Κάνε ένα τεστ με τον εαυτό σου. Πόσες φορές την ημέρα λες τη λέξη «εντάξει»; Ή πώς ξεκινάς αυθόρμητα μία πρόταση με το «δηλαδή»;
Χωρίς να το πολυσκεφτόμαστε, χρησιμοποιούμε καθημερινά έναν μικρό πυρήνα λέξεων που λειτουργούν σαν λεκτικά «καύσιμα» στη ροή της σκέψης και της επικοινωνίας μας. Πρόκειται για λέξεις που δύσκολα θα συναντήσεις σε κείμενα, αλλά τις ακούμε και τις λέμε σχεδόν σε κάθε διάλογο.
Εντάξει
Λειτουργεί σαν συμφωνία, αποδοχή, λήξη συζήτησης ή και αναγκαστική παραδοχή. Από ένα ξερό «εντάξει» μέχρι το πιο φιλικό «οκ, εντάξει ρε φίλε». Θεωρείται λέξη – χαμαιλέοντας, που την προσαρμόζεις σε κάθε συνθήκη.
Καλά
Είναι η πιο ευέλικτη λέξη της ελληνικής γλώσσας. «Καλά είσαι σοβαρός;», «Καλά ντε», «Καλά, οκ». Χρησιμοποιείται για θαυμασμό έως και ειρωνεία.
Ακούγονται αυτονόητα, αλλά ο τρόπος που λέγονται έχει τεράστια σημασία: άλλο το ξερό «ναι», άλλο το απορημένο «ναιι;». Στις μέρες μας, για να δώσει κάποιος νεαρός / νεαρή ένταση στην απάντηση την χρησιμοποιεί μακρόσυρτα, κοφτά και με… ερωτηματικό.
Δηλαδή
Δεν υπάρχει Έλληνας που να μη βάζει τη λέξη αυτή ανάμεσα σε κάθε δύο προτάσεις. Άλλοτε για διευκρίνιση, άλλοτε για ρητορική υπογράμμιση.
Απαντάς «τίποτα» ενώ εννοείς «κάτι». Από εκείνα τα ελληνικά παράδοξα.
Ξέρεις
Δεν χρησιμοποιείται μόνο όταν κάποιος όντως ξέρει. Συνήθως λέγεται για να κερδίσεις χρόνο ή για να «κλειδώσεις» προσοχή.
Έλα…
Αυτή είναι η έκπληξη. Δεν μεταφράζεται εύκολα και δεν είναι κυριολεκτική. Ανάλογα με τον τόνο και το ύφος, μπορεί να σημαίνει: «έλα, σταμάτα», «έλα, σοβαρά τώρα;», «έλα, μπράβο». Ένα λεκτικό «πολυεργαλείο».
Λοιπόν
Εισαγωγικό, συνδετικό, επιτακτικό. Δίνει κατεύθυνση στη συζήτηση. Συνήθως λειτουργεί σαν σήμα έναρξης.
Οπότε
Πανταχού παρόν στον προφορικό λόγο, μερικές φορές και χωρίς να υπάρχει λογική σύνδεση.
Βασικά
Αγαπημένη λέξη της νεολαίας, αλλά όχι μόνο. Χρησιμοποιείται για να επαναφέρεις τον έλεγχο στη συζήτηση ή για να δώσεις έμφαση σε κάτι «θεμελιώδες» ή τουλάχιστον έτσι νομίζεις.
Απλώς
Όπως και το «βασικά», δίνει την ψευδαίσθηση απλότητας ή καθαρότητας σκέψης. Το λέμε ακόμη κι όταν ακολουθεί κάτι περίπλοκο.
Καμία σχέση
Εκφράζει διαφωνία, αποστασιοποίηση ή απλά απορία. Έγινε σύνθημα ακόμα και στα κοινωνικά δίκτυα.
Πλάκα κάνεις;
Έκπληξη, άρνηση, αμφισβήτηση, ενίοτε και θαυμασμός. Σπανίως έχει να κάνει με πραγματική πλάκα.
ΟΚ
Ξερό ή παρατεταμένο, γράφεται και ακούγεται παντού. Από τα πρώτα δάνεια της ψηφιακής εποχής που ρίζωσε απόλυτα στον προφορικό λόγο.
Μμμ…
Δεν είναι λέξη με την κλασική έννοια, αλλά είναι από τα πιο κοινά ηχητικά σήματα συνεννόησης και δηλώνει τα πάντα: Σκέψη, επιφύλαξη, αποδοχή, αδιαφορία.
Λίγες λέξεις, πολλή επικοινωνία
Η καθημερινή μας γλώσσα είναι γεμάτη από «μικρές» λέξεις με σύνθετη λειτουργία. Αν κάτι τις χαρακτηρίζει, είναι η πολυσημία και η ευλυγισία τους: Προσαρμόζονται ανάλογα με τη στιγμή, το συναίσθημα και τον συνομιλητή.
