Όσο περισσότερες συσκευές διεισδύουν στην καθημερινή ζωή και λειτουργούν βάσει δικών τους λογισμικών, τόσο περισσότερο έλεγχο αποκτούν οι κατασκευαστές τους στο πώς τις χρησιμοποιούν οι καταναλωτές. Σταδιακά, με μικρές και ανεπαίσθητες αλλαγές τα τελευταία χρόνια, άρχισαν να καταρρέουν οι διαφορές μεταξύ ιδιοκτησίας και ενοικίασης, σημειώνει το Business Insider.
Για παράδειγμα, μετά την τελευταία αναβάθμιση, το νέο iPhone ειδοποιεί τον χρήστη όταν η οθόνη έχει αντικατασταθεί με ξένα ανταλλακτικά. Μάλιστα, αρχικά εάν επιδιόρθωνε κάποιος την σπασμένη οθόνη του χρησιμοποιώντας ανταλλακτικά που δεν ήταν της Apple, τότε απενεργοποιείτο μόνιμα η λειτουργία αναγνώρισης προσώπου (FaceID). Αφού δέχθηκε έντονες αντιδράσεις, η εταιρεία τελικά απέσυρε την πλήρη απαγόρευση και αντ’ αυτού μόνο ειδοποιεί τον χρήστη.
Πρόκειται ουσιαστικά για τακτική των εταιρειών να αντλήσουν περισσότερα χρήματα από τον καταναλωτή και μετά την αγορά του προϊόντος. Σε κάποιες περιπτώσεις το λογισμικό εντοπίζει τις αλλαγές που έχει κάνει στο προϊόν μόνος του ο ιδιοκτήτης και στη συνέχεια το αχρηστεύει πλήρως ή μερικώς. Για παράδειγμα η Tesla εντοπίζει εξαρτήματα που είναι άλλου κατασκευαστή, παρότι ορισμένα από τα δικά της εξαρτήματα έχουν εξαντληθεί σε ΗΠΑ ή Ευρώπη.
Σε άλλες περιπτώσεις, οι εταιρείες προσπαθούν να αποκλείσουν την πρόσβαση του καταναλωτή σε ορισμένες λειτουργίες εάν δεν πληρώσει παραπάνω. Για παράδειγμα, σφοδρή ήταν η αντίδραση απέναντι στην Mercedes Benz και τη BMW, όταν ανακοίνωσαν πριν μερικούς μήνες ότι συγκεκριμένα μοντέλα αυτοκινήτων θα προσφέρουν καλύτερη επιτάχυνση ή θερμαινόμενα καθίσματα έναντι μηνιαίας συνδρομής.
«Έχεις ήδη αγοράσει το θερμαινόμενο κάθισμα (και το πολυτελές αμάξι που το περιέχει), αλλά τώρα πρέπει να πληρώσεις για να το χρησιμοποιήσεις;…Φαντάσου να έπρεπε να πληρώνεις κάθε μήνα τον εργολάβο που έφτιαξε το σπίτι σου για να μπορείς να ανάψεις τα φώτα!», δηλώνει χαρακτηριστικά Nathan Proctor, διευθυντής της καμπάνιας Right to Repair της αμερικανικής ερευνητικής ομάδας PIRG, που υποστηρίζει το δικαίωμα των καταναλωτών να επιδιορθώνουν τα προϊόντα τους χωρίς περιορισμούς.
Μια ακόμη τακτική των κατασκευαστών είναι να παρακολουθούν και να ελέγχουν τις κινήσεις του καταναλωτή. Στην περίπτωση των αυτοκινήτων της Mercedes για παράδειγμα, εάν προσπαθήσει κανείς να ενεργοποιήσει με άλλον τρόπο τα θερμαινόμενα καθίσματα, μπορεί να καταργήσει άλλες λειτουργίες του αυτοκινήτου, σχεδόν «τιμωρητικά».
Ίσως προσανατολιζόμαστε προς μια καθημερινότητα, όπου θα μπορεί κανείς να ανοίξει την καφετιέρα του από μακριά -με εφαρμογή μηνιαίας συνδρομής 5 ευρώ και επιπλέον 25 για να έρχονται οι συμβατοί καφέδες στην πόρτα του-, να ανοίξει το κλιματιστικό στο γραφείο του πριν πάει -με συνδρομή 10 ευρώ- και να ανάψει εκ των προτέρων το θερμαινόμενο κάθισμα στο αυτοκίνητό του – έναντι 20 ευρώ. Μπορεί να φαίνεται υπερβολικό, αλλά δεδομένης της έκρηξης των συνδρομητικών υπηρεσιών, σε καμία περίπτωση απίθανο σενάριο.
