Σχεδόν μιάμιση φορά περισσότερο πληρώνουν οι καταναλωτές φρούτα και λαχανικά, σε σχέση με τις τιμές που τα πωλούν οι παραγωγοί στους χονδρεμπόρους και στη συνέχεια στα σούπερ μάρκετ. Σύμφωνα με έρευνα της Realnews, το «καπέλο» στις τιμές των προϊόντων από το χωράφι στο ράφι των σούπερ μάρκετ φτάνει ακόμη και το 165%. Το ποσοστό μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερο, ανάλογα με τον παραγωγό και την ποιότητα των προϊόντων, τον χονδρέμπορο και το σούπερ μάρκετ.
Στην έρευνα έχουν ληφθεί υπ’ όψιν οι μέσες τιμές για τους παραγωγούς και τους χονδρεμπόρους και οι λιανικές τιμές σε μία από τις μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ της Ελλάδας, η οποία διαθέτει ευρύ δίκτυο καταστημάτων σε όλη τη χώρα. Αναλυτικότερα, εξετάζοντας τις τιμές σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, σε 20 λαχανικά και φρούτα, το συμπέρασμα είναι ότι οι καταναλωτές πληρώνουν από 43% έως 165% ακριβότερα σε σχέση με τις τιμές πώλησης από τους παραγωγούς. Ωστόσο, υπάρχουν σούπερ μάρκετ που πωλούν ακόμη πιο ακριβά τα συγκεκριμένα προϊόντα, με την «ψαλίδα» ανάμεσα στις τιμές παραγωγού και καταναλωτή να ανοίγει ακόμη περισσότερο. Την ίδια στιγμή, το υπουργείο Ανάπτυξης κατέθεσε τροπολογία προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφάνεια σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας.
- η τιμή του μπρόκολου ξεκινά από το χωράφι στο 1 ευρώ το κιλό και φτάνει στον καταναλωτή 2,65 ευρώ, με τη διαφορά να διαμορφώνεται στο 165%.
- Στα μαρούλια η τιμή παραγωγού είναι στα 25 λεπτά του ευρώ το τεμάχιο και η τιμή στο σούπερ μάρκετ είναι στα 65 λεπτά του ευρώ.
- στα πράσα η τιμή ξεκινά στο χωράφι από τα 70 λεπτά του ευρώ και καταλήγει στο 1,73 ευρώ,
- στα αγγούρια από τα 75 λεπτά το κιλό στο 1,67 ευρώ,
- στα καρότα από τα 40 λεπτά στα 90 λεπτά,
- στα κουνουπίδια από το 1 ευρώ στα 2,30 ευρώ,
- στα ξερά κρεμμύδια από 70 λεπτά στο 1 ευρώ,
- στα λάχανα από 25 λεπτά στα 52 λεπτά,
- στις μελιτζάνες φλάσκες από το 1,35 ευρώ στο χωράφι στα 2,25 ευρώ στο ράφι.
- Τις πατάτες, ένα από τα προϊόντα που αγοράζουν όλα σχεδόν τα νοικοκυριά, από τα περίπου 45 λεπτά που είναι η τιμή παραγωγού, οι καταναλωτές τις αγοράζουν στα 92 λεπτά,
- τα παντζάρια από τα 65 λεπτά στο 1,50 ευρώ,
- τις ντομάτες από το 1 ευρώ στο 1,98 ευρώ,
- ενώ στα σκόρδα το «καπέλο» φτάνει το 50%.
Οπως στα λαχανικά, έτσι και στα φρούτα, οι διαφορές στις τιμές παραγωγού και καταναλωτή προσεγγίζουν το 160%. Τα πορτοκάλια ξεκινούν από τους παραγωγούς στα 35 λεπτά και φτάνουν στον καταναλωτή στα 90 λεπτά το κιλό, ενώ παραπλήσιες είναι και οι τιμές στα λεμόνια, τα οποία φεύγουν από το χωράφι στα 40 λεπτά και φτάνουν στον καταναλωτή περίπου στο 1 ευρώ. Τα ακτινίδια ξεκινούν από τα 90 λεπτά στον παραγωγό και φτάνουν τα 2,25 ευρώ στον καταναλωτή, τα αχλάδια από τα 70 λεπτά στο 1,60 ευρώ, ενώ τα μήλα κατά μέσο όρο ξεκινούν από τα 70 λεπτά και φτάνουν το 1,45 ευρώ. Για τα μήλα, όμως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλές ποικιλίες και ποιότητες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν και πολλές διαφορετικές τιμές και για τον παραγωγό και για τους καταναλωτές.
Σε κάθε περίπτωση, όσον αφορά και τα φρούτα και τα λαχανικά, οι ποικιλίες και η ποιότητα των προϊόντων είναι τα δύο βασικά στοιχεία που καθορίζουν τις τιμές τους και, φυσικά, το αν είναι στην αρχή ή στο τέλος της συγκομιδής τους.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), οι τιμές χονδρικής σε αρκετά φρούτα και λαχανικά έχουν αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με πέρυσι.
- Τα αγγουράκια κοστίζουν στη χονδρική 90 λεπτά σήμερα, από 60 λεπτά την αντίστοιχη περσινή περίοδο,
- τα καρότα 0,75 λεπτά, από 50 λεπτά,
- τα κουνουπίδια 1,30 ευρώ, από 90 λεπτά,
- τα φρέσκα κρεμμύδια 1,70 ευρώ, από 1 ευρώ, με την αύξηση να φτάνει το 70%,
- τα ξερά κρεμμύδια 90 λεπτά, από 0,65 ευρώ πέρυσι,
- τα λάχανα 45 λεπτά, από 30 λεπτά,
- τα μαρούλια στα 40 λεπτά, από 35 λεπτά,
- τα παντζάρια στα 80 λεπτά, από 70 λεπτά,
- το σπανάκι στο 1,70 ευρώ, από 80 λεπτά πέρυσι, με την αύξηση να φτάνει στο 112%,
- τα ακτινίδια στο 1,5 ευρώ, από 1 ευρώ,
- τα λεμόνια στα 75 λεπτά, από τα 65 λεπτά,
- τα μήλα Φούτζι στο 1,40 ευρώ, από 1,20 ευρώ,
- και τα πορτοκάλια στα 60 λεπτά φέτος, από 50 λεπτά πέρυσι.
Στα παραπάνω στοιχεία αποτυπώνονται οι μεγάλες αυξήσεις που έχουν γίνει στις τιμές χονδρικής, που οφείλονται στο γεγονός ότι έχουν αυξηθεί σημαντικά και οι τιμές των παραγωγών.
Τιμές παραγωγού
Το υψηλό λειτουργικό κόστος και η κλιματική κρίση έχουν αυξήσει και τις τιμές παραγωγού σε ορισμένα είδη. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, οι τιμές παραγωγού (γενικός δείκτης τιμών εκροών στη γεωργία κτηνοτροφία) αυξήθηκαν τον Νοέμβριο κατά 3,8% σε ετήσια βάση. Αναλυτικότερα, οι τιμές παραγωγού για τα φρούτα αυξήθηκαν τον Νοέμβριο κατά 12,3% σε ετήσια βάση και κατά 2% σε σχέση με τον Οκτώβριο, ενώ στη λιανική οι τιμές τους ήταν αυξημένες κατά 15% τον Δεκέμβριο. Οι τιμές των λαχανικών – κηπευτικών ήταν αυξημένες κατά 14,9%, με τη λιανική τιμή τους τον Δεκέμβριο να καταγράφει άνοδο 14% σε ετήσια βάση. Το οξύμωρο είναι ότι, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ενώ οι τιμές στο χωράφι αυξάνονταν, το κόστος παραγωγής των αγροτών (δείκτης τιμών εισροών στη γεωργία – κτηνοτροφία) μειώθηκε τον Νοέμβριο κατά 5,2% σε ετήσια βάση και κατά 1% σε μηνιαία βάση. Οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφηκαν στις τιμές για ενέργεια-λιπαντικά (10,6%), τα λιπάσματα (15,2%) και τις ζωοτροφές (8,7%). Από την πλευρά τους, ωστόσο, οι αγρότες επισημαίνουν ότι τα τελευταία δύο-τρία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά το κόστος παραγωγής, εξαιτίας κυρίως των υψηλών τιμών στην ενέργεια, ενώ υψηλότερα είναι πλέον και τα μεροκάματα που παίρνουν οι εργάτες γης.
Διαφάνεια
Από την πλευρά του, το υπουργείο Ανάπτυξης, με στόχο να μειωθούν οι τιμές στα φρούτα και στα λαχανικά και να διασφαλιστεί η απόλυτη διαφάνεια σε ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα, θα υποχρεώνει τους προμηθευτές να πωλούν τα προϊόντα στο λιανεμπόριο σε «καθαρές» τιμές και θα επιτρέπει μόνο πιστωτικό τιμολόγιο ύψους έως 3% για επιστροφές προϊόντων ή για φύρα. Σύμφωνα με γνώστες της αγοράς εμπορίας φρούτων και λαχανικών, σήμερα οι παροχές που δίνουν τα σούπερ μάρκετ στους προμηθευτές φτάνουν ακόμη και το 35%, που αφορά τις επιστροφές ή τη φύρα, δηλαδή τα προϊόντα που δεν πωλούνται. Το μέτρο αφορά τα λαχανικά, τα κρέατα, το κοτόπουλο και τα ψάρια. Την ίδια στιγμή, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του υπουργείου Ανάπτυξης έχουν εξαπολύσει ένα μπαράζ ελέγχων, έτσι ώστε να εντοπίσουν φαινόμενα αθέμιτης κερδοφορίας, αλλά και επιχειρήσεις που «φουσκώνουν» τα τιμολόγια αγοράς για να μπορούν να πωλούν ακριβότερα απ’ ό,τι θα έπρεπε. Επίσης, οι έλεγχοι επικεντρώνονται και στον εντοπισμό εταιρειών που φοροδιαφεύγουν.
«Πρωταθλητής»
Η τιμή του ελαιολάδου έχει εκτοξευθεί στα ύψη. Σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η τιμή παραγωγού αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 72,4% τον Νοέμβριο. Οι υψηλές τιμές παραγωγού είχαν αντίκτυπο στην τιμή του ελαιολάδου στα σούπερ μάρκετ, η οποία ήταν τον Δεκέμβριο υψηλότερη κατά 58,5% σε ετήσια βάση, όπως προκύπτει από τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες της «R», κανείς δεν ξέρει εάν θα υπάρξουν και μεγαλύτερες ανατιμήσεις στο ελαιόλαδο, καθώς πολλοί είναι οι παραγωγοί που κρατούν τα αποθέματα που έχουν στις αποθήκες τους περιμένοντας να δουν πώς θα κινηθεί η επόμενη συγκομιδή, κάτι το οποίο θα γνωρίζουν σε μεγάλο βαθμό περίπου τον Μάιο, για να αποφασίσουν στη συνέχεια σε ποιες τιμές θα διαθέσουν το ελαιόλαδο. Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία, εξαιτίας των υψηλών τιμών, η κατανάλωση του ελαιολάδου έχει μειωθεί αισθητά.
