«The boss». Δηλαδή «το αφεντικό». Έτσι συνήθιζαν να αποκαλούν προ διετίας τον ιδρυτή και CEO του μεγαλύτερου ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων της Τουρκίας, Thodex, Φαρούκ Φατίχ Οζέρ, οι συνεργάτες του. Και μάλλον όχι άδικα, καθώς το ανταλλακτήριό του έκανε καθημερινά τζίρους δισεκατομμυρίων, όσο οι Τούρκοι επένδυαν μαζικά στα κρυπτονομίσματα για να γλιτώσουν από την απίστευτη κατρακύλα της τουρκικής λίρας και τον ασυγκράτητο πληθωρισμό. Ο Οζέρ χρησιμοποιούσε στις διαφημίσεις και τη λάμψη της τουρκικής βιομηχανίας σήριαλ, χρησιμοποιώντας σούπερ σταρ της γείτονος, αλλά και καταξιωμένους οικονομολόγους. Όμως η ιστορία, αποδείχθηκε εντελώς διαφορετική.
Fast forward στο 2023: Ο Οζέρ, καταζητούμενος με «Red notice» από την Ιντερπόλ, συλλαμβάνεται στην Αλβανία. Και στέλνεται με… συνοπτικές διαδικασίες… πακετάκι στην Τουρκία. Εκεί, τον περιμένουν με ανυπομονησία. Είναι, άλλωστε, ο πρωταγωνιστής του μεγαλύτερου οικονομικού σκανδάλου στην τουρκική ιστορία: Κατηγορείται ότι άρπαξε περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια που είχαν τοποθετήσει στο ανταλλακτήριό του οι (περισσότεροι από 400.000) πελάτες του και εξαφανίστηκε.
Το ιστορικό
Η πικρή αλήθεια είναι ότι το πράγμα φαινόταν από την αρχή. Ήταν πολλά τα «καμπανάκια» που χτυπούσαν για πιθανή απάτη και ακόμα περισσότεροι οι αναλυτές οι οποίοι διατύπωναν – έστω και ευγενικά- τις υποψίες τους ότι ετοιμαζόταν μια «exit scam». Τα σημάδια έδειχναν ότι η ομάδα του Thodex προσπαθούσε να εξαπατήσει όσους περισσότερους Τούρκους μπορούσε, μέχρι να ρίξει την αυλαία.
Για παράδειγμα, στις αρχές Απριλίου 2021, μόλις λίγες μέρες πριν το ανταλλακτήριο καταρρεύσει, έφερε το dogecoin στις συναλλαγές. Το «μυστήριο», ωστόσο, όπως έλεγαν τότε οι αναλυτές, ήταν ότι το ανταλλακτήριο το πούλαγε στους πελάτες του σε τιμή ως και 30% κάτω της τότε τρέχουσας τιμής αγοράς. Η λεπτομέρεια ήταν ότι, εάν κάποιος από τους πελάτες επιχειρούσε να ρευστοποιήσει το πορτοφόλι με τα dogecoins του από το Thodex, θα διαπίστωνε ότι δεν μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο. «Λόγω τεχνικού προβλήματος, έλεγαν τότε οι άνθρωποι του ανταλλακτηρίου. Τη μέρα πριν καταρρεύσει, το Thodex έκανε συναλλαγές μισού δισ. δολαρίων σε dogecoin. Μόλις σε 24 ώρες!
Θα πει κανείς πως ο Οζέρ και οι συνεργοί του έλεγαν πολλά ακόμα που δεν έστεκαν. Διαφήμιζαν, για παράδειγμα, το Thodex, ως «το μόνο τουρκικό ανταλλακτήριο με άδεια από τις Αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών». Στην πραγματικότητα, το ανταλλακτήριο είχε απλά κάνει δήλωση ως MSB (Χρηματοοικονομική Υπηρεσία) στην αμερικανική Υπηρεσία Οικονομικού Εγκλήματος, FinCen. Αυτό, δεν ήταν κάτι άλλο από μια απλή δήλωση στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας, η οποία δεν αποτελεί, ούτε σύσταση ούτε τίτλο ούτε άδεια, αλλά ούτε καν αναγνώριση της υπηρεσίας από τις αμερικανικές Αρχές. Εάν κάποιος έκανε τον κόπο να το ψάξει, θα το έβλεπε (και μάλιστα με μεγάλα γράμματα) στην ιστοσελίδα της αμερικανικής υπηρεσίας.
Όμως κανείς δεν το έκανε. Γιατί ο Φατίχ Οζέρ εμφανιζόταν σε όλα τα τηλεοπτικά δίκτυα της χώρας, μιλώντας για τα κρυπτονομίσματα και τα νέα επενδυτικά εργαλεία. Άλλωστε, το Thodex προσέλκυε εκατοντάδες χιλιάδες επενδυτές, μέσω λαμπερών τηλεοπτικών διαφημίσεων και εκστρατειών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που περιλάμβαναν διάσημους Τούρκους, όπως την ηθοποιό Γκιοκτσέ Μπαχαντίρ, την πρωταγωνίστρια του blockbuster του Netflix “The Club” και τον οικονομολόγο Ερτζάν Οζ.
Κάπως έτσι, στις 19 Απριλίου 2021, το ανταλλακτήριο ανακοίνωσε ότι «παγώνει» τις συναλλαγές σε dogecoin «λόγω της πραγματοποίησης εργασιών συντήρησης». Και το απόγευμα της επόμενης μέρας, το ανταλλακτήριο έκλεισε εντελώς τις συναλλαγές. Λίγο αργότερα, βγήκε offline.
Ταυτόχρονα, ο λογαριασμός του 34χρονου Οζέρ στο Twitter έκλεισε. Ο κόσμος άρχισε να πανικοβάλλεται. Περίπου 400.000 άνθρωποι άρχισαν να ψάχνουν τα λεφτά τους. «Κανένας λόγος ανησυχίας», έλεγε το website του ανταλλακτηρίου, διαβεβαιώνοντας ότι «θα επιστρέψουμε πολύ σύντομα» και ότι «τα αρνητικά νέα που διαβάζετε στο Ίντερνετ δεν είναι αλήθεια».
Αυτό που δεν ήταν αλήθεια, βέβαια, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, ήταν τα όσα ισχυριζόταν ο Οζέρ και το ανταλλακτήριο αυτό καθεαυτό. Και πως όσοι έλεγαν ότι ο 34χρονος ιδρυτής και CEO του ανταλλακτηρίου είχε εξαφανιστεί στο εξωτερικό, μαζί με τα περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια που… έκλαιγαν οι ήδη πιεσμένοι συμπατριώτες του, είχαν δίκιο.
Στις 21 Απριλίου του ίδιου χρόνου, ο Οζέρ έγραψε ένα μήνυμα σε έναν καινούριο λογαριασμό στο Twitter. Εκεί, έλεγε πως βρισκόταν στο εξωτερικό «για συναντήσεις με ξένους επενδυτές» και ότι το ανταλλακτήριο είχε κλείσει επειδή η ομάδα του εντόπισε «ύποπτες κινήσεις λογαριασμών», τους οποίους «ήθελε να καθαρίσει». Κατηγορούσε δε, άγνωστο ποιους, για μια καμπάνια κατασυκοφάντησης του ανταλλακτηρίου και του ίδιου. Και κάπου εκεί, έπεσαν οι τίτλοι τέλους.
Τα τηλέφωνα στις τουρκικές Αρχές, όπως αντιλαμβάνεται κανείς, ήταν εκατοντάδες χιλιάδες. Απεγνωσμένοι άνθρωποι, μεροκαματιάρηδες, που νόμιζαν ότι επενδύουν ό,τι είχαν και δεν είχαν, έχασαν τα πάντα. Οι περισσότεροι από τους επενδυτές ήταν κάτω των 34 ετών, φοιτητές ή εργαζόμενοι με χαμηλό εισόδημα. Τα νέα έφτασαν στα αυτιά του ισχυρότερου άνδρα της γείτονος: Του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Οι πληροφορίες λένε ότι ήταν ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος που ζήτησε να εκδοθεί red notice στην Ιντερπόλ για τη σύλληψη του Οζέρ, να ξεκινήσει μια τεράστια εκστρατεία συλλήψεων των υπευθύνων και έδωσε εντολή στον υπουργό Δικαιοσύνης της Τουρκίας να ενημερώσει προσωπικά τους ομολόγους του στις γειτονικές χώρες για τη σημασία που έχει ο εντοπισμός του Οζέρ. Έτσι και έγινε. Συνελήφθησαν τουλάχιστον 83 άνθρωποι για εμπλοκή στο σκάνδαλο και οδηγήθηκαν πίσω από της φυλακής τα σίδερα ο αδερφός του Οζέρ, η αδερφή του και άλλοι τέσσερις συνεργάτες του με υψηλές θέσεις στο ανταλλακτήριο. Όχι όμως ο ίδιος ο πρωταγωνιστής.
Ο Οζέρ διεμήνυε ότι δεν έχει αρπάξει τα λεφτά και ότι θα επέστρεφε στην Τουρκία. Στις δίκες που ακολούθησαν, ο δικηγόρος του ανταλλακτηρίου απέρριπτε ως «γελοίες» τις κατηγορίες για απάτη. «Έγινε επίθεση hackers στο ανταλλακτήριο και έτσι χάθηκαν τα λεφτά», είπε. Η οργή στην Τουρκία, ωστόσο, περίσσευε.
Η σύλληψη
Από τις χώρες που ειδοποιήθηκαν, το «λαβράκι» βγήκε τελικά στην Αλβανία. Ειδικό λογισμικό της Ιντερπόλ αναγνώρισε τον Φαρούκ Φατίχ Οζέρ στο διεθνές αεροδρόμιο των Τιράνων, την ημέρα που είχε φύγει από την Τουρκία. Εκεί, τον περίμενε Αλβανός συνεργός του. Και οι αλβανικές Αρχές το πήγαν δια της… ατόπου. Αντί να ψάχνουν τον Οζέρ, προσπάθησαν να εντοπίσουν τον συνεργό του και, μέσω αυτού, να φτάσουν στον Τούρκο καταζητούμενο.
Η στρατηγική των αλβανικών Αρχών απέδωσε: Ο Οζέρ εντοπίστηκε στο Ελμπασάν, όπου και συνελήφθη από ομάδα αστυνομικών, τον περασμένο Αύγουστο.
Την 20η Απριλίου 2023, στην επέτειο της μέρας που κατέρρευσε το ανταλλακτήριο, οι αλβανικές Αρχές ανακοίνωσαν ότι έστειλαν «πακέτο» στην Τουρκία. Ότι εξέδωσαν τον Οζέρ στην πατρίδα του, όπου τον περιμένουν με… ανοιχτές αγκάλες. Χωρίς, πάντως, τα δύο δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία ακόμα αγνοούνται…
