Το 2022 είναι έτος υψηλών προσδοκιών και ταυτόχρονα αυξημένων απαιτήσεων. Προσδοκίες που καλλιεργούνται στη βάση της δυναμικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας που ήδη καταγράφεται καθώς και των σημαντικών διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων που αναμένεται να αρχίσουν να ενισχύουν την αναπτυξιακή της προοπτική στους επόμενους μήνες. Την ίδια στιγμή βέβαια, η ανταπόκριση στις προσδοκίες αυτές προβάλλει αυξημένες απαιτήσεις που αφορούν στησυνέχιση της προώθησηςτων αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας καθώς και στηναποτελεσματική υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίωνκαι προγραμμάτων που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν κύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας καιτο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027.
Το 2021 ολοκληρώνει την ημερολογιακή διαδρομή του με αναμφίβολα θετικό πρόσημο στην οικονομία. Η αποκατάσταση της οικονομικής δραστηριότητας έπειτα από τοναναγκαστικό περιορισμό της προκειμένου να διαφυλαχτεί η δημόσια υγεία, σε συνδυασμό με τη δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας οδήγησαν στην άμεση επαναφορά της οικονομίας στα προ κρίσης επίπεδα. Σήμερα το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται και οι πρόδρομοι αναπτυξιακοί δείκτες προεξοφλούν την ανάταξη της οικονομίας με γοργούς ρυθμούς, κάτι που επιβεβαιώνουν και οι διαδοχικές εκθέσεις των διεθνών οργανισμών και ιδρυμάτων.
Ωστόσο η μεσοπρόθεσμη δυναμική της ανάκαμψης και ακόμη περισσότερο η διάρκειά της δεν είναι δεδομένες. Είναι γεγονός πως η ανάκαμψη μετά από μη χρηματοπιστωτικές κρίσεις είναι ισχυρότερη (το γνωστό «ελατήριο»). Το τέλος του α΄ παγκοσμίου πολέμου και της καταστροφικής πανδημίας της ισπανικής γρίπης ακολούθησε η ισχυρή ανάπτυξη της δεκαετίας του ’20(“roaring twenties”). Όμως, την ίδια στιγμή η διατήρησή της προϋποθέτει την υποστήριξη της από τις κατάλληλες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αλλιώς οι ρυθμοί αναμενόμενα και βαθμιαία θα υποχωρήσουν.
Αντίθετα, η διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής συναρτάται με την επιτυχή προώθηση των τεσσάρων διαστάσεων της «βιώσιμης ανταγωνιστικότητας» (competitivesustainability)– βιωσιμότητα, παραγωγικότητα, ακριβοδικία (που διασφαλίζεται με την συμπεριληπτική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή)και μακροοικονομική ισορροπία.
Η πρόσφατη Ετήσια Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο της έγκαιρης και στοχευμένης αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων. Πραγματικά, η χώρα μας την τριετία 2021-2023 θα έχει την μεγαλύτερη αύξηση δημοσίων επενδύσεων ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ με βάση το 2019, εφόσον βέβαια εκμεταλλευτεί τις πρωτόγνωρες στη νεότερη ιστορία μας διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης.
Η παρελθούσα εμπειρία καταδεικνύει την ικανότητα της χώρας μας να υλοποιεί συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Οι πρόσφατες υψηλές επιδόσεις μας στην απορρόφηση των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ αλλά και η πρωτιά χρονικά στην έγκριση του νέου Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) δείχνουν πως βαδίζουμε στη σωστή κατεύθυνση. Δεν μένουμε όμως μόνο σε αυτό καθώς, η κυβέρνηση προετοιμάζεταιεντατικά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, σε θεσμικό, οργανωτικό και διαχειριστικό επίπεδο, προκειμένου να ανταποκριθεί στην πρόκληση της υλοποίησης των έργων. Με νέες δομές για τη διαχείριση των δράσεων, νέο κανονιστικό πλαίσιο, νέα διαχειριστικά εργαλείακαι κυρίως, ενδυνάμωση του συστήματος ωρίμασης και υλοποίησης έργων (capacity building).
Συνοψίζοντας, το 2022 θα καθορίσει την πορεία της ανάπτυξης και τελικά την ευημερία όλων μας στα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για μία πρόκληση την οποία είμαστε πρόθυμοι και έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε.
*Ο Δημήτρης Σκάλκος είναι γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
