Πολύ ακριβό, τουλάχιστον για το επόμενο εξάμηνο, αναμένεται να είναι το ελαιόλαδο, κάτι που προκαλεί μεγάλη αναταραχή στα νοικοκυριά. Και αυτή είναι η αισιόδοξη πρόβλεψη παραγόντων της αγοράς. Το αν θα συνεχιστεί το ράλι θα διαφανεί τους πρώτους μήνες του 2024, όταν μπει στην αγορά το ελαιόλαδο της νέας εσοδείας ακόμα κι αν, όπως όλα δείχνουν, η παραγωγή θα είναι μειωμένη, ή την προσεχή άνοιξη, όταν θα υπάρξουν οι πρώτες ενδείξεις για την παραγωγή της νέας καλλιεργητικής περιόδου.
Οπως προκύπτει, ο παραδοσιακός τενεκές είναι απλησίαστος, με τη μέση τιμή του να έχει διαμορφωθεί στα 170 ευρώ με ανοδικές τάσεις. Βασική αιτία φαίνεται ότι είναι η μείωση της παραγωγής κατά 70% λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και των μεγάλων πυρκαγιών που έπληξαν τις μεσογειακές χώρες. Το παραπάνω έχει πολύ δυσμενείς συνέπειες για τους καταναλωτές στην Ελλάδα.
Οι εκτιμήσεις
Αξίζει να σημειωθεί πως η εκτίμηση ότι σε επίπεδο προσφοράς θα λείψουν παγκοσμίως σχεδόν 1 εκατ. τόνοι την επόμενη εμπορική περίοδο 2023-2024, τη στιγμή μάλιστα που τα αποθέματα βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα όλων των εποχών, δημιουργεί σοβαρή αβεβαιότητα για το πού βρίσκεται το «ταβάνι» των αυξήσεων στις τιμές παραγωγού. Ήδη στην αγορά γίνεται λόγος για 9, ακόμη και 10 ευρώ/κιλό, εξέλιξη που θα εκτοξεύσει εκ νέου τους τιμοκαταλόγους λιανικής.
Τον Σεπτέμβριο η τιμή του ελαιόλαδου στα ράφια των σούπερ μάρκετ ήταν 20,8% υψηλότερη σε σχέση με ένα έτος πριν με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ενώ αυτή τη στιγμή το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο πωλείται στη λιανική κατά μέσο όρο 12 ευρώ το λίτρο.
Σε ανοδική τροχιά οι εξαγωγές, αλλά ελάχιστο το παγκόσμιο μερίδιο του ελληνικού ελαιόλαδου
Παράλληλα, σκεπτικισμός επικρατεί και στις εξαγωγικές εταιρείες του κλάδου καθώς οι υψηλές τιμές δημιουργούν κίνδυνο το τυποποιημένο ελληνικό ελαιόλαδο να χάσει την ελκυστικότητά του, ειδικά σε ένα περιβάλλον γενικευμένης ακρίβειας.
Τι ισχύει με τις εξαγωγές
Οι ελληνικές εξαγωγές τυποποιημένου ελαιόλαδου έχουν διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, φτάνοντας στα επίπεδα των 40 χιλ. τόνων σε ετήσια βάση. Μάλιστα, η βιομηχανία εκτιμά ότι τα επόμενα 2 με 3 χρόνια οι εξαγωγές τυποποιημένου ελαιόλαδου μπορεί να αυξηθούν κατά επιπλέον 20%.
Ωστόσο, η ανοδική πορεία του επώνυμου ελληνικού ελαιόλαδου δεν αντιστοιχεί στην παραγωγή.
Σε κάποιες χώρες πάντως το μερίδιο αγοράς του ελληνικού ελαιόλαδου είναι σχετικά υψηλό, όπως στη Γερμανία (14%), στην Πολωνία (12%) και στο Βέλγιο (5%). Όχι όμως στις ΗΠΑ, όπου οι παραγγελίες για έξτρα παρθένο αναμένεται να «πιάσουν» μερίδιο φέτος στο 35%, ενώ περαιτέρω αύξηση, στο 37%, προβλέπεται για το 2024. Είναι χαρακτηριστικό ότι εκτός από τις πρωτοπόρους Ιταλία και Ισπανία, η Πορτογαλία έχει διπλάσιο μερίδιο εξαγωγών στις ΗΠΑ σε σχέση με την Ελλάδα.
Στον αντίποδα, πολύ μεγαλύτερη είναι η ποσότητα του εξαγόμενου χύμα ελληνικού ελαιολάδου καθώς έως 100.000 τόνοι εξέρχονται σε βυτία, κυρίως προς την Ιταλία.
Με βάση τα στοιχεία από μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, το 2022 το χύμα ελληνικό ελαιόλαδο εξήχθη με μέση τιμή 3,8 ευρώ/κιλό, ενώ το τυποποιημένο με 5,1 ευρώ/κιλό.
Σημειώνεται ότι στο οκτάμηνο φέτος τα έλαια ήταν η κατηγορία η οποία σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση εξαγωγών, γεγονός που συνδέεται, φυσικά, με τη μεγάλη αύξηση της τιμής εξαιτίας των ελλείψεων σε ισπανικό ελαιόλαδο. Η αξία των εξαγωγών της συγκεκριμένης κατηγορίας την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2023 υπερδιπλασιάστηκε (+107,3%).
