Τα σχέδια και τις συνθήκες για την επόμενη φάση του πολέμου στη Γάζα προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει σε ανάλυσή του ο Economist, τονίζοντας ότι πλέον το Ισραήλ φαίνεται να έχει εκπληρώσει τον αρχικό αντικειμενικό του σκοπό που ήταν η εξόντωση μεγάλου κομματιού των υποδομών της Χαμάς, με παράλληλη εξουδετέρωση πολλών μελών της.
Οπως αναφέρει το βρετανικό μέσο, ύστερα από έξι εβδομάδες πολέμου και τρεις εβδομάδες χερσαίων μαχών, το Ισραήλ έχει πλέον τον ουσιαστικό έλεγχο της περιοχής βόρεια της Γουάντι Γάζα, μιας κοίτης που διχοτομεί τη Λωρίδα μήκους 45 χιλιομέτρων. Η καταστροφή προαναγγέλλει το τέλος μιας φάσης του πολέμου του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς.
Εβδομάδες σφοδρών ισραηλινών βομβαρδισμών και μία χερσαία επίθεση που ξεκίνησε στις 27 Οκτωβρίου έχουν σκοτώσει περισσότερους από 11.000 Παλαιστινίους στη Γάζα. Στην πραγματικότητα έχουν επίσης εκτοπίσει τη Χαμάς από την εξουσία, τουλάχιστον στο βόρειο τμήμα του θυλάκου: Η ομάδα που ελέγχει τη Γάζα από το 2007 είναι πλέον διασκορπισμένη.
Ερωτήματα
Αυτά εγείρουν δύο σημαντικά ερωτήματα.
Το πρώτο, και το πιο πιεστικό, είναι πώς μπορεί να μετριαστεί μια ανθρωπιστική καταστροφή στη νότια Γάζα. Σχεδόν το σύνολο των 2,2 εκατομμυρίων κατοίκων του θυλάκου βρίσκονται τώρα στον Νότο. Η πλήρης πολιορκία που επιβλήθηκε από το Ισραήλ και η αναιμική ροή βοήθειας στα σύνορα της Γάζας με την Αίγυπτο έχουν αφήσει τους κατοίκους της Γάζας σε απελπιστική έλλειψη τροφίμων και νερού. Οι ελλείψεις καυσίμων έχουν ακρωτηριάσει τα νοσοκομεία και τις υπηρεσίες βοήθειας. Και ο χειμώνας έφτασε, φέρνοντας χαμηλές θερμοκρασίες και βροχές που μόνο χειρότερα θα κάνουν τα πράγματα.
Το δεύτερο ερώτημα είναι τι θα ακολουθήσει στο πεδίο της μάχης. Δεν είναι μόνο οι άμαχοι που κατέφυγαν στη νότια Γάζα: Ορισμένοι από τους μαχητές της Χαμάς αναμφίβολα έκαναν το ίδιο. Το Ισραήλ δεν έχει εντοπίσει ακόμη τον ηγέτη της οργάνωσης στη Γάζα, τον Γιαχία Σινουάρ, ή τον στρατηγό του, Μοχάμεντ Ντέιφ, που και οι δύο πιστεύεται ότι κρύβονται στον λαβύρινθο των τούνελ κάτω από τον θύλακο.
Αλλωστε οι Ισραηλινοί δεν έχουν καταφέρει ακόμη να εντοπίσουν ούτε την πλειονότητα των ομήρων που κρατούν οι ένοπλοι της Χαμάς σε άγνωστα σημεία, επισημαίνει με έμφαση ο Economist.
Οπλα και εκρηκτικά που έμειναν πίσω σε σπίτια δείχνουν ότι οι μαχητές της Χαμάς έφυγαν βιαστικά. Δεν είναι σαφές πού έχουν πάει. Κάποιοι μπορεί να προσπαθούν να επιβιώσουν σε ό,τι έχει απομείνει από τα τούνελ. Αλλοι μπορεί να έφυγαν νότια ή να υποχώρησαν στο κέντρο της πόλης. «Ασχολούμαστε με περίπου 90 ή 100 κτίρια την ημέρα», λέει ο υπολοχαγός Οζ, διοικητής τάγματος. Δεκάδες τάγματα βρίσκονται σε παρόμοιες αποστολές μέσα και γύρω από την πόλη της Γάζας.
Την ίδια ώρα, ο πληθυσμός της νότιας Γάζας έχει μέσα σε έναν μήνα μια αύξηση που θα επιβάρυνε τις βασικές υπηρεσίες ακόμη και χωρίς σχεδόν ολοκληρωτικό αποκλεισμό του θυλάκου. Εκτιμάται ότι 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί, κυρίως από τον Βορρά αλλά και από τον Νότο.
Εφτασαν επίσης και οι έντονες χειμωνιάτικες βροχές. Μερικοί Παλαιστίνιοι βρήκαν ότι οι σκηνές τους είχαν καταρρεύσει κατά τη διάρκεια μιας νεροποντής την Τρίτη. Αλλοι κοιμούνται στη λάσπη. Ο Δεκέμβριος και ο Ιανουάριος είναι συνήθως κρύοι και υγροί στη Γάζα, με τις νυχτερινές θερμοκρασίες να πέφτουν στους 8 βαθμούς Κελσίου.
Οι Ισραηλινοί στρατηγοί γνωρίζουν ότι δεν θα μπορέσουν να δράσουν στη νότια Γάζα με την ίδια αγριότητα όπως στον Βορρά. Αντίθετα, σχεδιάζουν μια «πιο ευέλικτη» επίθεση. Οποιαδήποτε επιχείρηση όμως πιθανότατα θα παρεμποδίσει τις προσπάθειες ανακούφισης των αμάχων και θα προκαλέσει διεθνή κατακραυγή, η οποία ήδη εντείνεται.
Σε μια σύνοδο κορυφής στη Σαουδική Αραβία αυτόν τον μήνα, οι αραβικές και μουσουλμανικές χώρες ζήτησαν τον τερματισμό των συγκρούσεων. Ορισμένοι δυτικοί ηγέτες έχουν αρχίσει να επαναλαμβάνουν αυτό το αίτημα.
Ενας λιγότερο βάναυσος πόλεμος θα μπορούσε να μειώσει αυτή την πίεση. Ο αριθμός των νεκρών των Παλαιστινίων αυξανόταν κατά εκατοντάδες κάθε ημέρα κατά τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου. Τις τελευταίες ημέρες, όμως, το ποσοστό των θυμάτων έχει μειωθεί σημαντικά, καθώς δεν υπάρχει σχεδόν κανένας στον Βορρά. Αυτό θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερο χρόνο στο Ισραήλ για να συνεχίσει τη χερσαία εκστρατεία του. Το ίδιο θα ήταν και μια πολύ διευρυμένη ανθρωπιστική προσπάθεια.
Η επόμενη μέρα
Το Ισραήλ πρέπει επίσης να εξετάσει τι θα ακολουθήσει στη Γάζα, κάτι που ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου μέχρι στιγμής αρνείται να κάνει. Τα πράγματα στα νότια δεν θα είναι ευκολότερα, ενώ και ο Βορράς πρέπει να ελεγχθεί με κάποιον τρόπο, βραχυπρόθεσμα ή και μεσοπρόθεσμα.
Και στον Νότο άλλωστε οι ένοπλοι της Χαμάς θα βρουν πρόσφορο έδαφος συνέχισης της δραστηριότητάς τους. Χαρακτηριστικό είναι πως οι ηγέτες της Χαμάς με τη μεγαλύτερη επιρροή, οι Σινουάρ και ο Ντέιφ, μεγάλωσαν στον προσφυγικό καταυλισμό κοντά στη Χαν Γιουνίς, την πόλη που τώρα φιλοξενεί αναρίθμητους κατοίκους της Γάζας εκτοπισμένους από τον Βορρά.
Προς το παρόν, η Χαμάς έχει χάσει την ικανότητά της να κυβερνά. Μπορεί επίσης να έχασε και την υποστήριξη των ανθρώπων που κάποτε κυβερνούσε. «[Οι κάτοικοι της Γάζας] κατηγορούν τη Χαμάς που τους έφερε αυτήν την τραγωδία», λέει ένας αξιωματικός των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών που συνοδεύει τα στρατεύματα μέσα στη Λωρίδα –κάτι που θα περίμενε κανείς έτσι κι αλλιώς να πουν οι Ισραηλινοί–, αλλά είναι αλήθεια, υπογραμμίζει ο Economist.
Σε τηλεφωνικές επικοινωνίες με τη νότια Γάζα τις τελευταίες ημέρες, πολλοί Παλαιστίνιοι περιέγραψαν σκηνές οργής με στόχο τη Χαμάς. Αστυνομικοί έχουν δεχθεί κατάρες και ξυλοδαρμούς ενώ προσπαθούσαν να προσπεράσουν τις ουρές για φαγητό και νερό. Κανείς Παλαιστίνιος όμως δεν θα υποδεχθεί με… άνθη τον ισραηλινό στρατό.
Το Ισραήλ μπορεί να έχει καταφέρει στη Χαμάς ένα μοιραίο πλήγμα, αλλά μια μακρά περίοδος βίαιης μετατόπισης πληθυσμού καθιστά βέβαιο ότι κάτι άλλο θα αναδυθεί στη θέση της, εκτιμά ο Economist.
