![DIVICO](https://flamis.gr/wp-content/uploads/2024/12/DIVICO.png)
Βουνό αλλόκοτο, ανεξερεύνητο και αραιοκατοικημένο, ο Γράμμος είναι γνωστός για τα πυκνά δάση, τις πηγές του ποταμού Αλιάκμονα και τις -σπάνιες για τα ελληνικά δεδομένα- αλπικές λίμνες.
Σφηνωμένες σε υψόμετρο 1.730 μέτρων, οι λίμνες Αρρένες ή Μουτσάλια, όπως είναι γνωστές στην περιοχή, είναι ένα σύμπλεγμα αλπικών λιμνών μέσα στο κατάφυτο δάσος οξιάς αρκετά κοντά στην ρίζα της κορυφής Επάνω Αρρένα (2.196 μ.). Η ονομασία τους προέρχεται από τη βλάχικη λέξη «μουτσάλι» που σημαίνει βρεγμένο, ενώ η ονομασία αρένα προέρχεται από το επίσης βλάχικο «arena» που σημαίνει αμμουδερός τόπος.
Με το βάθος τους να μην ξεπερνά το ένα μέτρο και τον πυθμένα τους ορατό σχεδόν με γυμνό μάτι, οι δύο μικρές αλπικές λίμνες επικοινωνούν μεταξύ τους με ένα ρυάκι μήκους 60 μέτρων τροφοδοτώντας η μία την άλλη με νερό. Η μεγαλύτερη σε μέγεθος δυτική λίμνη αγγίζει τις πλαγιές μέχρι την κορυφή παρέχοντας νερό στην ανατολική λίμνη που, αν και μικρότερη σε μέγεθος, θεωρείται ο πυρήνας αυτού του αλπικού οικοσυστήματος.
Γνωστές για το τεράστιας οικολογικής αξίας οικοσύστημα που φιλοξενούν, οι απομονωμένες λίμνες αποτελούν βιότοπο του αλπικού, του κοινού και του λοφιοφόρου τρίτωνα, ενώ η περιοχή συμπεριλαμβάνεται στο μονοπάτι της καφέ αρκούδας που, όπως αναφέρουν αρκετοί πεζοπόροι της περιοχής, συχνά πυκνά κάνει αισθητή την παρουσία της στην γύρω περιοχή.
Στα νερά της λίμνης παρατηρούνται και αλπικά είδη υδρόβιας χλωρίδας που κατά την άνοιξη προσδίδουν στα νερά ένα χαρακτηριστικό σμαραγδένιο χρώμα, ενώ τα σπάνια αγριολούλουδα της περιοχής που δυστυχώς θα ανακαλύψετε μόνο την άνοιξη θα σας σαγηνεύσουν με την φανταχτερή άγρια ομορφιά τους.
Η ορνιθοπανίδα της περιοχής είναι εξίσου εντυπωσιακή με δρυοκολάπτες, πετροπέρδικες, χρυσαετούς, γερακίδες, μπούφους και διάφορα μικροπούλια να κραυγάζουν ασταμάτητα μέσα στο πυκνό δάσος οξιάς. Ποιος ξέρει; Αν έχετε την τύχη με το μέρος σας, μπορεί να ακούσετε και την εκκωφαντική κραυγή του σπάνιου χρυσαετού να αντιλαλεί μέσα στο δάσος.
![Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά](https://scontent.fath5-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/479761077_1305430167433756_4224167748027440458_n.jpg?stp=dst-jpg_p526x395_tt6&_nc_cat=107&ccb=1-7&_nc_sid=aa7b47&_nc_ohc=SpOX4KkPJXEQ7kNvgFIZh2y&_nc_oc=Adib54VHXSpFmXg_B7u5wiTHefOOmO3dyiN3s9irASouyHQicmRGfz9m6s-kz1LcwJk&_nc_zt=23&_nc_ht=scontent.fath5-1.fna&_nc_gid=AaPYB75vjc2UfSnJStsN9cf&oh=00_AYAGYuInRxnJfg1xjmmFZ2paCBG-WdEI_TuIDj-ncxl8yQ&oe=67B4392F)
![Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά](https://scontent.fath5-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/479735201_1305430574100382_7467049664085717242_n.jpg?stp=dst-jpg_s600x600_tt6&_nc_cat=102&ccb=1-7&_nc_sid=aa7b47&_nc_ohc=xvC2VM9vrokQ7kNvgHDkMBT&_nc_oc=AdgxUXpw8s4lmS0q00rRCbeZZElugNftJeE40OZzJLY7fGMymBcRke7pVh5YK-4rvx0&_nc_zt=23&_nc_ht=scontent.fath5-1.fna&_nc_gid=AaPYB75vjc2UfSnJStsN9cf&oh=00_AYDoscnMRuGn4ahiSyEvOBxFOgb76db3Qna56qrj5QA5Ag&oe=67B443E0)
![Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά](https://scontent.fath5-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/479893118_1305430280767078_6040907732052880725_n.jpg?stp=dst-jpg_p526x395_tt6&_nc_cat=109&ccb=1-7&_nc_sid=aa7b47&_nc_ohc=vWnYMrr_KoQQ7kNvgGhG6-q&_nc_oc=AdgkT530qPud6eCV17fhJE0y4NanWGQsNP3i1bOogwfQ2V4bsUq4a_xqqjOIgYvC04M&_nc_zt=23&_nc_ht=scontent.fath5-1.fna&_nc_gid=AaPYB75vjc2UfSnJStsN9cf&oh=00_AYBJM1I_osI2HoekMKWlEVUu54vEpU38ZwTOm5jYulp88A&oe=67B42093)
![Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά](https://scontent.fath5-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/479726859_1305430380767068_1483504859891335837_n.jpg?stp=dst-jpg_p526x395_tt6&_nc_cat=102&ccb=1-7&_nc_sid=aa7b47&_nc_ohc=sWqvjyYIDz0Q7kNvgG6x4VM&_nc_oc=AdiPri7pfJxxA9iiiUf0VsX2kfjxjYztdcIkIRcGTrxOKqeHThdPUywCYjQjJaNlJiM&_nc_zt=23&_nc_ht=scontent.fath5-1.fna&_nc_gid=AaPYB75vjc2UfSnJStsN9cf&oh=00_AYAdtloGg1Aqsb9sox3w0loekzkcdOXOvLkCvp51x3UUrA&oe=67B440B9)
![Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά](https://scontent.fath5-1.fna.fbcdn.net/v/t39.30808-6/477443088_1305430464100393_6793641458153933437_n.jpg?stp=dst-jpg_p526x395_tt6&_nc_cat=111&ccb=1-7&_nc_sid=aa7b47&_nc_ohc=XySI_c3VHGQQ7kNvgHIUZCz&_nc_oc=Adi_l5ChtuYSGNeSObyeiLbHC3ndRfspU33DgWuXyJ6sJbj5IqE9k-Ds8fVpN4OJTDU&_nc_zt=23&_nc_ht=scontent.fath5-1.fna&_nc_gid=AaPYB75vjc2UfSnJStsN9cf&oh=00_AYBFSEG5gGiWXw6vlB-KItI4ZyTUFLdFCToDRr7YpaatEw&oe=67B41388)
![PhysioClinic](https://flamis.gr/wp-content/uploads/2025/01/physioclinic.jpg)