Σαρωτικές είναι οι αλλαγές του δικαστικού χάρτη της χώρας που περιλαμβάνονται στην εισήγηση της Ομάδας Εργασίας του υπουργείου Δικαιοσύνης. Συνοπτικά προβλέπεται η συγχώνευση 5 Εφετείων, ένα Πρωτοδικείο στην έδρα κάθε νομού και άμεση συγχώνευση των κεντρικών Ειρηνοδικείων με τα οικεία Πρωτοδικεία.
Το πόρισμα του υπουργείου Δικαιοσύνης περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τρεις βασικές προτεραιότητες που αφορούν Εφετεία, Πρωτοδικεία και Ειρηνοδικεία.
ΤΑ ΕΦΕΤΕΙΑ
Τα Εφετεία στην Ελλάδα είναι 19, αριθμός υπερβολικός, όχι μόνο με βάση τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά και με βάση τα έως πρόσφατα ισχύοντα στη χώρας. Μάλιστα, το 2012, όταν γίνονταν δραστικές συγχωνεύσεις σε όλους σχεδόν τους τομείς της διοικήσεως (σχολεία, εφορίες, νοσοκομεία) δημιουργήθηκαν τέσσερα νέα Εφετεία, τρία εκ των οποίων σε απόσταση μόλις μίας ώρας από τις κεντρικές έδρες και ενώ στις οικείες περιφέρειες λειτουργούσε ήδη και άλλο Εφετείο.
Προτείνεται η συγχώνευση 5 Εφετείων, μεταξύ των οποίων, αυτό της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας με των Πατρών, της Καλαμάτας με το Ναυπλίου, της Ευβοίας με το Λαμίας, της Κρήτης με το Ανατολικής Κρήτης και το Αιγαίου με το Δωδεκανήσου. Επίσης, παραμένουν ως έχουν, αν και με «οριακό» αριθμό υπηρετούντων δικαστών, τα νησιωτικά Εφετεία Βορείου Αιγαίου (Μυτιλήνης) και Κερκύρας.
Οσον αφορά στα Πρωτοδικεία, λειτουργούν συνολικά 63, τα περισσότερα στις έδρες των νομών (ήδη Περιφερειακών Ενοτήτων), με εξαίρεση 10 νομούς μεταξύ των οποίων η Αιτωλοακαρνανία και η Ηλεία, όπου λειτουργούν δύο Πρωτοδικεία, ενώ υπάρχει και η μοναδική περίπτωση της Αχαΐας, όπου λειτουργούν τρία Πρωτοδικεία (Πατρών, Αιγίου, Καλαβρύτων). Ο αριθμός τους κρίνεται υπερβολικός και, αν προσμετρηθούν και τα Ειρηνοδικεία, «εξωπραγματικός».
Επίσης εμφανίζονται σύμφωνα με την Επιτροπή ορισμένα φαινόμενα δυσχερώς εξηγήσιμα με λογικά επιχειρήματα. Πέραν από το προαναφερθέν μοναδικό παράδειγμα των Πρωτοδικείων του Νομού Αχαΐας (αντί μόλις 2 της Αττικής), χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση του Νομού Αιτωλοακαρνανίας των 220.000 κατοίκων, στο οποίο λειτουργούν (εκτός του πολιτικού Εφετείου) δύο πολιτικά και άλλα δύο διοικητικά Πρωτοδικεία (Αγρινίου-Μεσολογγίου), ενώ αντίστοιχα στον Νομό Θεσσαλονίκης (1.100.000 κάτοικοι) μόλις από ένα.
Ετσι, προτείνεται η διατήρηση ενός Πρωτοδικείου στην έδρα κάθε νομού, αλλά με τη συγχώνευση των περισσοτέρων «διπλών» Πρωτοδικείων, δηλαδή αυτών που βρίσκονται εκτός έδρας νομού.
Στις έδρες των καταργηθησομένων Πρωτοδικείων, θα λειτουργεί Μονομελές Πρωτοδικείο (αυτοτελές ή περιφερειακό). Με δεδομένο πάντως ότι στο Μονομελές υπάγεται το 80% της όλης πρωτοδικειακής ύλης, η απορρόφηση αυτή δεν θα έχει σημαντική επίπτωση στις τοπικές κοινωνίες.
Η Επιτροπή «φωτογραφίζει» την Αχαΐα, την Ηλεία και την Αιτωλοακαρνανία, καθώς αναφέρει ότι «Με τη συγχώνευση αυτή περιορίζεται ο παραλογισμός της υπάρξεως “προνομιούχων” νομών, οι οποίοι χωρίς κάποιο ιδιαίτερο πληθυσμιακό ή γεωγραφικό λόγο, διαθέτουν δύο ή και τρία Πρωτοδικεία».
ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΑ
Σήμερα λειτουργούν 154 Ειρηνοδικεία, τα 63 από αυτά στην έδρα του οικείου Πρωτοδικείου, ενώ σε 19 περιπτώσεις η χωρική αρμοδιότητα Ειρηνοδικείου-Πρωτοδικείου ταυτίζεται πλήρως.
Προτείνεται η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, με την άμεση συγχώνευση των κεντρικών ειρηνοδικείων (δηλαδή αυτών που βρίσκονται στην έδρα του Πρωτοδικείου) με τα οικεία Πρωτοδικεία. Αυτό αυτομάτως συνεπάγεται γενναία μείωση (κατά 63) του συνολικού αριθμού των Ειρηνοδικείων.
Από τα υπόλοιπα 91 που απομένουν, προτείνεται η κατάργηση –συγχώνευση της πλειοψηφίας αυτών και να παραμείνουν μόνο όσα πληρούν επαρκώς κάποια αντικειμενικά γεωγραφικά ή πληθυσμιακά κριτήρια, δηλαδή αφορούν νήσους, απέχουν άνω της μιας ώρας από το πλησιέστερο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, καλύπτουν περιοχές με αξιόλογο πληθυσμό, διαθέτουν «ιδιόκτητο» κτήριο και, λόγω «ικανής» δικαστικής ύλης, συμβάλλουν στην αποσυμφόρηση των μεγάλων.
Πλέον θα ονομάζονται Περιφερειακά Δικαστήρια (ή Περιφερειακά Μονομελή Πρωτοδικεία).
ΝΑ ΕΝΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΕΣ
Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πάτρας Αθανάσιος Ζούπας, που συμμετείχε χθες στην Ολομέλεια των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, δήλωσε στην «Πελοπόννησο» ότι το Σώμα ενημερώθηκε για τις προτεινόμενες αλλαγές στην πορεία των εργασιών της Επιτροπής. Τόνισε ότι το πόρισμα καταγγέλθηκε από τους δικηγόρους, με την επισήμανση ότι δεν λαμβάνει υπόψη του τις γεωγραφικές και άλλες ιδιαιτερότητες της χώρας και ειδικότερα στην Αχαΐα. Μάλιστα, ζητήθηκε συνάντηση με τον υπουργό Δικαιοσύνης για να εκφραστεί η αντίρρησή τους σε πολλές από τις συγχωνεύσεις και καταργήσεις δικαστηρίων που προτείνονται.
Πάντως, οι δικηγόροι δεν είναι κατά της ενοποίησης των οργανικών θέσεων των δικαστών και της ισότιμης κατανομής υποθέσεων μεταξύ τους, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύπτουν, όπως είπε ο κ. Ζούπας.
Η Ολομέλεια συζήτησε και το φορολογικό νομοσχέδιο και αποφάσισε συνέχιση της καθολικής αποχής από δίκες, μέχρι και τις 4 Δεκεμβρίου, ενώ καταγγέλθηκαν ως απαράδεκτες αθλιότητες οι αναφορές του υφυπουργού Εργασίας Πάνου Τσακλόγλου που πρότεινε στους δικηγόρους να εργαστούν και ως ντελίβερι, ζητώντας την παραίτησή του.
