Ένα πολύ φωτεινό κβάζαρ, το πιο φωτεινό αντικείμενο που έχει παρατηρηθεί ποτέ στο Σύμπαν, εντόπισαν οι αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το πολύ μεγάλο τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO). Η έρευνα δημοσιεύεται σήμερα στο περιοδικό «Nature Astronomy».
Τα κβάζαρ είναι οι φωτεινοί πυρήνες των μακρινών γαλαξιών και τροφοδοτούνται από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες. Οι μαύρες τρύπες που τροφοδοτούν τα κβάζαρ συλλέγουν ύλη από το περιβάλλον τους σε μια διαδικασία τόσο ενεργητική που εκπέμπει τεράστιες ποσότητες φωτός.
Σε αυτό το κβάζαρ με την ονομασία J0529-4351 η μαύρη τρύπα έχει μάζα 17 δισεκατομμυρίων Ήλιων και η μάζα της αυξάνεται σε ισοδύναμο ενός Ήλιου την ημέρα αποτελώντας την ταχύτερα αναπτυσσόμενη μαύρη τρύπα μέχρι σήμερα! Βρίσκεται τόσο μακριά από τη Γη που το φως του χρειάστηκε πάνω από δώδεκα δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει σε εμάς.
Το J0529-4351 εκπέμπει τόση ενέργεια που είναι πάνω από 500 τρισεκατομμύρια φορές πιο φωτεινό από τον Ήλιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι αν και βρισκόταν σε… κοινή θέα, παρέμενε άγνωστο μέχρι σήμερα κι αυτό γιατί η εύρεση κβάζαρ απαιτεί ακριβή παρατηρησιακά δεδομένα από μεγάλες περιοχές του ουρανού. Τα σύνολα δεδομένων που προκύπτουν είναι τόσο μεγάλα, που οι ερευνητές χρησιμοποιούν συχνά μοντέλα μηχανικής μάθησης για να τα αναλύσουν και να ξεχωρίσουν τα κβάζαρ από άλλα ουράνια αντικείμενα. Ωστόσο, τα μοντέλα αυτά εκπαιδεύονται σε υπάρχοντα δεδομένα, γεγονός που περιορίζει τους πιθανούς υποψήφιους σε αντικείμενα παρόμοια με τα ήδη γνωστά, με αποτέλεσμα εάν ένα νέο κβάζαρ είναι πιο φωτεινό από οποιοδήποτε άλλο που έχει παρατηρηθεί προηγουμένως, το πρόγραμμα μπορεί να το απορρίψει και να το ταξινομήσει ως άστρο.
Οι ερευνητές αναγνώρισαν το J0529-4351 ως ένα μακρινό κβάζαρ πέρυσι χρησιμοποιώντας παρατηρήσεις με το τηλεσκόπιο 2,3 μέτρων του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας, αλλά η ανακάλυψη ότι πρόκειται για το πιο φωτεινό κβάζαρ που έχει παρατηρηθεί ποτέ απαιτούσε ένα μεγαλύτερο τηλεσκόπιο και μετρήσεις από ένα πιο ακριβές όργανο. Ο φασματογράφος X-shooter στο VLT του ESO παρείχε τα κρίσιμα δεδομένα.
Περισσότερα δεδομένα για την ταχύτερα αναπτυσσόμενη μαύρη τρύπα που έχει παρατηρηθεί ποτέ θα δώσει η αναβάθμιση GRAVITY+ στο συμβολόμετρο του VLT, που έχει σχεδιαστεί για την ακριβή μέτρηση της μάζας των μαύρων τρυπών. Επιπλέον, το Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο (ELT) του ESO, που κατασκευάζεται και εκείνο στην έρημο Ατακάμα της Χιλής θα καταστήσει τον εντοπισμό και τον χαρακτηρισμό τέτοιων ασύλληπτων αντικειμένων ακόμα πιο εφικτό.
