Ενας στους τρεις Ελληνες λαμβάνει από ένα έως και τα τρία τέταρτα του εισοδήματός του σε μετρητά, ποσοστό που είναι το υψηλότερο στην Ευρωζώνη και «φωτογραφίζει» έμμεσα την εκτεταμένη φοροδιαφυγή που υπάρχει στη χώρα μας. Αυτό προκύπτει από έρευνα της ΕΚΤ για τις τάσεις στις πληρωμές των Ευρωπαίων πολιτών, βάσει της οποίας τα μετρητά, αν και μειώνονται λόγω της διάδοσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, εξακολουθούν να αποτελούν το κυρίαρχο μέσο πληρωμής στην Ευρωζώνη.
Το μερίδιο των ηλεκτρονικών πληρωμών στις συναλλαγές των Ελλήνων καταναλωτών αυξήθηκε, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, από 7% το 2019 στο 19% το 2022 σε ό,τι αφορά τον αριθμό των συναλλαγών και από 11% σε 27% σε ό,τι αφορά την αξία των συναλλαγών. Εντούτοις, την ίδια στιγμή η Ελλάδα αποτελεί μια «ακραία περίπτωση», σύμφωνα με την ΕΚΤ, καθώς το 11% των κατοίκων της δηλώνει ότι λαμβάνει έως και το ένα τέταρτο του εισοδήματός του σε μετρητά.
Πρόκειται για ποσοστό διπλάσιο σχεδόν από τον μέσο όρο της Ζώνης του Ευρώ, που διαμορφώνεται στο 5%, ενώ στο 8% ανέρχεται το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ότι λαμβάνουν το μισό του εισοδήματός τους σε μετρητά και στο 9% το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ότι λαμβάνουν σε μετρητά περισσότερα από τα τρία τέταρτα του εισοδήματός τους. Συνολικά το 33% των Ελλήνων (φθάνει έως και 39% μαζί με αυτούς που δηλώνουν ότι δεν ξέρουν), απαντάει ότι παίρνει από το 1/4 έως και 3/4 του εισοδήματός του σε μετρητά και αποτελεί το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, που το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται από 5% έως 25%. Το μικρότερο ποσοστό πολιτών που πληρώνονται σε μετρητά εντοπίζεται στη Φινλανδία, όπου μόλις το 5% δηλώνει ότι εισπράττει ένα μέρος του εισοδήματός του σε μετρητά.
Οι Ελληνες έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση της κάρτας ως μέσου πληρωμών που προτιμάται σε ποσοστό 50% για τις συναλλαγές τους στα σημεία πώλησης (POS). Θέλουν όμως να έχουν και την επιλογή των μετρητών σε ποσοστό 24%, που είναι κοντά στον μέσο όρο της Ευρωζώνης, που διαμορφώνεται στο 22%. Το μέσο διαθέσιμο ποσό που έχουν στο πορτοφόλι τους όταν ξεκινούν τη μέρα τους είναι περίπου 78 ευρώ, έναντι 83 ευρώ που είναι ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη, με διακυμάνσεις από τα 121 ευρώ που θέλει να έχει ο μέσος Αυστριακός και 46 ευρώ που θέλει να έχει ο μέσος Ολλανδός.
Η έρευνα της ΕΚΤ για τη στάση των πληρωμών των καταναλωτών στη ζώνη του ευρώ (Study on the payment attitudes of consumers in the euro area – SPACE) ξεκίνησε το 2021 και ολοκληρώθηκε το 2022 και τα αποτελέσματά της συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα της έρευνας που είχε διεξαχθεί το 2019 και το 2016. Τα συμπεράσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν την αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών, που παρατηρήθηκε σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης και συνοδεύθηκε με παράλληλη μείωση των μετρητών. Συγκεκριμένα:
• Τα μετρητά χρησιμοποιήθηκαν για το 59% των συναλλαγών έναντι 79% το 2016 και 72% το 2019.
• Τα μετρητά εξακολουθούν να είναι δημοφιλές μέσο πληρωμών, κυρίως λόγω της ανωνυμίας που εξασφαλίζουν και προκρίνονται ως εναλλακτικός τρόπος λόγω του καλύτερου ελέγχου των χρημάτων που οι κάτοχοί τους θεωρούν ότι διασφαλίζει.
Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωζώνη.
• Το 37% των Ευρωπαίων πολιτών συνηθίζει να διακρατά χρήματα εκτός τράπεζας, ποσοστό που είναι αυξημένο σε σχέση με το 34% που είχε καταγραφεί το 2019.
• Το μερίδιο των online πληρωμών αυξήθηκε από 6% σε 17% το 2022 και έγιναν κυρίως μέσω άμεσων πληρωμών και μεταφοράς από λογαριασμό σε λογαριασμό.
• Οι κάρτες χρησιμοποιήθηκαν για το 34% των συναλλαγών στα σημεία πώλησης (POS) από 19% το 2016 και 25% το 2019.
• Το μερίδιο των πληρωμών μέσω κινητού αυξήθηκε από λιγότερο από 1% που ήταν το 2019 σε πάνω από 3% το 2022.
• Οι συναλλαγές με κάρτες σε όρους αξίας συναλλαγών υπερέβησαν τις συναλλαγές με μετρητά και το 22% αντιπροσωπεύουν το 46% έναντι 42% των μετρητών.
• Οι ανέπαφες συναλλαγές που ευνοήθηκαν πολύ κατά τη διάρκεια της πανδημίας αυξήθηκαν από 41% το 2019 σε 62% το 2022.
• Τα μετρητά παραμένουν το κυρίαρχο μέσο στις διαπροσωπικές συναλλαγές (P2P Person to Person), αλλά το μερίδιό τους στον συνολικό αριθμό μειώθηκε από 86% το 2019 σε 73% το 2022 και από 65% στο 59% σε όρους αξίας.
• Το μερίδιο των πληρωμών μέσω κινητού στις P2P τριπλασιάστηκε την ίδια περίοδο και από 3% έφθασε το 10%, ενώ σε όρους αξίας από 4% στο 11% το 2022.
