H τρίτη Δευτέρα κάθε Ιανουαρίου έχει ονομαστεί, «Blue Monday», και θεωρείται εδώ και καιρό η πιο καταθλιπτική ημέρα του έτους Ωστόσο, πόσο αληθές επιστημονικά είναι αυτό;
Είναι, όντως, η πιο μελαγχολική ημέρα του χρόνου ή είναι όλα ένα κόλπο marketing;
Λίγα πράγματα είναι γνωστά σε επιστημονικό επίπεδο για την «πιο μελαγχολική ημέρα του χρόνου». Όλα ξεκίνησαν το 2005 όταν βρετανική εταιρεία, Sky Travel, άρχισε να ονομάζει την τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου κάθε έτους «Blue Monday», με την αιτιολογία, ότι είναι η ημέρα, κατά την οποία, «τα επίπεδα ευτυχίας πέφτουν στα χαμηλότερα επίπεδα της χρονιάς».
Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα στο Forbes η εταιρεία μίλησε με έναν ψυχολόγο από τη Βρετανία, τον Cliff Arnall, για να αναπτύξουν μια «φόρμουλα κατάθλιψης», η οποία κατέληξε (όχι με επιβεβαιωμένο επιστημονικά τρόπο), πως η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου είναι «η χειρότερη ημέρα από άποψη ευτυχίας». Ωστόσο, μέχρι και σήμερα, η εξίσωση που ανέπτυξαν εταιρεία και ψυχολόγος δεν επιβεβαιώνεται επιστημονικά και δεν έχει εξηγηθεί λεπτομερώς πώς κατέληξαν σε αυτή.
Αυτό πιθανώς οφείλεται στο γεγονός ότι το πρωταρχικό κίνητρο για τον προσδιορισμό της “Blue Monday” ήταν το μάρκετινγκ και όχι η προώθηση της επιστήμης και της υγείας. Η Sky Travel ήταν μια ταξιδιωτική εταιρεία και όχι κάποιο είδος επιστημονικού ερευνητικού ινστιτούτου».
Και κακά τα ψέματα, αν καταφέρετε να πείσετε τους πάντες ότι η τρίτη Δευτέρα κάθε Ιανουαρίου θα είναι η πιο καταθλιπτική του έτους, ίσως προγραμματίσουν μια απόδραση για διακοπές εκείνη την περίοδο. Αν θα θέλατε να ρωτήσετε τη Sky Travel περισσότερα για την προέλευση αυτού του ισχυρισμού της Blue Monday, δεν είστε τυχεροί, καθώς η επιχείρηση έκλεισε το 2010.
Η ψυχολόγος από την Πολωνία Dr. Magdalena Nowicka, η οποία εργάζεται στη Σχολή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου SWPS της Βαρσοβίας, δήλωσε: «Ο όρος Blue Monday δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί επιστημονικός, επειδή η διαδικασία ορισμού του δεν έλαβε υπόψη της σχεδόν κανένα στοιχείο αξιόπιστης επιστημονικής μεθοδολογίας. Δεν έχουν υπάρξει αξιόπιστες μελέτες που να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη αυτού του φαινομένου. Ο δημιουργός του όρου -ο Αμερικανός ψυχολόγος Cliff Arnall- χαρακτήρισε ακόμη και τη δική του εργασία ως ψευδοεπιστήμη που επινοήθηκε για διαφημιστικούς σκοπούς και προσπάθησε να διαλύσει τον μύθο που ο ίδιος δημιούργησε».
Οι κίνδυνοι που ενέχει η έννοια της Blue Monday
Σε γενικές γραμμές, το να περιμένετε μια συγκεκριμένη ημέρα να είναι ιδιαίτερα καλή ή ιδιαίτερα κακή χωρίς σαφή λόγο μπορεί να μην είναι και το καλύτερο που θα κάνετε. Θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα πρόβλημα προσδοκιών. «Ποτέ μην υποτιμάτε τη δύναμη της υποβολής», σημειώνει ο Bruce Y. Lee, δημοσιογράφος, αρθογράφος υγείας στο Forbes, ερευνητής και καθηγητής.
Η απαισιοδοξία για μια μέρα θα μπορούσε να είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, κάνοντάς σας να αισθάνεστε πεσμένοι και καταθλιπτικοί. Το να περιμένετε ότι μια μέρα θα είναι κακή και να αποτραβηχτείτε από τον κόσμο θα μπορούσε να σας εμποδίσει να παρατηρήσετε τις καλές ευκαιρίες που θα εμφανιστούν μπροστά σας.
Επιπλέον, όλη αυτή η ιστορία με τη μία χειρότερη ημέρα του έτους μπορεί να καταλήξει να υπεραπλουστεύει και να ευτελίζει συναισθήματα και καταστάσεις όπως η κατάθλιψη ή το άγχος.
«Θα μπορούσε να δημιουργήσει μια δυναμική του τύπου “θα πρέπει να αισθάνεστε αμέσως καλύτερα την επόμενη μέρα”, η οποία και πάλι δημιουργεί μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Για παράδειγμα, αν η 20η Ιανουαρίου υποτίθεται ότι είναι η πιο πεσμένη μέρα, τι γίνεται αν αισθάνεστε ακόμα χειρότερα στις 21 Ιανουαρίου, στις 22 Ιανουαρίου ή και αργότερα;», σημειώνει ο αρθρογράφος.
Λάβετε υπόψη σας ότι η συναισθηματική και η ψυχική υγεία δεν είναι σαν ένα ρούχο που ταιριάζει σε όλα τα νούμερα, αντίθετα είναι πολύ πιο πολύπλοκες. Την ίδια στιγμή οι αξιολογήσεις, η γνωματεύσεις, οι θεραπείες και ο κάθε άνθρωπος πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά, ανάλογα με τις δικές του ανάγκες, και όχι μαζικά.
