Η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, αφού έλαβε υπόψη της τα συστήματα άσκησης δικηγορίας σε ευρωπαϊκές χώρες και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, προτείνει την πλήρη αναμόρφωση του καθεστώτος που ισχύει στη χώρα μας. Η αναμόρφωση κρίθηκε αναγκαία στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής της κυβέρνησης για τη βελτίωση και την επιτάχυνση των ρυθμών της Δικαιοσύνης, και ειδικά στο κεφάλαιο της έκδοσης των δικαστικών αποφάσεων, που σε ορισμένες περιπτώσεις οι καθυστερήσεις φτάνουν σε σημείο αρνησιδικίας. Εκτιμάται ότι ο δικηγορικός πληθωρισμός, σε συνδυασμό με όχι λίγες περιπτώσεις κακής ποιότητας άσκησης δικηγορίας, συνδέεται άμεσα με τις καθυστερήσεις στη Δικαιοσύνη. Δηλαδή είναι μέρος του όλου προβλήματος των καθυστερήσεων στην απονομή της Δικαιοσύνης.
Η πρόθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης για τις επίμαχες αλλαγές έχει προκαλέσει αντιδράσεις από τους Δικηγορικούς Συλλόγους, οι οποίοι την τελευταία Κυριακή του ερχόμενου Νοεμβρίου (στις 30 του μήνα) ανοίγουν τις κάλπες για την ανάδειξη νέων Διοικητικών Συμβουλίων (οι επαναληπτικές εκλογές στους μεγάλους Δικηγορικούς Συλλόγους θα διεξαχθούν στις 7 Δεκεμβρίου).
Πάντως, πριν από την οριστικοποίηση του νομοσχεδίου τόσο ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης όσο και ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας θα έχουν εκτενείς διαβουλεύσεις με την Ολομέλεια των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος για να κατατεθεί στη Βουλή ένα νομοσχέδιο με τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση του νομικού κόσμου. Σήμερα οι νέοι που λαμβάνουν πτυχίο από τις Νομικές Σχολές εγγράφονται στο Ειδικό Μητρώο Ασκουμένων των Δικηγορικών Συλλόγων όπου θα ασκήσουν δικηγορία. Η άσκηση είναι διάρκειας 18 μηνών και γίνεται σε δικηγορικά γραφεία, δικηγορικές εταιρείες και γραμματείες δικαστηρίων.
Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η άσκηση μπορεί να είναι εντελώς πλασματική, δηλαδή ο ασκούμενος, λόγω συγγένειας, φιλίας κ.λπ., να μην πηγαίνει ποτέ στο δικηγορικό γραφείο και να κάνει μεταπτυχιακές σπουδές κ.λπ.
Μετά τη 18μηνη άσκηση διεξάγονται εξετάσεις από την Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος στις οποίες συμμετέχουν ως εξεταστές δικαστές των Ανωτάτων Δικαστηρίων και δικηγόροι.
Αφού πετύχουν στις εξετάσεις εγγράφονται πλέον στο Μητρώο των Δικηγορικών Συλλόγων. Μετά τη συμπλήρωση τετραετίας παρά Πρωτοδίκαις οι δικηγόροι υποβάλλουν αίτηση στον σύλλογο όπου είναι εγγεγραμμένοι, προκειμένου να προαχθούν σε δικηγόρους παρ’ Εφέταις και να μπορούν να παρίστανται στα Εφετεία. Η αίτηση κατά κανόνα εγκρίνεται και οι δικηγόροι μπορούν πλέον να παρίστανται στα Εφετεία.
Η ίδια διαδικασία ακολουθείται τέσσερα χρόνια μετά προκειμένου να μπορούν οι δικηγόροι να παρίστανται στον Αρειο Πάγο, στο ΣτΕ και το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Η πρόταση αναμόρφωσης
Σύμφωνα με την πρόταση αναμόρφωσης του υπουργείου Δικαιοσύνης, για πρώτη φορά ιδρύεται Ινστιτούτο Νομικών Σπουδών (ΝΠΔΔ), στο οποίο θα είναι υποχρεωτική η εγγραφή των ασκούμενων δικηγόρων, όπως υποχρεωτική θα είναι και η εγγραφή τους στο Ενιαίο Μητρώο Ασκουμένων του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Η άσκηση, η οποία θα εποπτεύεται από το Ινστιτούτο Νομικών Σπουδών, θα διαρκεί και πάλι 18 μήνες, όμως δεν θα είναι εικονική, αλλά θα είναι πραγματική σε τρεις περιόδους. Κατά την πρώτη περίοδο θα έχουν τη θεωρητική κατάρτιση, κατά τη δεύτερη θα κάνουν άσκηση σε γραμματείες δικαστηρίων, εισαγγελιών και δημοσίων υπηρεσιών και κατά την τρίτη περίοδο η άσκηση θα είναι ανάλογα με την κατεύθυνση που θέλουν να ακολουθήσουν (Ποινικό, Αστικό, Διοικητικό κ.λπ. Δίκαιο). Η άσκηση της τρίτης περιόδου θα γίνεται σε δικηγορικές εταιρείες, δικηγορικά γραφεία, συμβολαιογραφεία και γραφεία δικαστικών επιμελητών. Μάλιστα, κατά τη δεύτερη και τρίτη περίοδο θα αμείβονται.
Αφού περάσουν επιτυχώς τις εξετάσεις, θα εγγράφονται στο Μητρώο Δικηγόρων, Συμβολαιογράφων και Δικαστικών Επιμελητών του υπουργείου Δικαιοσύνης. Στη συνέχεια, για τον διορισμό τους σε Δικηγορικό Σύλλογο θα απαιτείται υποχρεωτικά: α) προσκόμιση ασφαλιστήριου συμβολαίου από δικηγόρο και β) πιστοποίηση διεξαγωγής ηλεκτρονικού πλειστηριασμού από συμβολαιογράφο.
Κατόπιν αυτών, οι δικηγόροι παρά Πρωτοδίκαις για να προαχθούν σε δικηγόρους παρ’ Εφέταις θα απαιτείται να έχουν συμπληρώσει τέσσερα χρόνια άσκησης δικηγορίας στα Πρωτοδικεία, να έχουν τουλάχιστον 50 παραστάσεις σε δίκες, να έχουν επιτυχή παρακολούθηση σεμιναρίων κατάρτισης στο Ινστιτούτο Νομικών Σπουδών, να μην τους έχει επιβληθεί πειθαρχική ποινή για σοβαρά παραπτώματα και, τέλος, να έχουν καταβάλει παράβολο.
Αργότερα, για να μπορούν οι δικηγόροι παρ’ Εφέταις να παρασταθούν στο ΣτΕ, στον Αρειο Πάγο και το Ελεγκτικό Συνέδριο θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον έξι χρόνια δικηγορίας στα Εφετεία, τουλάχιστον 50 παραστάσεις σε Ποινικά, Πολιτικά και Διοικητικά Εφετεία, επιτυχή παρακολούθηση σεμιναρίων κατάρτισης στο Ινστιτούτο Νομικών Σπουδών, μη επιβολή ποινής για σοβαρά πειθαρχικά παραπτώματα και να έχουν καταβάλει παράβολο.
Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη η διάρκεια άσκησης της δικηγορίας, οι προϋποθέσεις χορήγησης άδειας επαγγέλματος δικηγόρου κ.λπ., είναι πολύ αυστηρότερες από τις προτεινόμενες από το υπουργείο Δικαιοσύνης.
