Αγεφύρωτες παραμένουν οι διαφωνίες των εταιρειών παραχώρησης και της κυβέρνησης για τις ανατιμήσεις των διοδίων, καθώς ούτε κατά τη χθεσινή συνάντηση των εκπροσώπων των έξι παραχωρήσεων και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, υπήρξε συμφωνία που να οδηγεί σε επίλυση του γόρδιου δεσμού.
Ενδεικτικό του κλίματος είναι ότι οι εταιρείες αποχώρησαν χθες από την συνάντηση χωρίς το υπουργείο να γνωρίζει αν θα προχωρήσουν σήμερα στις εξαγγελλόμενες ανατιμήσεις. Οι παραχωρησιούχοι αποφάσισαν τελικά να δώσουν ολιγοήμερη αναστολή στην αναπροσαρμογή των διοδίων προκειμένου να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις.
Όμως το κλίμα είναι βαρύ με τις εταιρείες να πετούν το γάντι στην κυβέρνηση και να μην κρύβουν τη δυσαρέσκειά τους, λέγοντας ότι με την πολιτική του υπουργείου, η κυβέρνηση δείχνει να μην θέλει να εφαρμόσει τις συμβάσεις παραχώρησης, ενώ επικρίνουν τις δημόσιες τοποθετήσεις του υπουργείου περί αναξιόπιστων συνομιλητών και μονομερών αποφάσεων λέγοντας ότι οι εταιρείες παραχώρησης το μόνο που ζητούν είναι να τηρηθούν οι συμβάσεις.
Τους τόνους υψώνουν και οι πολυεθνικές εταιρείες Vinci και Hochtief που ηγούνται των συμβάσεων παραχώρησης της Ολυμπίας Οδού (Ελευσίνα –Κόρινθος -Πάτρα), της Γέφυρας Ρίο –Αντίρριο και της Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου (Μαλιακός Κλειδί). Οι μέτοχοι των δύο εταιρειών εμφανίζονται άτεγκτοι με το θέμα των ανατιμήσεων, ειδικά με τους όρους που βάζει το υπουργείο.
Μάλιστα πληροφορίες αναφέρουν ότι οι Γάλλοι της Vinci δεν δίστασαν χθες να απειλήσουν με αποχώρηση από τον διαγωνισμό της Αττικής Οδού, επικρίνοντας την στάση του υπουργείου γύρω από τα συμβατικά δικαιώματα των παραχωρησιούχων.
Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ζητά οι χρήστες να έχουν την μικρότερη επιβάρυνση στις επικείμενες αυξήσεις. Όμως αυτό προϋποθέτει ότι οι εταιρείες και το δημόσιο θα χρειαστεί να πληρώσουν αναλογικά τα βάρη που απορρέουν από την υποχρέωση των αυξήσεων. Η διαφωνία είναι οι όροι και ο τρόπος που θα γίνει αυτό.
Ταυτόχρονα, οι παραχωρησιούχοι έχουν βάλλει στο τραπέζι και το θέμα των αποζημιώσεων για τους προηγούμενους μήνες καθώς οι αυξήσεις θα έπρεπε να εφαρμοστούν από την αρχή της νέας χρονιάς. Υπολογισμοί που έχουν γίνει αναφέρουν ότι το ύψος των διαφυγόντων εσόδων για όλο το 2023 ανέρχεται στο ύψος των 40 έως 45 εκατ. ευρώ και για τις έξι παραχωρήσεις. Τονίζουν μάλιστα ότι η πολιτεία δεν τηρεί τις ίδιες πιέσεις και προς άλλες υποδομές ή οι ΣΔΙΤ που επίσης οι συμβάσεις τους εμπεριέχουν αντίστοιχες ρήτρες με βάση των πληθωρισμό.
Πώς φτάσαμε στη σύγκρουση
Oι εταιρείες παραχώρησης περίμεναν στη «γωνία» αφού οι νέες αυξήσεις στα διόδια είχαν «σερβιριστεί» από τους παραχωρησιούχους στην προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών πριν από περίπου ένα χρόνο. Η άρνηση της κυβέρνησης τότε να υλοποιηθούν εν μέσω ενεργειακής κρίσης, ακρίβειας και απανωτών εκλογικών αναμετρήσεων έδωσε μία άτυπη αναστολή στην εφαρμογή τους αφού οι εταιρείες απέφυγαν τότε να έρθουν σε μετωπική σύγκρουση με το υπουργείο κατανοώντας τις ιδιαίτερες πολιτικές συνθήκες.
Στις αρχές Ιουλίου, λίγες μέρες μετά την επανεκλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη, οι εταιρείες επανήλθαν σε διάλογο με την νέα πολιτική ηγεσία και έγιναν διαδοχικές συναντήσεις, οι οποίες στα τέλη Ιουλίου φάνηκε να οδηγούνται σε αδιέξοδο, όταν οι παραχωρησιούχοι ανακοίνωσαν αναπροσαρμογή διοδίων από αρχές Σεπτεμβρίου. Μέχρι τότε στις συναντήσεις που είχαν προηγηθεί διαπιστώθηκε μεγάλη απόσταση στις προτάσεις που έπεσαν πάνω στο τραπέζι ως συμβιβαστική λύση και οι εταιρείες αποφάσισαν να πιέσουν, στέλνοντας το τελεσίγραφο των αυξήσεων.
Το επιχείρημά τους ήταν ότι οι ανατιμήσεις δεν απαιτούν την έγκριση του υπουργείου δεδομένου ότι προβλέπονται ρητά από τις συμβάσεις που έχουν κυρωθεί με νόμο από την βουλή. Η κυβέρνηση είχε αντιδράσει τότε έντονα, δείχνοντας την δυσφορία όχι μόνο του υπουργείου για το τελεσίγραφο των εταιρειών αλλά και του Μεγάρου Μαξίμου, με τις υποδείξεις του οποίου φαίνεται να έγιναν οι επίμαχες ανακοινώσεις.
Οι συναντήσεις συνεχίστηκαν και έγιναν αλλεπάλληλες προτάσεις όπως ισχυρίζονται οι παραχωρησιούχοι χωρίς όμως να έχει επέλθει συμφωνία που να οδηγεί σε μια κοινώς αποδεκτή λύση για λελογισμένη και μοιρασμένη επιβάρυνση που θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται από αρχές του 2024, όπως επιδιώκει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου.
Οι συμβάσεις παραχώρησης έχουν σαφείς προβλέψεις για ετήσιες αυξήσεις ή αντίστοιχα μειώσεις στα διόδια με βάση τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή που υπολογίζεται εντός Σεπτεμβρίου κάθε έτους. Με βάση αυτές τις προβλέψεις, τα διόδια πέρσι έπρεπε να αναπροσαρμοστούν περίπου κατά 12% καθώς ο πληθωρισμός είχε εκτιναχθεί.
Σε λίγες μέρες θα ανακοινωθεί ο πληθωρισμός και του Σεπτεμβρίου, ο οποίος υπολογίζεται να κινηθεί στα επίπεδα του 3% άρα η επιβάρυνση θα είναι πολύ μικρότερη.
Η σύνδεση των τιμών των διοδίων με τον πληθωρισμό προβλέπεται σε έξι από τις συμβάσεις παραχώρησης και συγκεκριμένα σε Ολυμπία Οδό (Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα – Πύργος), Νέα Οδό (Ιόνια Οδό και τμήμα Μεταμόρφωση – Σκάρφεια του ΠΑΘΕ), Κεντρική Οδό (Άξονας Κεντρικής Ελλάδας), Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου (τμήμα Μαλιακός – Κλειδί), Μορέα (Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα) και στη Ζεύξη Ρίου – Αντιρρίου (ΓΕΦΥΡΑ). Την περίοδο της οικονομικής κρίσης οι αναπροσαρμογές στις τιμές των διοδίων ήταν μηδαμινές (λόγω χαμηλού πληθωρισμού), ενώ υπήρξαν και χρονιές που έγιναν μειώσεις.
