Οι ευρωπαϊκές αρχές ανταγωνισμού εστιάζουν περισσότερο στις εταιρείες του καταναλωτικού τομέα, καθώς ο πληθωρισμός αυξάνει τον κίνδυνο αθέμιτης συμπεριφοράς. Το 2022, έγιναν από τις αρχές ανταγωνισμού 17 απροειδοποίητες επιθεωρήσεις σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, την ΕΕ και την Ελβετία σε εταιρείες του κλάδου των καταναλωτών αγαθών, για να αυξηθούν σε 26 ένα χρόνο αργότερα, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας νομικών συμβούλων White & Case.
Νομικοί σύμβουλοι ειδικοί σε θέματα ανταγωνισμού υποστηρίζουν ότι αυτό συμβαίνει λόγω ανησυχιών ότι ο υψηλός πληθωρισμός έχει αυξήσει την πιθανότητα οι επιχειρήσεις να κάνουν καρτέλ ή να αποκρύπτουν με μεγαλύτερη επιτυχία, οποιαδήποτε μη ανταγωνιστική συμπεριφορά όσον αφορά τις τιμές, τις εργασιακές πρακτικές ή τα δικαιώματα των καταναλωτών. «Είναι εύκολο να κρύψεις τις αυξήσεις των τιμών όταν υπάρχει πληθωριστική πίεση», δήλωσε η Zoë Mernick-Levene, επικεφαλής ανταγωνισμού της Leigh Day.
«Επικρατεί η εντύπωση ότι οι αγορές δεν λειτουργούν τόσο καλά και οι ρυθμιστικές αρχές εξετάζουν πολύ πιο προσεκτικά τη διαπραγματευτική δύναμη μεταξύ των καταναλωτών και των επιχειρήσεων». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε έφοδο σε εταιρείες αρωμάτων και μόδας, συμπεριλαμβανομένης της Kering, της ιδιοκτήτριας Gucci, της εταιρείας παραγωγής ενεργειακών ποτών Red Bull και άλλων, με την υποψία ότι παραβίασαν τους νόμους της ΕΕ για την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία.
Φέτος η Κομισιόν πραγματοποίησε επίσης έφοδο σε εταιρείες ελαστικών, συμπεριλαμβανομένων των Pirelli και Michelin, για ύποπτη δραστηριότητα καρτέλ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Αρχή Ανταγωνισμού και Αγορών κατηγόρησε τους παραγωγούς τροφίμων ότι ενέτειναν τον πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων αυξάνοντας τις τιμές περισσότερο από το κόστος τους μετά την έναρξη έρευνας στον τομέα των παντοπωλείων. Οι καταναλωτές στην Ευρώπη έχουν βιώσει τη χειρότερη κρίση κόστους διαβίωσης εδώ και μια γενιά στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της άρσης των περιορισμών για τον Covid. Όμως, ενώ οι χαμηλότερες τιμές της ενέργειας μείωσαν τον πληθωρισμό και το κόστος άλλων πρώτων υλών, η τιμή των καταναλωτικών αγαθών συνέχισε να αυξάνεται.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αξία των πωλήσεων λιανικής στον τομέα των καταναλωτικών αγαθών αυξήθηκε κατά μέσο όρο 10% σε ετήσια βάση το 2023, αλλά τα τρία τέταρτα της αύξησης ήταν αποτέλεσμα των αυξήσεων των τιμών, σύμφωνα με έκθεση της εταιρείας συμβούλων διαχείρισης Bain. Στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, το 95% της αύξησης των πωλήσεων οφείλεται στις αυξήσεις των τιμών.
Ο James Killick, συνεργάτης ανταγωνισμού στη White & Case, δήλωσε ότι οι έρευνες κατά των μονοπωλίων πολιτικοποιούνται όλο και περισσότερο. Η κυβέρνηση και οι ρυθμιστικές αρχές, υπό την πίεση των καταναλωτών, αναγκάζονται να αναλάβουν δράση. «Είναι η πολιτική πέρα από όλα τα άλλα. Ποιος μπορεί να διορθώσει τον πληθωρισμό; Μπορείτε να αυξήσετε τα επιτόκια και να γίνετε αντιδημοφιλείς. Ή ίσως η αρχή ανταγωνισμού σας μπορεί να κάνει επιδρομή σε μερικούς ανθρώπους και να τους κάνει να κάνουν πιο λογικές τιμές». Ο Killick είπε ότι αναμένει περισσότερες έρευνες στον τομέα, εφόσον οι τιμές παραμένουν υψηλές.
Πέρυσι, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποσχέθηκαν ότι οι αντιμονοπωλιακές ρυθμιστικές αρχές της θα επικεντρωθούν ειδικά σε υποθέσεις που σχετίζονται με το κόστος ζωής. Αν και φαίνεται ότι υλοποίησαν τη δέσμευση αυτή, η οικοδόμηση μιας υπόθεσης και η επιβολή προστίμου σε εταιρείας με μη ανταγωνιστική συμπεριφορά είναι ένα άλλο θέμα. «Είναι πραγματικά δύσκολο να ανιχνεύσει κανείς συμπαιγνία», είπε ο Μέρνικ-Λέβεν. «Τα μυστικά καρτέλ παραμένουν μυστικά για πολλά χρόνια». Εταιρείες στην ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο με κυρίαρχο μερίδιο αγοράς – 40% και άνω – μπορούν να αντιμετωπίσουν πρόστιμα για «υπερβολική τιμολόγηση» σύμφωνα με τους αντιμονοπωλιακούς νόμους, αλλά ο πήχης είναι πολύ υψηλός, είπε ο Killick.
