Το ελαιόλαδο, έχει και είχε ανέκαθεν την τιμητική του στα καλάθια των καταναλωτών, αφού είναι ένα προϊόν, που ακόμα και στις περιόδους που καταγράφονται αυξημένες τιμές, δεν λείπει εύκολα από το μεσογειακό τραπέζι. Τα τελευταία χρόνια όμως, αναδεικνύεται και σε πολυπόθητο «λάφυρο» για ληστές και οργανωμένα κυκλώματα, με τα στοιχεία να μιλούν από μόνα τους: το ελαιόλαδο αναδείχθηκε ως το πιο κλεμμένο προϊόν στα ισπανικά καταστήματα το 2024, με τις συνολικές απώλειες του λιανεμπορίου, να αγγίζουν τα 2,8 δισ. ευρώ, δηλαδή το 1,1% των εσόδων τους.
Σύμφωνα με μελέτη της συμβουλευτικής NIQ για λογαριασμό της Checkpoint Systems και της Aecoc, το ελαιόλαδο παραμένει το προϊόν με τις περισσότερες κλοπές για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Η μεγάλη αύξηση της τιμής του, λόγω κακών σοδειών σε περιοχές όπως η Καταλονία και η Ανδαλουσία, έχει οδηγήσει σε σημαντική άνοδο των κρουσμάτων. Στην κατηγορία των τροφίμων, υψηλά ποσοστά κλοπών παρουσιάζονται επίσης σε κονσερβοποιημένα προϊόντα, καπνιστά, αλλαντικά και τυριά. Αντίθετα, κρασιά και ποτά, που παραδοσιακά ήταν από τα πιο συχνά κλεμμένα είδη, πλέον εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα, καθώς η άνοδος του κόστους ζωής έχει στρέψει τις κλοπές σε άλλα προϊόντα.
Κατά μέσο όρο, κάθε κλοπή αφορά προϊόντα αξίας 195,58 ευρώ, αν και το 83% των κλοπών αφορά προϊόντα αξίας κάτω των 150 ευρώ. Το 65% των κλοπών διαπράττεται από ευκαιριακούς πελάτες, ενώ το 35% αποτελεί αποτέλεσμα οργανωμένων συμμοριών που δρουν με σκοπό το κέρδος.
Ελαιόλαδο: Το άλμα στις τιμές το έκανε περιζήτητο στη μαύρη αγορά
Ένας από τους βασικούς λόγους, ο οποίος ερμηνεύει αυτό το φαινόμενο, είναι η απότομη αύξηση των τιμών του ελαιολάδου την προηγούμενη διετία: το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ξεπέρασε τα 10 ευρώ ανά λίτρο σε ορισμένα καταστήματα και το μετέτρεψε σε είδος υψηλής αξίας στη μαύρη αγορά, όπως αναφέρει σε ανάρτηση το ισπανικό περιοδικό Olimerca.
Στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν παράνομα μια σειρά από προϊόντα, οι παραβάτες, καταγράφουν αυξημένη επιθετικότητα, ενώ δεν λείπει και η χρήση βίας. Συγκεκριμένα, το 74% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνουν ότι οι κλέφτες είναι πλέον πιο λεκτικά ή σωματικά επιθετικοί, ενώ το 65% αναγνωρίζει δυσκολίες στην πρόσληψη προσωπικού ασφαλείας ενόψει αυτής της κλιμακούμενης έντασης.
Για να περιορίσουν τις κλοπές, η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων αναγκάζονται να λαμβάνουν μέτρα ασφαλείας όπως τοποθέτηση αντικλεπτικών συστημάτων, περιορισμό στην πρόσβαση των πελατών ή ακόμα και αποθήκευση του προϊόντος πίσω από τα ταμεία.
Η κλοπή αντικατοπτρίζει τον αντίκτυπο που έχουν οι αυξανόμενες τιμές στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Σύμφωνα με την AECOC, οι απώλειες που προκαλούνται από την κλοπή επηρεάζουν άμεσα την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία των εταιρειών, οι οποίες ήδη επιβαρύνονται με πρόσθετο κόστος ασφάλειας και διαχείρισης.
Κλοπές σε όλη τη Μεσόγειο, συναγερμός και στην Ελλάδα
Βέβαια, το φαινόμενο κλοπής ελαιολάδου, δεν αφορά μόνο τη βασίλισσα του τομέα Ισπανία, αφού περιστατικά έχουν καταγραφεί και στη χώρα μας και σε άλλα μεσογειακά κράτη, με το «υγρό χρυσάφι» να προσελκύει οργανωμένες σπείρες, να καταγράφονται κλοπές από αγρούς, λεηλασίες φορτίων και απάτες/παραχαράξεις προϊόντων.
Ενδεικτικά, το 2023, στη Χαλκιδική, 37 τόνοι εξαφανίστηκαν από αποθήκη συνεταιρισμού με τη ζημιά να προσεγγίζει τα 400.000 ευρώ. Την ίδια χρονιά, περισσότερα από 100 κιλά ελαιολάδου έκαναν «φτερά» από ελαιοτριβείο στη Μεσσήνη. Ακόμα, το 2024 στο Λασίθι άγνωστοι έκλεψαν από αποθήκη 544 λίτρα ελαιόλαδο. Και αυτά είναι μόνο μερικά από τα πιο κραυγαλέα περιστατικά.
Εκπρόσωπος της ελληνικής εταιρείας παραγωγής ελαιολάδου Kadmus, είχε δηλώσει το 2023 στο Euronews, ότι «έχει παρατηρηθεί μια αξιοσημείωτη αύξηση μεταξύ των παραγωγών μας στην παράνομη κλοπή ελιών. Το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητας λαμβάνει χώρα στη μέση της νύχτας, όπου μια ομάδα μάζευε παράνομα τα δέντρα των ιδιοκτητών και στη συνέχεια έκοβε το λάδι για τον εαυτό της».
Συμπληρωματικά, τη διετία αυτή έχουν καταγραφεί περιστατικά κλοπών ελαιολάδου από σούπερ μάρκετ, ανά τη χώρα, οδηγώντας μια σειρά από καταστήματα, στο να τοποθετήσουν αντικλεπτικά στις συσκευασίες.
Πιο σοβαρά περιστατικά έχουν καταγραφεί και στην Ιταλία. Φέτος τον Απρίλιο, στην Απουλία, σε ένα σκηνικό που θύμισε ”Άγρια Δύση”, ένα φορτηγό φορτωμένο με ελαιόλαδο έγινε στόχος πέντε ενόπλων, που ταξίδευαν με όχημα SUV, οι οποίοι έριξαν προειδοποιητικές βολές, άρπαξαν και στη συνέχεια εγκατέλειψαν τον οδηγό και πήραν το φορτίο. «Όταν ένα φορτηγό με ελαιόλαδο μπορεί να αξίζει 300.000 ευρώ, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι εγκληματίες μπαίνουν στον πειρασμό να επιχειρήσουν ληστείες όπως αυτή», δήλωσε τότε στους Times, ο Nicola di Noia, γενικός διευθυντής της ιταλικής κοινοπραξίας παραγωγών ελαιολάδου Unaprol.
Όπως, σημειώνουν οι The Times, έκτοτε, αστυνομικοί ή ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας έχουν συνοδεύσει φορτηγά που μετέφεραν μεγάλα φορτία ελαιολάδου, κάτι που έως τώρα βλέπαμε σε χρηματαποστολές. Στην παραπάνω περίπτωση, σχολιάζουν οι Times, η ικανότητα της συμμορίας να ληστέψει ένα φορτηγό χωρίς συνοδεία αποτελεί περαιτέρω απόδειξη ότι είχαν εμπιστευτικές πληροφορίες.
