Οι πιο θερμές στη σύγχρονη ιστορία του πλανήτη ήταν οι τελευταίες τρεις ημέρες, καθώς πρωτόγνωρο κύμα καύσωνα συνεχίζει να καταρρίπτει ρεκόρ θερμοκρασίας από τη Βόρεια Αμερική μέχρι και την Ανταρκτική. Η απότομη εκτίναξη της θερμοκρασίας καταγράφεται τη στιγμή που η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί για είσοδο της Γης σε πολυετή θερμή περίοδο, εξαιτίας δύο παραγόντων: των συνεχιζόμενων εκπομπών καυσαερίων από την καύση πετρελαίου, βενζίνης και άνθρακα, και της επανόδου του περιοδικού μετεωρολογικού φαινομένου Ελ Νίνιο.
Ο πλανήτης βίωσε μόλις τον θερμότερο Ιούνιο που έχει ποτέ καταγραφεί, σύμφωνα με επιστήμονες, με φονικούς καύσωνες να πλήττουν το Τέξας, το Μεξικό και την Ινδία. Στα ανοικτά της Ανταρκτικής, το πάχος του πάγου βρίσκεται φέτος στα χαμηλότερα επίπεδά του. Στον Βόρειο Ατλαντικό η επιφανειακή θερμοκρασία ήταν τον Μάιο 1,6 βαθμό Κελσίου υψηλότερη από τον μέσο όρο προηγούμενων ετών, καταρρίπτοντας το ρεκόρ με μεγάλη διαφορά.
Η απότομη μεταβολή έχει θορυβήσει επιστήμονες που παρακολουθούν την κλιματική αλλαγή. «Είναι τόσο αποκομμένο από τις παρατηρήσεις μας που δεν μοιάζει αληθινό», λέει ο Μπράιαν Μακνόλτι, επικεφαλής ερευνών στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι.
Την Τρίτη, η μέση θερμοκρασία της Γης έφθασε τους 17 βαθμούς Κελσίου, απόλυτο ρεκόρ από το 1940, όταν άρχισε να τηρείται τέτοιο αρχείο, σύμφωνα με ανάλυση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας «Κοπέρνικος». Καθώς αυτή η τιμή αφορά μέσο όρο, ορισμένες περιοχές του πλανήτη χτυπήθηκαν πιο σκληρά από καύσωνες.
Τα αέρια του θερμοκηπίου, σε συνδυασμό με το Ελ Νίνιο, που ανεβάζουν σε ιστορικά υψηλά τον υδράργυρο, ίσως προκαλέσουν έντονες τροπικές καταιγίδες.
«Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει προβλεφθεί αξιόπιστα από τον επιστημονικό κόσμο», λέει ο κλιματολόγος Ζικ Χαουσφάτερ. Η μέση θερμοκρασία της Γης έχει αυξηθεί κατά ένα βαθμό Κελσίου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα λόγω και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Την αύξηση της θερμοκρασίας τους τελευταίους μήνες ευνόησαν όμως και άλλοι παράγοντες. Το περιοδικό μετεωρολογικό φαινόμενο Ελ Νίνιο στον Ειρηνικό Ωκεανό προκαλεί μεταβολές στη θερμοκρασία των υδάτων. Κατά τη διάρκεια των θερμότερων ετών Ελ Νίνιο, η θερμοκρασία της επιφάνειας του νερού τείνει να είναι υψηλότερη, ενώ με την εκδήλωση του αντίστροφου φαινομένου Ελ Νίνια, τα θαλάσσια ύδατα ψύχονται.
«Ενας από τους λόγους των απανωτών ρεκόρ θερμοκρασίας είναι η ασυνήθιστα μεγάλη χρονική διάρκεια της Ελ Νίνια, που κράτησε τρία ολόκληρα χρόνια και καταπίεσε τις παγκόσμιες θερμοκρασίες, για να μας εισαγάγει φέτος στο Ελ Νίνιο», λέει ο δρ Χαουσφάτερ. Αυτό σημαίνει ότι ο πλανήτης θα πρέπει να προετοιμάζεται για ακόμη περισσότερη ζέστη. Το σημερινό Ελ Νίνιο μόλις ξεκινάει και πολλοί επιστήμονες εκτιμούν ότι η κορύφωσή του θα σημειωθεί τον Δεκέμβριο ή τον Ιανουάριο, με τις παγκόσμιες θερμοκρασίες να καταγράφουν νέα κορύφωση τους επόμενους μήνες. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι το 2024 μπορεί να είναι ακόμη πιο θερμό.
Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που επιδρούν. Στον Βόρειο Ατλαντικό τα ρεκόρ θερμοκρασίας άρχισαν να σπάνε από τις αρχές Μαρτίου, πριν από την επικράτηση του Ελ Νίνιο. Αυτό ίσως να οφείλεται σε υποτροπικό υψηλό βαρομετρικό, γνωστό ως Υψηλό των Αζορών, που οδήγησε σε εξασθένηση των ανέμων πάνω από τον ωκεανό και περιόρισε τον όγκο σκόνης από τη Σαχάρα, γνωστό παράγοντα μείωσης της θερμοκρασίας του Ατλαντικού. Αυτά τα μετεωρολογικά δεδομένα μπορεί να αλλάξουν στις ερχόμενες εβδομάδες. «Ακόμη και αν γίνει αυτό, τα ρεκόρ θερμοκρασίας θα είναι πρωτοφανή», λέει ο δρ Μακνόλτι.
Οι ιστορικά υψηλές θερμοκρασίες κάνουν πολλούς μετεωρολόγους να επαυξάνουν τις προειδοποιήσεις τους για την επερχόμενη εποχή των τροπικών καταιγίδων. Την Πέμπτη, μετεωρολόγοι του Πανεπιστημίου του Κολοράντο αποκάλυψαν ότι αναμένουν εντονότερη του κανονικού περίοδο τροπικών καταιγίδων, με περίπου 18 τροπικούς κυκλώνες. Παρότι οι τροπικές καταιγίδες στον Ατλαντικό είναι συνήθως περιορισμένης ισχύος κατά τη διάρκεια ετών Ελ Νίνιο, η φετινή χρονιά αναμένεται να αποτελέσει εξαίρεση εξαιτίας της ασυνήθιστα υψηλής θερμοκρασίας των επιφανειακών υδάτων, ικανής να τροφοδοτήσει καταιγίδες.
Αλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι πρόσφατες προσπάθειες απαγόρευσης της χρήσης θειούχων ενώσεων στα ναυτικά καύσιμα μπορεί να ευνοούν την αύξηση της θερμοκρασίας, καθώς το διοξείδιο του θείου τείνει να αντανακλά την ηλιακή ακτινοβολία ψύχοντας λίγο τον πλανήτη.
