Στο σμαραγδένιο θαύμα του τροπικού δάσους του Αμαζονίου έγινε μία τρομακτική ανακάλυψη: βρέθηκε ένα βόρειο πράσινο ανακόντα μήκους 8 μέτρων, 200 κιλών (μήκους 26 ποδιών, 440 λιβρών), που προηγουμένως ήταν άγνωστο στους επιστήμονες.
Αυτό το μεγαθήριο είναι το μεγαλύτερο φίδι που έχει ανακαλυφθεί ποτέ. Δεν είναι μόνο μεγαλύτερο αλλά και πολύ γενετικά διαφορετικό από τον νότιο ξάδερφό του, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη βιοποικιλότητα και το εύθραυστο οικοσύστημα του Αμαζονίου.
Ένα νέο γιγάντιο ανακόντα
Ο Ολλανδός βιολόγος καθηγητής Freek Vonk από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, μαζί με άλλους 14 επιστήμονες από εννέα χώρες, έπεσαν πάνω σε αυτόν τον γίγαντα κατά τη διάρκεια μιας αποστολής του National Geographic για την επερχόμενη σειρά Disney+ Pole to Pole με τον Will Smith.
Το τεράστιο ανακόντα καραδοκούσε στα ρηχά περιμένοντας το θήραμα όταν ο Vonk και το συνεργείο κάμερας το αντιμετώπισαν ενώ βούτηξαν σε απροσδιόριστα νερά στον Αμαζόνιο του Ισημερινού.
Ο Vonk αργότερα μοιράστηκε ένα απόσπασμα βίντεο στο Instagram αυτής της εξαιρετικής συνάντησης, το οποίο γρήγορα έγινε viral.
«Το μέγεθος αυτών των υπέροχων πλασμάτων ήταν απίστευτο – ένα θηλυκό ανακόντα που συναντήσαμε είχε μήκος 6,3 μέτρα», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Bryan Fry από το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ.
«Υπάρχουν ανέκδοτες αναφορές από τους ανθρώπους Waorani για άλλα ανακόντα στην περιοχή με μήκος μεγαλύτερο από 7,5 μέτρα και βάρος περίπου 500 κιλά», είπε ο Δρ Fry αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν και άλλα πολύ μεγαλύτερα ανακόντα.
Γενετικά στοιχεία
Η γενετική ανάλυση αποκάλυψε ότι δεν ήταν απλώς ένα μεγάλο πράσινο ανακόντα – ήταν ένα εντελώς νέο είδος, αρκετά ξεχωριστό ώστε να δικαιολογεί τη δική του ονομασία: Eunectes akayima, που σημαίνει «μεγάλο φίδι» σε μια τοπική γλώσσα των ιθαγενών.
«Γενετικά, οι διαφορές είναι τεράστιες», εξηγεί ο Fry. «Σκεφτείτε τους ανθρώπους και τους χιμπατζήδες – είναι 2% διαφορετικοί. Αυτά τα ανακόντα; Ένα επιβλητικό 5,5%!».
Αυτό το νεοανακαλυφθέν είδος, τώρα γνωστό ως βόρειo πράσινo ανακόντα, άρχισε γενετικά να αποκλίνει από το νότιο συγγενή του, τον πράσινο ανακόντα, πριν από 10 εκατομμύρια χρόνια.
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Jesus Rivas, υποπτευόταν αυτό το είδος διαφορετικότητας για περισσότερα από 15 χρόνια.
«Παρατηρήσαμε μια σημαντική γενετική διαφορά σε δείγματα από τη Βενεζουέλα σε σύγκριση με το Περού», είπε ο Rivas, σε δήλωση στον Τύπο. «Αυτό πυροδότησε μια συνεργασία σε ολόκληρη την ήπειρο για να συνδυάσει το παζλ».
Μεγάλο αλλά ευάλωτο
Τα ανακόντα είναι κυρίως υδρόβια, που κάνουν ενέδρες σε θήραμα τόσο διαφορετικά όσο τα καπιμπάρα, τα καϊμάν, ακόμη και τα ελάφια. Σε αντίθεση με τους δηλητηριώδεις συγγενείς τους, αυτοί οι γίγαντες εξουδετερώνουν τα θύματά τους με συστολή που συνθλίβει τα οστά πριν τα καταπιούν ολόκληρα.
Αυτό το τεράστιο οικοσύστημα, που φιλοξενεί το 20% του γλυκού νερού του κόσμου και διαθέτει 16.000 γνωστά είδη δέντρων, βρίσκεται υπό πολιορκία από την αποψίλωση των δασών, τις γεωτρήσεις πετρελαίου και τις μη βιώσιμες πρακτικές. Η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει επίσης το οικοσύστημα του Αμαζονίου, απειλώντας αυτό το θαύμα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα.
«Ο Αμαζόνιος βρίσκεται υπό τεράστια πίεση», προειδοποιεί ο καθηγητής Vonk. «Με πάνω από το 20% του τροπικού δάσους να έχει ήδη χαθεί, η επιβίωση αυτών των εμβληματικών γιγάντων κρέμεται από την ισορροπία».
Ο Fry τονίζει την ευπάθεια αυτού του είδους λόγω της περιορισμένης εμβέλειάς του. «Σε σύγκριση με τους συγγενείς του νότου, αυτά τα ανακόντα είναι πολύ πιο επιρρεπή στην κλιματική αλλαγή».
Η προστασία του Αμαζονίου είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για το βόρειο πράσινο ανακόντα αλλά και για αμέτρητα άλλα είδη που εξαρτώνται από αυτό το ζωντανό οικοσύστημα.
Η ανακάλυψη αυτού του γιγαντιαίου φιδιού χρησιμεύει ως έντονη υπενθύμιση των συνεχιζόμενων περιβαλλοντικών προκλήσεων και της σημασίας της διατήρησης μιας από τις περιοχές με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στον κόσμο.
Παρά τις διαφαινόμενες απειλές, η ανακάλυψη πυροδοτεί τον ενθουσιασμό. Θα μπορούσαν περισσότεροι κρυμμένοι γίγαντες να κρύβονται στα βάθη του Αμαζονίου;
«Μελετώντας τα ανακόντα για 32 χρόνια», αναφέρει ο Rivas, «αυτή η ανακάλυψη ανοίγει την πόρτα σε αμέτρητες δυνατότητες. Πόσα ακόμη είδη περιμένουν να βρεθούν;».
Το νέο είδος ανακόντα περιγράφηκε σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο MDPI Diversity.
