«Αν σου δώσω δουλειά, τι θα μου δώσεις σε αντάλλαγμα; Είσαι γυναίκα, ξέρεις τι μπορείς να μου δώσεις». Τα μηνύματα που έστελνε άντρας εργαζόμενος για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας σε Κονγκολέζα που ζήτησε τη βοήθειά του στη διάρκεια της επιδημίας Εμπολα στη χώρα δεν αφήνουν περιθώρια παρεξήγησης των προθέσεών του. Πρόκειται για μόνο μία από τις καταγγελίες που περιλαμβάνονται σε νέα έρευνα και επιβεβαιώνουν τη συστηματική τακτική της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης γυναικών από μέλη οργανώσεων αρωγής στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
H νεαρή γυναίκα είναι μία από τις 22 Κονγκολέζες της πόλης Μπουτέμπο οι οποίες σε έρευνα του New Humanitarian (NH) και του Ιδρύματος Τόμπσον Ρόιτρες, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, κατηγορούν για σεξουαλικές καταχρήσεις και βιασμό μέλη διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων. Οπως καταγγέλλουν, αυτοί οι άνθρωποι που βρέθηκαν στη χώρα για να συνδράμουν στην αντιμετώπιση της επιδημίας Εμπολα, που στο διάστημα 2018-2020 στοίχισε τη ζωή σε 2.200 ανθρώπους, εκμεταλλεύτηκαν τη δεινή τους θέση για να αποσπάσουν σεξ έναντι ανταλλαγμάτων.
Δεν είναι μια μεμονωμένη τακτική, αφού δημοσιογραφική έρευνα των ίδιων οργανώσεων πέρσι τον Σεπτέμβριο αποκάλυψε πως τουλάχιστον 51 γυναίκες στην πόλη Μπένι βίωσαν ανάλογους εκβιασμούς και κακοποίηση.
Οι 14 από τις 22 γυναίκες είπαν πως οι άντρες που τις εκμεταλλεύτηκαν ήταν υπάλληλοι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ενώ άλλες ανέφεραν ως δράστες εργαζόμενους άλλων δύο υπηρεσιών του ΟΗΕ (του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και της UNICEF), αλλά και της οργάνωσης παροχής ιατρικών υπηρεσιών ALIMA, της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης (IRC), των Διεθνών Ιατρικών Σωμάτων (IMC) και υπαλλήλους του υπουργείου Υγείας της Λ.Δ. του Κονγκό.
Ολες τους εκβιάστηκαν να κάνουν σεξ προκειμένου να βρουν μια δουλειά. Οι περισσότερες προσλήφθηκαν ως καθαρίστριες στα κέντρα αναφοράς του Εμπολα όπου απολύμαιναν ρούχα και κλινοσκεπάσματα ενώ άλλες εργάστηκαν σε εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Τρεις από αυτές δήλωσαν πως έμειναν έγκυες. Μία μάλιστα, σύμφωνα με μαρτυρίες, πέθανε στην προσπάθειά της να κάνει μια αυτοσχέδια και ανασφαλή άμβλωση ώστε να μην το μάθει η οικογένειά της.
Ενώ δεν έλειψε και μια καταγγελία για βιασμό από μητέρα τεσσάρων παιδιών, που αφηγήθηκε πώς πήγε σε συνέντευξη για δουλειά κι αντ’ αυτού βιάσθηκε σε δωμάτιο ξενοδοχείου από Καμερούνιο άντρα που της είχε συστηθεί ως υπάλληλος του ΠΟΥ. Μετά από κάποιες ημέρες τής ανακοίνωσε την πρόσληψή της ως καθαρίστριας. Και μετά από έναν μήνα διαγνώστηκε με σύφιλη. Ποτέ δεν κατάφερε να ξεπεράσει το τραύμα αυτού του βιασμού και των συνεπειών του, ούτε να το πει στον άντρα της. Περιμένει απλά να αποδοθεί δικαιοσύνη.
«Ο ΠΟΥ δεσμεύεται να αναλάβει άμεση και σθεναρή δράση, περιλαμβανομένης της συνεργασίας με τις αρμόδιες εθνικές αρχές σχετικά με ποινικές διαδικασίες, σε όλες τις περιπτώσεις κατά τις οποίες προσωπικό του ΠΟΥ κριθεί ένοχο [ότι έχει διαπράξει σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση]», δήλωσε η εκπρόσωπος και υπεύθυνη Εξωτερικών Σχέσεων της διεθνούς οργάνωσης, Μάρσια Πουλ.
Ωστόσο, οι γυναίκες τόσο στο Μπένι όσο και στο Μπουτέμπο δεν κατήγγειλαν επίσημα στις αρχές τους δράστες. Κάποιες λένε ότι χρειάζονταν απεγνωσμένα τη δουλειά τους, ενώ άλλες φοβούνταν τον στιγματισμό από τις οικογένειές τους. Στις περιοχές τους οι δουλειές σπανίζουν, η πείνα θερίζει και η πολιτική βία σαρώνει.
«Με δεδομένο ότι έχουμε επίπεδα-ρεκόρ ανεργίας» εξηγεί η Αλφονσίν Λουσένζ, επικεφαλής της Ενωσης Προάσπισης των Δικαιωμάτων των Γυναικών του Μπουτέμπο, «είναι δύσκολο να καταγγείλουμε οποιαδήποτε πράξη μάς προσφέρει μια δουλειά». Τραγικό το τίμημα, καταλήγει η έρευνα.
