Είναι μόλις 26 εκατοστά, ζυγίζει περίπου 600 γραμμάρια, φέρει πλούσια χρυσή με πορτοκαλί αποχρώσεις χαίτη και είναι είδος απειλούμενο από εξαφάνιση, καθώς -μέχρι πρότινος- ο πληθυσμός του στην άγρια φύση υπολογιζόταν στα 3.200… Το «χρυσό λιοντάρι» Ταμαρίν ή επιστημονικά πίθηκος Leontopithecus rosalia εντοπίζεται μόνο στη νοτιοανατολική Βραζιλία και αυτό το καθιστά ευάλωτο όπως συμβαίνει με άλλα είδη που κατοικούν σε μία ενιαία γεωγραφική περιοχή.
Ο πληθυσμός του απειλείται από την παράνομη υλοτομία, τη λαθροθηρία, ενώ δεν είναι σπάνιο να πωλείται ως κατοικίδιο ή, όπως αναφέρει η Repubblica, να χρησιμοποιείται ως πειραματόζωο. Όλα αυτά, τη στιγμή που ο βιότοπός του πλήττεται από την αποψίλωση.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, όμως, υπάρχουν καλά νέα για το χαριτωμένο… λιονταράκι, αφού οι προσπάθειες που καταβάλλονται για να αποτραπεί η εξαφάνισή του αποδίδουν. Όπως προκύπτει από μελέτη που διεξήχθη από την Ένωση Χρυσού Λέοντα Ταμαρίν, μια βραζιλιάνικη μη κερδοσκοπική οργάνωση που μάχεται για την προστασία του είδους, πλέον ο πληθυσμός αγγίζει τα 5.000 άτομα!
Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, ο κίνδυνος παραμένει, αλλά τα χειρότερα μοιάζει να αποτελούν παρελθόν.
«Γιορτάζουμε αυτή τη μικρή νίκη», σχολίασε ο Λουίς Πάουλο Φεράζ, πρόεδρος της ένωσης, «αλλά πρέπει ακόμα να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά, γιατί η ζωή δεν είναι εύκολη εκεί έξω».
Οι πίθηκοι Ταμαρίν συνήθως ζουν σε διευρυμένες οικογένειες με επικεφαλής ένα ζευγάρι. Είναι μονογαμικοί, όταν υπάρχουν δύο ενήλικα αρσενικά σε μια ομάδα μόνο το ένα από αυτά θα ζευγαρώσει με το θηλυκό, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που ένα αρσενικό ζευγαρώνει με δύο θηλυκά, συνήθως μητέρα και κόρη. Η αναπαραγωγή είναι εποχιακή και εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις. Τα θηλυκά γεννούν κάθε χρόνο συνήθως δίδυμα και, σε μικρότερο βαθμό, τρίδυμα και τετράδυμα, τα οποία μεγαλώνουν όλα τα μέλη της διευρυμένης οικογένειας.
Τα προβλήματα για τον πληθυσμό ξεκίνησαν όταν η αποψίλωση του δάσους όπου ζουν άγγιξε τις περιοχές των αποικιών τους. Μάλιστα, η περιοχή όπου ζουν οι Ταμαρίν είναι πλέον μόνο το 2% του αρχικού μεγέθους της.
«Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η αποψίλωση των δασών. Και μία από τις συνέπειες ήταν ο κατακερματισμός των κοινοτήτων των Ταμαρίν, τα μέλη των οποίων άρχισαν να ζευγαρώνουν με συγγενείς τους επειδή δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν άλλους συνομήλικους», εξήγησε ο Φεράζ.
Στην πραγματικότητα, τα ζώα αυτά φοβούνται πολύ τους θηρευτές -κυρίως μεγάλα αιλουροειδή- για να πάρουν το ρίσκο να εγκαταλείψουν την ασφάλεια των δέντρων όπου ζουν και να μεταβούν περπατώντας στην πλησιέστερη δασική περιοχή. Για αυτό το λόγο, δημιουργήθηκαν «πράσινοι διάδρομοι» με τη δενδροφύτευση που συνδέουν τις δασικές περιοχές.
Η επιχείρηση ξεκίνησε το 2018, όταν μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί αγόρασαν σχεδόν 400 εκτάρια γης από ιδιώτες και σταδιακά άρχισαν να φυτεύουν δέντρα. Το εγχείρημα ήταν μακροχρόνιο και δαπανηρό, αλλά απέδιδε καρπούς, μέχρι την εξάπλωση του κίτρινου πυρετού ο οποίος μείωσε τον πληθυσμό των Ταμαρίν κατά 2/3 μέσα σε λίγους μήνες. Ωστόσο, με την έναρξη της εκστρατείας εμβολιασμού και τη διαρκή αναδάσωση της περιοχής ο πληθυσμός έχει πλέον φτάσει τους 4800.
