Ένα σημαντικό διακρατικό deal στην ενέργεια που κλείδωσε, μία συμφωνία που στοχεύει στην αναβάθμιση της οδικής και σιδηροδρομικής σύνδεσης Πειραιά – Θεσσαλονίκης – Βελιγραδίου για να καταστεί βασική «αρτηρία» του εμπορίου και των μετακινήσεων στην Ευρώπη, αλλά και μία πρώτη «γνωριμία» μεταξύ ελληνικών εταιρειών πέριξ των κατασκευών, του real estate, της ενέργειας και των τραπεζών καθώς η Σερβία εισέρχεται σε έναν κατασκευαστικό «οργασμό» με προϋπολογισμό 19 δισ. ευρώ ήταν το αποτέλεσμα του ελληνοσερβικού επιχειρηματικού φόρουμ και των επαφών σε ανώτατο επίπεδο που πραγματοποιήθηκε χθες στο Βελιγράδι. Τα πρώτα 1,7 δισ αφορούν τα έργα γύρω απ’ την προετοιμασία της EXPO 2027 τα οποία θα πρέπει να εκτελεστούν και ολοκληρωθούν ως το Δεκέμβριο του 2026. Όπως φαίνεται η επίσκεψη κλιμακίου υπουργών με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, που συντονίστηκε από τον Υφυπουργό Εξωτερικών για την οικονομική διπλωματία Κώστα Φραγκογιάννη και με τη συμμετοχή 35 εταιρειών, από διάφορους κλάδους, έστρωσε το έδαφος σε σημαντικές συνεργασίες.
Το deal που κλείδωσε αφορά την ενεργειακή συνεργασία με τη Σερβία καθώς η τελευταία επιχειρεί να υπογραμμίσει την απόφαση της να συνεχίσει στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό, για τον οποίο μίλησε αρκετές φορές ο Πρόεδρος της χώρας κ. Αλεξάνταρ Βούτσιτς στο χθεσινό φόρουμ αλλά και στις δηλώσεις του μετά τη διευρυμένη διμερή κυβερνητική σύσκεψη με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την ελληνική κυβερνητική αποστολή.
Στο πλαίσιο αυτό η Σερβία θα αγοράζει φυσικό αέριο απ’ την Ελλάδα και τη ΔΕΠΑ Εμπορίας το οποίο μέσω Ρεβυθούσας και Αλεξανδρούπολης θα διοχετεύεται στη χώρα μέσω των κάθετων αγωγών. Αντίστοιχα η Ελλάδα θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τις υποδομές αποθήκευσης αερίου της Σερβίας για την ενεργειακή της ασφάλεια.
Μία συνεργασία για την οποία φρόντισε να μιλήσει ανοιχτά χθες ο κ. Μητσοτάκης ως πρόθεση των δύο πλευρών στις κοινές δηλώσεις του με τον Πρόεδρο της Σερβίας κ. Αλεξάνταρ Βούτσιτς, με τις πληροφορίες να αναφέρουν πως η συμφωνία είναι κλειδωμένη.
«Η συνεργασία Ελλάδας και Σερβίας επεκτείνεται και στην ενεργειακή και εφοδιαστική ασφάλεια, όπως και στη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας. Υποστηρίζουμε πάρα πολύ θερμά τον κάθετο διάδρομο μεταφοράς αερίου από τον νότο στον βορρά και αντίστροφα. (…) Θα μπορούσαμε να μεταφέρουμε φυσικό αέριο στη σερβική αγορά μέσω του τερματικού σταθμού και της Ρεβυθούσας αλλά και άλλων πλωτών σταθμών, ενώ εσείς με τη σειρά σας θα μπορούσατε να μας παραχωρήσετε μεγάλους χώρους αποθήκευσης τους οποίους διαθέτετε», είχε σημειώσει χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.
Σημειωτέον πως η Σερβία, η οποία έχει ετήσιες ανάγκες 3 εκατ. κυβ. μέτρα σε φυσικό αέριο, επιθυμεί να εμφανιστεί στη Δύση ότι δεν εισάγει αποκλειστικά ρωσικό αέριο. Αλλά και από ελληνικής πλευράς ένα τέτοιο deal προβάλλεται ως win win καθώς αναζητάμε χώρους αποθήκευσης φυσικού αερίου, τους οποίους η Ελλάδα δεν διαθέτει.
Οι μεταφορές
Από τις χθεσινές επαφές σε διακυβερνητικό επίπεδο πρέπει να σημειωθεί επίσης η συμφωνία των δύο πλευρών για αναβάθμιση του οδικού άξονα Πειραιά – Θεσσαλονίκη – Βελιγράδι με κατάληξη το Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας αλλά και της σιδηροδρομικής γραμμής που θα ενώνει τα λιμάνια του Πειραιά και – κυρίως – της Θεσσαλονίκης με το Βελιγράδι με κατάληξη την Βουδαπέστη της Ουγγαρίας με ένα μπαράζ επενδύσεων τόσο από ελληνικής πλευράς όσο και από σερβικής. Στόχος είναι η δημιουργία μίας βασικής ευρωπαϊκής αρτηρίας, οδικής και σιδηροδρομικής, για την πιο γρήγορη μετακίνηση των ταξιδιωτών αλλά και τη μεταφορά αγαθών προς πάσα κατεύθυνση, είτε προς την κεντρική Ευρώπη από τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, είτε αντίστροφα προς τα ελληνικά λιμάνια. Μάλιστα ο ίδιος τόνισε πως η Σερβία στο στόχο εξωστρέφειας που έχει θέσει συμπεριλαμβάνεται η μεγαλύτερη χρήση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, προτείνοντας η Σερβία να νοικιάσει μακροχρόνια χώρους στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Έργα 18 δισ.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρόεδρος της Σερβίας κ. Αλεξάνταρ Βούτσιτς στάθηκαν χθες αρκετές φορές στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Σερβίας και έθεσαν το στόχο για αναβάθμιση των διμερών οικονομικών και επενδυτικών σχέσεων. Ο τελευταίος μάλιστα φρόντισε να βάλει τον πήχη του όγκου των εμπορικών συναλλαγών στα 3 δισ ευρώ, από μόλις 750 εκατ. ευρώ που ήταν το 2022, απευθύνοντας παράλληλα ανοικτή πρόσκληση τόσο στις ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες όσο και στις ελληνικές τράπεζες να επιστρέψουν στη Σερβία και να κερδίσουν, όπως είπε, απ’ το μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα που «τρέχει» η κυβέρνηση της Σερβίας με πρώτο ορίζοντα την διεξαγωγή της EXPO 2027 και τα έργα συνολικού ύψους 1,7 δισ ευρώ, που την συνοδεύουν. Παράλληλα επικαλέστηκε και μελλοντικά έργα που έχουν σχεδιαστεί στη χώρα προϋπολογισμού 19 δισ ευρώ, για τα οποία έχει εξασφαλιστεί συγχρηματοδότηση από την ΕΕ.
«Σερβικές κατασκευαστικές εταιρείες έχουμε, το ίδιο και πόρους. Όμως αυτό που με ανησυχεί είναι οι αυστηροί χρόνοι παράδοσης των έργων. Και εκεί θέλουμε τη βοήθεια των ελληνικών εταιρειών με την τεχνογνωσία που έχουν. Σας καλώ να έρθετε, να κερδίσετε και εσείς απ’ την αλλαγή της χώρας», είπε στο επιχειρηματικό κοινό ο Σέρβος Πρόεδρος ο οποίος τόνισε αρκετές φορές ότι η Σερβία εξακολουθεί να έχει ευρωπαϊκό προσανατολισμό.
Στα έργα για την EXPO 2027 που παρουσιάστηκαν απ’ τον υπουργό Οικονομικών της Σερβίας κ. Σίνισα Μάλι στις 35 ελληνικές και 120 σερβικές εταιρείες που συμμετείχαν χθες στο Φόρουμ περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες υποδομές για την Εκθεσης, όπως περίπτερα για τις συμμετέχουσες χώρες, εγκαταστάσεις φιλοξενίας για τους συμμετέχοντες, εμπορικό κέντρο, αθλητικό κέντρο, εγκατάσταση μονάδων θέρμανσης και ψύξης, πράσινης ενέργειας, σε ολόκληρο το συγκρότημα της Expo, κατασκευή νέου οδικού δικτύου πρόσβασης και αναβάθμιση υπάρχοντος δικτύου. Επίσης συνοδευτικά έργα αποχέτευσης και διαχείρισης και επεξεργασίας λυμάτων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο υπ. Οικονονικών της Σερβίας οι επισκέπτες της EXPO αναμένεται να ξεπεράσουν τα 3 εκατ. μόνο το 2027 αποφέροντας έσοδα άνω του 1 δισ ευρώ στη Σερβία. Το Βελιγράδι μάλιστα εμφανίζεται σήμερα να έχει διαθέσιμες 11.400 κλίνες οι οποίες πρέπει να διπλασιαστούν ως το 2027, κάτι που καθιστώ απαραίτητη την κατασκευή νέων ξενοδοχείων (άνω των 100, σύμφωνα με την Ένωση Ξενοδόχων).
Παράλληλα όμως παρουσιάστηκαν και μεγάλα έργα τα οποία είτε τρέχουν είτε έχουν μπει στο προγραμματισμό να «τρέξουν» με την ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση που έχει εξασφαλιστεί σε μία προσπάθεια να υπογραμμιστούν στις ελληνικές εταιρείες οι μεγάλες ευκαιρίες που υπάρχουν στην Σερβία στο πλαίσιο του προγράμματος «Άλμα 2027» που έχει ανακοινώσει ο κ. Βούτσιτς με απώτερο σκοπό το ΑΕΠ της χώρας να ξεπεράσει τα 100 δισ ευρώ από περίπου 65 δισ που είναι σήμερα!
Επίσης, στο πλαίσιο Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Κλίμα και την Ενέργεια της της Σερβίας , διερευνήθηκε συνεργασία στην ανάπτυξη τόσο αιολικών (Kostolac Wind Farm) όσο και υβριδικών φωτοβολταϊκών-υδροηλεκτρικών πάρκων. Για τα τελευταία υπήρχε ενδιαφέρον και από τις υπόλοιπες ενεργειακές εταιρείες που εκπροσωπήθηκαν στην Σερβική πρωτεύουσα, όπως η Mytilineos η ΔΕΗ Ανανεώσιμες και η AVAX, ενώ φαίνεται να εξετάζει παρόμοιο εγχείρημα και η ΔΕΠΑ Εμπορίας.
Σημειωτέον πως στο Φόρουμ από ελληνικής πλευράς συμμετείχαν περίπου 55 επιχειρηματίες ή εκπρόσωποι 35 ελληνικών εταιρειών. Η συντριπτική πλειοψηφία γύρω απ’ το χώρο της οικοδομής και των κατασκευών καθώς επίσης εταιρείες ενέργειας, τράπεζες αλλά και κάποιες εταιρείες τεχνολογίας. Απ’ την πλευρά των Σέρβων συμμετείχαν περίπου 120 εταιρείες, οι οποίες είδαν μετά κατά μόνας τους Έλληνες συναδέλφους τους.
