράς.
Το εγκληματικό προϊόν που αποκόμισαν τα εμπλεκόμενα στην υπόθεση φυσικά πρόσωπα με όχημα τις 80 εταιρείες, είτε ισοσκελίζοντας τον ΦΠΑ που προέρχεται από τις πωλήσεις, παρουσιάζοντας στις εκάστοτε περιοδικές δηλώσεις ίσα ποσά εκροών και εισροών, είτε μη αποτυπώνοντας την πραγματική υποχρέωση καταβολής ΦΠΑ, ανέρχεται τουλάχιστον σε συνολικά 99 εκατ. ευρώ, προξενώντας με τον τρόπο αυτό ισόποση περιουσιακή ζημιά σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου και της Ε.Ε.
«Εν όψει των ανωτέρω, επειδή συντρέχει περίπτωση κατεπείγοντος», αναφέρεται στο πόρισμα της Αρχής για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος, «λόγω της συνεχιζόμενης μέχρι σήμερα εγκληματικής δραστηριότητας, καθίσταται σαφές ότι πρέπει να διασφαλιστούν τα συμφέροντα του Δημοσίου με τη δέσμευση κάθε περιουσιακού στοιχείου των εμπλεκόμενων φυσικών και νομικών προσώπων».
Γι’ αυτούς τους λόγους, ο πρόεδρος της Αρχής Χαράλαμπος Βουρλιώτης διέταξε τη δέσμευση κάθε περιουσίας, ιδίως δε κάθε είδους λογαριασμών, τίτλων, επενδυτικών στοιχείων ή χρηματοπιστωτικών προϊόντων, καθώς και το περιεχόμενο των τραπεζικών θυρίδων των φυσικών και νομικών προσώπων που φέρονται να εμπλέκονται σε αυτό το κύκλωμα.
Ζημία 93 δισ. ευρώ
Τουλάχιστον 93 δισ. ευρώ τον χρόνο κοστίζει στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. και περί τα 3,2 δισ. ευρώ ετησίως στην Ελλάδα (όσο δύο ΕΝΦΙΑ) η υπεξαίρεση του ΦΠΑ, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν, ούσα σημαντικά μειωμένη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, όπου είχε φτάσει και τα 140 δισ. ευρώ, γεγονός που δείχνει ότι γίνονται σημαντικές προσπάθειες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την καταπολέμηση του φαινομένου. Ωστόσο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια, ειδικά στην πιο διαδεδομένη μορφή της απάτης ΦΠΑ, τύπου «καρουζέλ». Σημειώνεται ότι βάσει αυτών των στοιχείων η Ελλάδα βρίσκεται στην 8η θέση της λίστας με τις μεγαλύτερες απώλειες ΦΠΑ ετησίως στην Ευρώπη. Σύμφωνα με ειδικούς, η κομπίνα λειτουργεί ως εξής:
Μέσα από αλλεπάλληλες συναλλαγές μεταξύ διαδοχικών επιχειρήσεων παρεμβάλλεται μια επιχείρηση-φάντασμα, η οποία εισπράττει αλλά δεν αποδίδει τον ΦΠΑ. Είτε πρόκειται εξαρχής για εικονική επιχείρηση, είτε «εξαφανίζεται» εκ των υστέρων, η εταιρεία αυτή φροντίζει να μην αφήσει ίχνη.
Οι εταιρείες-φαντάσματα είναι σχεδόν πάντοτε μικρές και άσημες. Πίσω από αυτές όμως υπάρχουν άλλες, δηλαδή λειτουργούν για λογαριασμό πραγματικών επιχειρήσεων οι οποίες στήνουν το κύκλωμα για να υπεξαιρέσουν τον φόρο.
Αυτό δημιουργεί σοβαρές στρεβλώσεις και αθέμιτο ανταγωνισμό στην αγορά όταν, για παράδειγμα, ένα νέο προϊόν λανσάρεται παγκοσμίως σε καθορισμένη τιμή (π.χ. ένα καινούριο smartphone), αλλά κάποιες εταιρείες το πωλούν φθηνότερα επειδή το προμηθεύονται από ενδιάμεσους εισαγωγείς και διακινητές που στη συνέχεια εξαφανίζονται «παντελονιάζοντας» τον ΦΠΑ.
Τεράστιες απώλειες
Από το κέρδος που αποκομίζουν οι τελικοί πωλητές (που είναι συχνά πλοκάμια του κυκλώματος) καταφέρνουν να «πριμοδοτούν» στην τιμή το προϊόν που πωλούν στον τελικό καταναλωτή, ο οποίος αγοράζει μεν νόμιμα και με απόδειξη ένα προϊόν σε εξαιρετικά χαμηλή -ακόμη και για τα παγκόσμια δεδομένα- τιμή, αλλά στην ουσία το κράτος έχει χάσει πολλά εκατομμύρια ΦΠΑ στα στάδια της διακίνησης.
Οταν εντοπίσει τον «εξαφανισμένο» έμπορο τέτοιου τύπου κυκλώματος τριγωνικών συναλλαγών με εισαγωγές από εταιρείες-φαντάσματα, το Δημόσιο απενεργοποιεί τα ΑΦΜ τους για να μπλοκάρει άμεσα τη λειτουργία τους. Στη συνέχεια οι διωκτικές αρχές αναζητούν τους δρόμους που πήραν τα εμπορεύματα και ο ΦΠΑ.
Ωστόσο οι εταιρείες πριν και μετά τους ενδιάμεσους που έκλεισαν δηλώνουν ότι ενεργούσαν με καλή πίστη και δεν γνώριζαν για τις παράνομες δραστηριότητες. Το μόνο κέρδος τελικά είναι ότι σταματάει εκεί η ζημία για το Δημόσιο, μέχρι να αποκαλυφθεί ένα άλλο κύκλωμα από αυτά που συνεχίζουν να λειτουργούν.
