Οπως είχε αποκαλύψει το «ΘΕΜΑ», το νέο ψηφιακό σύστημα οδικής ασφάλειας, το οποίο αναμένεται να είναι έτοιμο και διαλειτουργικό εντός του πρώτου τριμήνου του 2026, θα καταγράφει και θα διαχειρίζεται τις τροχαίες παραβάσεις με εργαλεία ΑΙ, αποστέλλοντας τα… μαντάτα με SMS στους παραβάτες. Το σύστημα προβλέπει σύνδεση των 2.000 ΑΙ καμερών με τις 388 ανάλογης τεχνολογίας που θα προμηθευτεί η Περιφέρεια Αττικής και θα τοποθετήσει σε 41 οδικούς άξονες και 17 δήμους και τις 500 περίπου που θα τοποθετηθούν σε λεωφορεία (ενδεχομένως και στο Τραμ).
Ηδη τρέχει η δοκιμαστική τοποθέτηση 6 ΑΙ καμερών σε μεγάλες λεωφόρους της Αθήνας και δύο της Θεσσαλονίκης, 10 ΑΙ καμερών σε αστικά λεωφορεία του ΟΣΥ, ενώ η Περιφέρεια Αττικής λειτουργεί τις δύο πρώτες κάμερες παραβίασης ερυθρού σηματοδότη. Στις αρχές του νέου έτους αναμένεται η προμήθεια όλων των συστημάτων, η διασύνδεση και η λειτουργία τους.
Πρόκειται για τη σημαντικότερη -ίσως- μεταρρύθμιση στον τομέα της οδικής ασφάλειας τις τελευταίες δεκαετίες, την οποία προωθεί η κυβέρνηση με σκοπό τη μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων και ατυχημάτων μέσω της αξιοποίησης ψηφιακών τεχνολογιών, που υλοποιείται από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης σε συνεργασία με τα υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών και Προστασίας του Πολίτη. Το νέο νομοσχέδιο λειτουργεί συμπληρωματικά στον νέο ΚΟΚ, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στα μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου, εισάγοντας κλιμακωτές ποινές και αυστηρότερη αντιμετώπιση υποτροπών.
Το νομοσχέδιο
Το νομοσχέδιο με τίτλο «Ψηφιακή ενίσχυση της οδικής ασφάλειας» προβλέπει, εκτός από το ενιαίο ηλεκτρονικό σύστημα βεβαίωσης-διαχείρισης παραβάσεων ΚΟΚ, ψηφιακή επίδοση κλήσεων και εκτεταμένο δίκτυο «έξυπνων» καμερών με ΑΙ, τη σύσταση Επιχειρησιακού Κέντρου Οδικής Ασφάλειας και την ενεργοποίηση Εθνικού Παρατηρητηρίου για την παρακολούθηση των δεικτών που έχουν να κάνουν με τα ατυχήματα στους δρόμους. Προβλέπεται επίσης ότι τα έσοδα που θα υπάρχουν από τα πρόστιμα που θα επιβάλλονται θα κατευθύνονται σε δράσεις βελτίωσης της οδικής ασφάλειας.
Στα βασικά σημεία του περιγράφει ότι θα δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό σύστημα για τη διαχείριση των παραβάσεων, ότι θα επιτρέπεται η ψηφιακή έκδοση των βεβαιώσεων παράβασης και ότι θα γίνει διασύνδεση με άλλα συστήματα. Το σύστημα θα κάνει αυτόματη καταγραφή των παραβάσεων μέσω διασύνδεσης με κάμερες, ΑΙ και συμβατικής τεχνολογίας, θα προβλέπει την ηλεκτρονική έκδοση και επίδοση κλήσεων (Πράξεις Βεβαίωσης Παράβασης), την ψηφιακή υποβολή ενστάσεων και ραντεβού με τις Αρχές μέσω τηλεδιάσκεψης (βιντεοκλήση), καθώς και την ηλεκτρονική πληρωμή προστίμων και ενημέρωση για ποινές και βαθμούς. Το νομοσχέδιο αναφέρει ότι θα γίνεται παρακολούθηση των υποτροπών των οδηγών και σύνδεση με ΣΕΣΟ (Σημείο Ελέγχου Συμπεριφοράς Οδηγών).
Προβλέπει επίσης την προμήθεια και εγκατάσταση 2.000 σταθερών καμερών για την παρακολούθηση παραβάσεων, όπως παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, υπέρβαση ορίων ταχύτητας και παράνομη χρήση λωρίδων λεωφορείων. Παράλληλα, θα διατεθούν 500 κινητά συστήματα καμερών που θα τοποθετηθούν σε οχήματα και λεωφορεία με δυνατότητα καταγραφής πινακίδων σε πραγματικό χρόνο.
Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, η ολοκλήρωση εγκατάστασης και διασύνδεσης σε όλη τη χώρα αναμένεται να γίνει το 2026. Αυτά βέβαια σε περίπτωση που δεν προκύψουν καθυστερήσεις όπως συνηθίζεται σε διαγωνισμούς του Δημοσίου, αν και παράγοντες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης αναφέρουν ότι τουλάχιστον προσώρας δεν παρατηρούνται τέτοια προβλήματα.
Οι πρώτες οκτώ
Το σύστημα με τις νέες υπερσύγχρονες κάμερες, οι οποίες θα τοποθετηθούν σε επιλεγμένα σημεία (με βάση τον κυκλοφοριακό φόρτο, αλλά κυρίως τον αριθμό τροχαίων συμβάντων), θα χρησιμοποιεί τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης για να καταγράφει αυτόματα τους οδηγούς που παραβιάζουν το κόκκινο φανάρι, τα όρια ταχύτητας, κινούνται ή σταματούν σε λεωφορειολωρίδες, δεν φορούν ζώνη ή κράνος και χρησιμοποιούν το κινητό ενώ οδηγούν.
Σε κάθε περίπτωση, το λογισμικό ΑΙ θα αναγνωρίζει την παράβαση, για παράδειγμα την ύπαρξη κινητού στο χέρι του οδηγού, θα τον φωτογραφίζει και θα αποστέλλει τη βεβαίωση παράβασης στη θυρίδα του δικαιούχου στο gov.gr μαζί με τη φωτογραφία της παράβασης. Ο οδηγός θα ενημερώνεται άμεσα καθώς θα του έρχεται SMS στο κινητό που θα τον ενημερώνει ότι βεβαιώθηκε παράβαση του ΚΟΚ και θα μπορεί να αμφισβητήσει ηλεκτρονικά την κλήση.
Η επίσημη πρώτη του συστήματος έγινε στη διάρκεια της 89ης ΔΕΘ. Εκεί, στο Περίπτερο 12 (του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης), ο υπουργός Δημήτρης Παπαστεργίου και το επιτελείο του έκαναν μια πρώτη επίδειξη του τρόπου με τον οποίο θα λειτουργεί το σύστημα, με κάμερα ΑΙ που ήταν τοποθετημένη στο περίπτερο και κατέγραφε τις παραβάσεις, στέλνοντας «ραβασάκια από αυτοκίνητο που βρισκόταν στον χώρο. Αυτή ήταν η πρώτη, αλλά όχι και η μόνη.
Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το αμέσως επόμενο διάστημα και μέχρι να ολοκληρωθούν η προμήθεια, η τοποθέτηση και η λειτουργία των 2.500 και πλέον καμερών, θα τοποθετηθούν δοκιμαστικά κάμερες ΑΙ σε οκτώ επιλεγμένα σημεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Κάμερες σε λεωφορεία
Πιλοτικά έχει ξεκινήσει από τις 16 Ιουνίου και το πρόγραµµα εγκατάστασης καµερών σε αστικά λεωφορεία. Οι κάμερες που λειτουργούν σε 10 λεωφορεία νέας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας (BEV & CNG Euro VI) της ΟΣΥ Α.Ε. µε στόχο την παρακολούθηση της παραβατικότητας στις λεωφορειολωρίδες, της κατάστασης του οδοστρώµατος, αλλά και του κυκλοφοριακού φόρτου άρχισαν να παράγουν δεδοµένα. Σε ό,τι αφορά τις παραβάσεις εντός λεωφορειολωρίδων, αρχικά θα εντοπίζονται οι παραβάσεις, π.χ. κίνηση ή παρκάρισµα σε λεωφορειολωρίδα, παραβίαση του ορίου ταχύτητας, στάση σε διάβαση πεζών κ.λπ.
Σε εξέλιξη βρίσκεται και το έργο προμήθειας και εγκατάστασης 388 καμερών αυτόματης καταγραφής παραβάσεων (δεν πρόκειται για κάμερες με Τεχνητή Νοημοσύνη, αλλά με αυτοματοποιημένη λειτουργία καταγραφής σε περίπτωση παραβίασης ερυθρού σηματοδότη) που θα τοποθετηθούν από την Περιφέρεια Αττικής σε επικίνδυνα σημεία με αυξημένα στατιστικά τροχαίων.
Δοκιμαστικά, από την Περιφέρεια λειτουργούν δύο κάμερες αυτή τη στιγμή στη Λεωφόρο Ποσειδώνος και στο ύψος του Αλίμου, όπου στατιστικά υπάρχουν οι περισσότερες παραβιάσεις κόκκινου. Κανονικά λειτουργούν οι κάμερες της Αττικής Οδού, η οποία διαθέτει δικό της πιστοποιημένο σύστημα για παραβάσεις ταχύτητας, το οποίο τις καταγράφει και αποστέλλει τα πρόστιμα μέσω της Τροχαίας.
Αναγνώριση κινητού
Οι κάμερες Τεχνητής Νοημοσύνης, λοιπόν, θα καταγράφουν και θα στέλνουν κλήσεις για παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, υπέρβαση ορίου ταχύτητας, κίνηση ή στάση σε λεωφορειολωρίδες, μη χρήση ζώνης ασφαλείας ή κράνους, χρήση κινητού τηλεφώνου εν κινήσει, παραβίαση ΛΕΑ, παραβίαση διάβασης πεζών, αλλά και έλλειψη ελέγχου ΚΤΕΟ. Ειδικά για τη χρήση του κινητού, που αποτελεί μία από τις πρώτες αιτίες ατυχημάτων στους ελληνικούς δρόμους, το λογισμικό έχει εκπαιδευτεί να αναγνωρίζει τη συσκευή όταν χρησιμοποιείται για συνομιλία ή για σερφάρισμα από τον οδηγό ενός οχήματος και να φωτογραφίζει την παράβαση κατηγοριοποιώντας τη σε αυτές της διάσπασης προσοχής.
Οι κάμερες «βλέπουν» τη γενική εικόνα, τραβώντας φωτογραφίες πολύ υψηλής ανάλυσης ώστε να αναγνωρίζεται το χρώμα και ο τύπος του αυτοκινήτου, ενώ θα μπορούν να εστιάζουν και στο παρμπρίζ για να γίνεται ανάλυση της συμπεριφοράς του οδηγού όταν για παράδειγμα αυτός σηκώνει το κινητό ή δεν φορά ζώνη ασφαλείας.
Για τις παραβάσεις που προβλέπεται διοικητικό πρόστιμο, το σύστημα θα το στέλνει αυτόματα, ενώ γι’ αυτές που προβλέπεται αφαίρεση της άδειας οδήγησης, όπως η χρήση του κινητού, θα αφαιρείται αυτόματα και ηλεκτρονικά το δίπλωμα του παραβάτη.
Θυμίζουμε ότι σε περίπτωση χρήσης του κινητού από τον οδηγό οχήματος που εμπλέκεται σε τροχαίο συμβάν (π.χ. σύγκρουση με τραυματισμούς), η Τροχαία σύμφωνα με τον νέο ΚΟΚ έχει το δικαίωμα να ζητήσει άρση του απορρήτου των επικοινωνιών ώστε να ελέγξει το κινητό και να διαπιστώσει / αποδείξει ότι εκείνο χρησιμοποιείτο την ώρα του συμβάντος.
Αλλωστε, οι κινητές συσκευές (τηλέφωνα, τάμπλετ) διαθέτουν λογισμικό που καταγράφει πότε ήταν σε λειτουργία η οθόνη και τι εργασίες εκτελούσε η συσκευή, ενώ ορισμένες συσκευές καταγράφουν και τις στιγμές που η κόρη ματιού ήταν εστιασμένη στην οθόνη.
«Ελέγχεστε για παράβαση»
Σε κάθε περίπτωση, με το νέο σύστημα θα φτάνει στο κινητό ένα μήνυμα από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων / Τροχαία Αττικής που θα αναφέρει ότι «Ελέγχεστε για παράβαση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας». Το σύστημα δεν θα κάνει μόνο την ψηφιακή βεβαίωση των παραβάσεων και επίδοση της κλήσης μέσω της θυρίδας στο gov.gr, αλλά θα μπορεί επίσης να ενημερώνει το point system και να κάνει αυτόματα ηλεκτρονική αφαίρεση διπλώματος!
Για να αποφευχθούν τα λάθη, το υλικό που θα καταγράφουν οι κάμερες με το ΑΙ σύστημα θα αποστέλλεται σε έναν ειδικό server και ο παραβάτης θα ενημερώνεται με SMS. Στο wallet για πληρωμή, η κλήση θα πηγαίνει μέσω του gov.gr αφού θα έχει γίνει βεβαίωση της παράβασης.
Και τι θα γίνεται όταν ο παραβάτης δεν είναι… ο αληθινός; Οταν, για παράδειγμα, κάποιος θα δέχεται μια κλήση για παράβαση που δεν έκανε ο ίδιος, αλλά το πρόσωπο στο οποίο είχε δανείσει το όχημά του; Σύμφωνα με το άρθρο 104 του ΚΟΚ, οι παραβάσεις που καταγράφονται από ηλεκτρονικές συσκευές, όπως ραντάρ και κάμερες, θεωρούνται αυτόματες παραβάσεις και επιβάλλεται πρόστιμο στον καταγεγραμμένο ιδιοκτήτη του οχήματος.
Η πληροφορία αυτή αποστέλλεται στις αρμόδιες αρχές για να γίνει η έκδοση και αποστολή της κλήσης. Υπάρχει όμως πάντα η δυνατότητα ένστασης, με τον αστερίσκο ότι θα πρέπει να κατονομάσουμε τον παραβάτη για να πληρωθεί το πρόστιμο, εάν βέβαια συμφωνήσουν οι Αρχές ότι όντως τα πράγματα είναι όπως τα λέει ο «κατηγορούμενος».
