Η Αθήνα αποτελεί τον ορισμό της μητρόπολης. Αλλά και του υδροκεφαλισμού, από την άλλη, ενός κράτους που επέλεξε να συγκεντρώσει περίπου τον μισό πληθυσμό του σε μια ελάχιστη έκταση – στο 2,9% της συνολικής έκτασης της χώρας. Με δεδομένο ότι η Αθήνα, μια αληθινά πανάρχαια πόλη, χτίστηκε άναρχα και χωρίς κανέναν σχεδιασμό για να φιλοξενήσει τεράστιο πληθυσμό, είναι λογικό το αίσθημα ότι πλησιάζει σε ένα σημείο κορεσμού. Και σε αυτό το σημείο, καθώς ο βίος γίνεται… αβίωτος για τον πληθυσμό, οι επιλογές κατοίκησης σε κάποιο μέρος εκτός της πρωτεύουσας -ιδιαίτερα όταν συνοδεύονται από κίνητρα, όπως οι χρηματικές βοήθειες προς τους νέους- αρχίζουν να μοιάζουν πιο ελκυστικές από ποτέ. Είναι όμως έτσι; Ποια είναι τα σημάδια που λένε ότι μαζευτήκαμε πολλοί; Πού στριμωχνόμαστε και τι μας λείπει; Το ρεπορτάζ επιχειρεί να καταγράψει τα καθημερινά προβλήματα και τις ελλείψεις στην Αττική: από την κίνηση, τις λωρίδες των δρόμων, τις θέσεις πάρκινγκ, το βάρος που σηκώνουν οι γέφυρες ές τα οικιστικά ακίνητα, τα γραφεία, το νερό, την αποχέτευση, το ρεύμα, τα πάρκα, τις πλατείες, τα δέντρα, τα άλση, τις παιδικές χαρές, τα γήπεδα και όλα όσα δεν φτάνουν ή είναι στα όρια, επειδή στην Αθήνα ζούμε μερικά εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι από όσους σηκώνει η κατά τα άλλα πανέμορφη πόλη.
Και τι μας λείπει; Ο ολοένα αυξανόμενος πληθυσμός φέρνει όλο και περισσότερο στριμωξίδι και διαγράφει ακόμα και από τη μνήμη τις χάρες της παλιάς Αθήνας. Τις αλάνες και τα σοκάκια όπου έτρεχαν ανέμελα τα παιδιά, τους ελεύθερους χώρους όπου με ξεφτισμένες μπάλες μεγάλωσαν θρύλοι του παγκόσμιου μπάσκετ και ποδοσφαίρου, τις γειτονιές που αντηχούσαν παιδικές φωνούλες, αντί για κόρνες και βρισιές απελπισμένων και κουρασμένων από τον θόρυβο και την κίνηση ανθρώπων.
To 50% των Ελλήνων ζει στο 2,9% της έκτασης της χώρας
Για να πει κανείς ότι ασφυκτιά, θα πρέπει όντως να του λείπει χώρος. Για να διαπιστώσουμε πόσος χώρος μάς λείπει, θα πρέπει να δούμε πόσοι έχουν καταλάβει τον διαθέσιμο. Εδώ υπάρχει μια αντικειμενική δυσκολία, αυτή της καταγραφής του πραγματικού πληθυσμού της Αθήνας. Η τελευταία επίσημη απογραφή (2021) διαπίστωσε ότι στο Λεκανοπέδιο ζουν 3,8 εκατομμύρια άνθρωποι (3.814.064, για την ακρίβεια). Ο αριθμός αυτός αμφισβητείται, ωστόσο, με δεδομένο ότι για διάφορους λόγους δεν καταμετρήθηκαν όλοι οι κάτοικοι της πρωτεύουσας. Για παράδειγμα, λόγω του COVID πολύς κόσμος αρνήθηκε να ανοίξει την πόρτα στους απογραφείς, ενώ υπήρχε και το αντικειμενικό ζήτημα των παράνομων μεταναστών που προτίμησαν να μην «υπάρχουν» για κανέναν επίσημο φορέα ή των ετεροδημοτών που μένουν στην Αθήνα, αλλά προτιμούν να απογράφονται στο χωριό τους για τους δικούς τους λόγους.
Ο Δήμος Περιστερίου, για παράδειγμα, ο οποίος απογράφηκε στους περίπου 133.000 κατοίκους, διαμαρτύρεται με το επιχείρημα ότι στην πραγματικότητα ο πληθυσμός του είναι υπερτριπλάσιος από αυτόν που αναφέρεται. Κάποιοι δημοτικοί φορείς κάνουν λόγο για 300.000 κατοίκους, κάποιοι για 500.000 για τον δεύτερο μεγαλύτερο δήμο της χώρας μετά την Αθήνα (στις 7 δημοτικές κοινότητες του Δήμου Αθηναίων κατοικούν περισσότερα από 700.000 άτομα και, αν το Περιστέρι έχει 300.000 κατοίκους, τότε συναγωνίζεται τον Δήμο Θεσσαλονίκης των 317.778 κατοίκων και ξεπερνά αυτόν των Πατρέων των 211.593 κατοίκων).
Κάτι παρεμφερές συμβαίνει με τον συνολικό πληθυσμό της Αθήνας. Ανεπίσημες μετρήσεις, όπως των εμπορικών φορέων, έχουν ανεβάσει τον πραγματικό πληθυσμό της πρωτεύουσας έως και τα 5,2 εκατομμύρια, με άλλες να είναι πιο μετριοπαθείς στις εκτιμήσεις τους, προσδιορίζοντάς τους στα 4,5 εκατομμύρια.
Ακόμα και με βάση την επίσημη μέτρηση, πάντως, των 3,8 εκατομμυρίων κατοίκων, οι Αθηναίοι είναι από τους κατοίκους της Ευρώπης με τον λιγότερο διαθέσιμο χώρο ανά άτομο. Η Περιφέρεια της Αττικής που λογίζεται ως Αθήνα (καθώς η πόλη επεκτείνεται ραγδαία) καταλαμβάνει το 2,9% της συνολικής έκτασης της Ελλάδας και έχει τον όγδοο μεγαλύτερο πληθυσμό μεταξύ των μητροπολιτικών περιοχών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat. Εχει όμως τη δεύτερη μεγαλύτερη πυκνότητα ανθρώπων ανά τ.χλμ. σε ολόκληρη τη Γηραιά Ηπειρο.
Μετά το Παρίσι, όπου ζουν κατά μέσο όρο 21.044 άνθρωποι ανά τ.χλμ., το υψηλότερο στην Ε.Ε., σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, τη δεύτερη υψηλότερη πυκνότητα ανθρώπων ανά τ.χλμ. καταγράφει η Κεντρική Αθήνα, με 10.436 κατοίκους ανά τ.χλμ., ενώ θέσεις στη δεκάδα πιάνουν και η Νότια Αθήνα (7.498 άτομα ανά τ.χλμ.) και η Δυτική Αθήνα (7.114 άτομα ανά τ.χλμ.).
Στην πράξη, λοιπόν, σε κάθε Αθηναίο αναλογούν μόλις 96 τ.μ. ελεύθερου χώρου. Η αναλογία αυτή είναι πολύ καλύτερη από τις εφιαλτικά πυκνοκατοικημένες μητροπόλεις όπως η Καλκούτα, η Μανίλα και το Χονγκ Κονγκ, με αναλογία 40.000 κατοίκων ανά τ.χλμ., αλλά δεν είναι καλή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Δείχνει υψηλή πυκνότητα κατοίκησης, χαρακτηριστικά αστικής, σχεδόν υπερδομημένης περιοχής, με περιορισμένους ανοιχτούς χώρους και πράσινο ανά κάτοικο.
Πάνω από τα 75 db το επίπεδο θορύβου
Είναι σχεδόν κλισέ να αποκαλούμε την Αθήνα «πολύβουη». Η… νορμάλ εικόνα που έχει κανείς άλλωστε τις ώρες αιχμής στις κεντρικές γειτονιές, στις μεγάλες λεωφόρους, στους εμπορικούς δρόμους και εσχάτως ακόμα και στις μικρές γειτονιές είναι αυτοκίνητα μποτιλιαρισμένα, κορναρίσματα, μαρσαρίσματα από μηχανάκια, φωνές, κομπρεσέρ, τρυπάνια, σφυριά και γαβγίσματα σκύλων. Γενικώς, η ησυχία είναι μια έννοια άγνωστη για την Αθήνα. Γεγονός καθόλου αστείο, αφού και η φασαρία έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι επιβαρύνει δραματικά την υγεία όσων (δεν) την υπομένουν.
Μην το παίρνετε ελαφρώς. Μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας συμπεραίνει ότι η έκθεση των ανθρώπων σε ήχους άνω των 75 db κατά μέσο όρο ημερησίως προκαλεί διάφορα προβλήματα υγείας, από την ακοή έως την αυξημένη αρτηριακή πίεση, ταχυπαλμίες, άγχος και ψυχοσωματικές ασθένειες, διαταραχές ύπνου, δυσλειτουργίες του εγκεφάλου μέχρι και καρκίνους. Η μελέτη, που μιλά για μείωση των υγιών ετών προσδόκιμης ζωής από κυκλοφοριακούς θορύβους, βάζει την Αθήνα σε μία από τις πιο θορυβώδεις πόλεις του κόσμου. Καθόλου υπερβολικό αν σκεφτεί κανείς ότι είναι το… βασίλειο των κομπρεσέρ, της κόρνας και της τρύπιας εξάτμισης. Και αυτό παρότι ο θόρυβος που παράγουν τα αυτοκίνητα σήμερα είναι μειωμένος κατά 90% σε σχέση με το 1970.
Σύμφωνα με ανεξάρτητες μελέτες, οι δρόμοι με τα περισσότερα ντεσιμπέλ στην Αθήνα είναι οι λεωφόροι Βουλιαγμένης, Αλεξάνδρας, Κατεχάκη, Βασιλίσσης Σοφίας, Αθηνών, Μεσογείων, Κηφισού, Κωνσταντινουπόλεως και οι οδοί Πανεπιστημίου, Πατησίων, Αχαρνών, Λένορμαν, Ομήρου και Χαριλάου Τρικούπη.
Οι αριθμοί
3,8 εκατομμύρια είναι οι κάτοικοι της Αττικής (κατά τα επίσημα στοιχεία της απογραφής του 2021). Ωστόσο, κατά εκτιμήσεις, υπολογίζονται στα 4,5 εκατομμύρια
9 εκατομμύρια προβλέπεται να είναι φέτος οι τουρίστες στην Αθήνα
6 εκατομμύρια τα αυτοκίνητα στους δρόμους της πόλης
2 εκατομμύρια μπορεί να σηκώσει το οδικό μας δίκτυο
Τα… βάσανα του Αθηναίου
– Μοιράζεται κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο με άλλους 10.436 κατοίκους
– Μοιράζεται το 2,9% της έκτασης της Ελλάδας με τον μισό πληθυσμό της χώρας
– Του αναλογεί μόνο 0,96 τ.μ. πρασίνου (με όριο «ασφαλείας» τα 9 τ.μ. ανά κάτοικο)
– Χάνει 2 ημέρες κολλημένος στην κίνηση κάθε χρόνο
– Μποτιλιάρεται με άλλους 8.000 στη λεωφόρο Κηφισού
– Ψάχνει πάρκινγκ στο κέντρο όπου λείπουν 340.000 θέσεις στάθμευσης
– Εκτίθεται σε περισσότερα από 75 ντεσιμπέλ κατά μέσο όρο ημερησίως
– Πρέπει να προλάβει άλλους… 999 για το νεόκτιστο σπίτι που του αναλογεί
– Εχει να «ανταγωνιστεί» 30.000 άλλους ενοικιαστές που ψάχνουν σπίτι
Χρειάζονται 200 σταθμοί μετρό
Οι συγκοινωνιολόγοι συμφωνούν με τη φράση του Θανάση Τσιάνου ότι η λύση του προβλήματος των μετακινήσεων στην Αθήνα θα έρθει μόνο με την αναβάθμιση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (η οποία είχε παγώσει λόγω της κρίσης που πέρασε η χώρα), και ιδιαίτερα του μετρό. «Χρειαζόμαστε ταχεία ανάπτυξη του δικτύου μετρό (σύνολο 200 σταθμοί)», λέει ο κ. Τσιάνος.
Οπως εξηγεί, μία γραμμή μετρό ισοδυναμεί με τέσσερις αστικές λεωφόρους και η αύξηση συχνότητας δρομολογίων ανά τρίλεπτο στις Γραμμές 1, 2, 3 ισοδυναμεί με μια νέα λεωφόρο μήκους 110 χιλιομέτρων!
Σήμερα, στην πράξη σε πολλές περιπτώσεις τα δρομολόγια έχουν συχνότητα ανά 6 λεπτά, εξυπηρετώντας μάξιμουμ 10.000 επιβάτες σε μια ώρα αιχμής ανά κατεύθυνση. Ο σημερινός σχεδιασμός, με τη συχνότητα διέλευσης συρμών ανά 4 λεπτά, προβλέπει ότι οι επιβάτες που θα εξυπηρετούνται ανά κατεύθυνση θα φτάνουν στους 15.000, ενώ αν ο στόχος μετατραπεί σε διελεύσεις ανά 3 λεπτά, θα εξυπηρετεί μέχρι και 20.000 επιβάτες ανά ώρα αιχμής, ανά κατεύθυνση.
Λείπουν 30.000 σπίτια προς ενοικίαση
Αν υπάρχει ένα ζήτημα που πονά τους κατοίκους της Αθήνας περισσότερο απ’ όλα τα άλλα, αυτό είναι το Στεγαστικό. Η πρωτεύουσα περνά μια πρωτόγνωρη στεγαστική κρίση, καθώς χιλιάδες πολίτες αναζητούν απεγνωσμένα να νοικιάσουν -και λιγότερο να αγοράσουν- ένα σπίτι, αλλά δεν βρίσκουν. Και αν βρουν, θα πρέπει να το πληρώσουν ακριβότερα από… την ενοικίαση των Βερσαλλιών. Κάπως έτσι, σύμφωνα με μελέτη της Deloitte, λόγω της υψηλής ζήτησης, του περιορισμένου διαθέσιμου αριθμού και των υψηλών τιμών ενοικίων, η Αθήνα είναι η δεύτερη πιο απρόσιτη οικιστικά πόλη της Ευρώπης, πίσω μόνο από το Αμστερνταμ, καθώς για την αγορά ενός μέσου διαμερίσματος απαιτείται 15,3 φορές το ετήσιο εισόδημα ενός νοικοκυριού.
Πόσα σπίτια λείπουν λοιπόν από την αγορά; Τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία σχετικής μελέτης της Τράπεζας Πειραιώς προσδιορίζουν το έλλειμμα προσφοράς ακινήτων έναντι της ζήτησης από την αγορά σε περίπου 212.000 κατοικίες σε ολόκληρη τη χώρα. Παράγοντες της αγοράς real estate εκτιμούν μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» ότι μόνο στην πρωτεύουσα το έλλειμμα σε ακίνητα ξεπερνά τις 30.000. Εξηγούν δε ότι το έλλειμμα δεν είναι εύκολο να μετρηθεί, καθώς, για παράδειγμα, τα ακίνητα που διατίθενται προς πώληση είναι υπερπολλαπλάσια αυτών που διατίθενται για ενοικίαση και αυτά που διατίθενται σε τιμές τριπλάσιες του βασικού μισθού είναι υπερπολλαπλάσια αυτών που είναι σε… ανθρώπινες τιμές. Το διαθέσιμο οικιστικό απόθεμα λοιπόν -ή αυτό που εμφανίζεται ως τέτοιο- στην πραγματικότητα είναι γερασμένο, ασυντήρητο και ελλιπές (π.χ. χωρίς θέρμανση, χωρίς πόρτες ασφαλείας, με παράθυρα που μπάζουν κ.ά.) και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες των πολιτών.
Αυτό το έλλειμμα σε σπίτια προκαλεί, συμπεραίνουν οι συντάκτες της μελέτης της Τράπεζας Πειραιώς, συσσωρευτική αποτίμηση των τιμών κατοικιών 14% πέρα και πάνω από την αύξηση που δικαιολογεί το επίπεδο ανάπτυξης των εισοδημάτων.
Υπάρχει σωτηρία σε αυτό τον εφιάλτη; Με τις τιμές των ακινήτων να έχουν αυξηθεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70% το διάστημα 2017-2024, σύμφωνα με μελέτη της BluPeak Estate Analytics, στην πρωτεύουσα χτίζεται μόλις μία νέα κατοικία ανά 1.000 κατοίκους, ποσοστό που αποτελεί το χαμηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Λίστες αναμονής για τις λιγoστές θέσεις πάρκινγκ
Στη Νέα Σμύρνη υπάρχει λίστα αναμονής στη δημοτική επιχείρηση στάθμευσης για όσους θέλουν να νοικιάσουν μια μόνιμη θέση πάρκινγκ. Στην Καλλιθέα οι κάτοικοι κάνουν αέναους κύκλους με τα αυτοκίνητά τους ψάχνοντας μια θέση. Στην Κυψέλη κάτοικος περιγράφει ότι αναγκάστηκε να κοιμηθεί στο διπλοπαρκαρισμένο αυτοκίνητό του για να μην πάει άυπνος στη δουλειά την επομένη ψάχνοντας πάρκινγκ. Στην Αθήνα το παρκάρισμα είναι ο ορισμός του εφιάλτη, εξηγώντας τον λόγο που σε περιοχές της πρωτεύουσας με το μεγαλύτερο κυκλοφοριακό πρόβλημα, αλλά και τις ελλιπέστερες υποδομές για την παρόδια και τη μόνιμη στάθμευση, όπως το Κολωνάκι, μια θέση μπορεί να κοστίζει περισσότερο απ’ ό,τι στο Μόντε Κάρλο και ακριβότερα από ένα μικρό διαμέρισμα. Γιατί;
Αυτό θα το καταλάβουμε όταν πάρουμε μια γεύση του πόσο λιγότερες είναι οι προσφερόμενες θέσεις στάθμευσης από τις ζητούμενες. Σύμφωνα με παλιότερη μελέτη (για μικρότερους κυκλοφοριακούς φόρτους), στον μικρό δακτύλιο της Αθήνας στάθμευαν τις νυχτερινές ώρες περίπου 60.000 αυτοκίνητα, ενώ κατά το τρίωρο αιχμής 10 π.μ.-1 μ.μ. στάθμευαν άλλα 100.000, από τα οποία περισσότερα από 35.000 οχήματα «περίσσευαν» και στάθμευαν παράνομα, καθώς η προσφορά θέσεων ανερχόταν σε 35.000 θέσεις επί της οδού και 25.000 θέσεις εκτός οδού. Σύμφωνα με σημερινά στοιχεία του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, στον μικρό δακτύλιο μπαίνουν καθημερινά περισσότερα από 500.000 αυτοκίνητα, εκ των οποίων μόνο το 30% αφορά διαμπερή κίνηση. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 350.000 αυτοκίνητα παρκάρουν στον μικρό δακτύλιο μόνο.
Στοιχεία του Δήμου Αθηναίων, τώρα, αναφέρουν ότι καθημερινά μπαίνουν στον δήμο όχι 500.000, αλλά 700.000 αυτοκίνητα. Μόνο στα όριά του, το Σύστημα Ελεγχόμενης Στάθμευσης καλύπτει 5.177 θέσεις οχημάτων κατοίκων, 3.463 θέσεις επισκεπτών, 1.604 θέσεις δικύκλων και 1.000 ειδικές θέσεις για ΑΜΕΑ. Μέχρι τα 350.000 αυτοκίνητα, υπάρχει ένα μικρό… κενό.
Μποτιλιαρίσματα σε δρόμους φτιαγμένους για τον… μισό πληθυσμό
«Η κυκλοφοριακή ικανότητα των δρόμων μας είναι τρεις φορές μικρότερη από τα αυτοκίνητα που εξυπηρετούν. Είναι σαν, σε ένα δωμάτιο 10 ατόμων, να βρισκόμαστε 30. Οσο καλά και αν κατανείμουμε τον χώρο, θα είμαστε στριμωγμένοι. Η Περιφέρεια έχει σχεδιαστεί για 2 εκατομμύρια κατοίκους και σήμερα οι κάτοικοι ξεπερνούν τα 4 εκατομμύρια. Στην τουριστική περίοδο, ο αριθμός αυτός μπορεί και να διπλασιάζεται». Με αυτά τα λόγια ο σύμβουλος οδικής ασφάλειας και συγκοινωνιολόγος Κίμων Λογοθέτης εξηγεί το… μάταιο της προσπάθειας επεξήγησης του κυκλοφοριακού προβλήματος της Αθήνας.
Καθισμένος στο ακινητοποιημένο στο ατέλειωτο μποτιλιάρισμα αυτοκίνητό του, ο μέσος Αθηναίος εκτιμάται ότι χάνει περισσότερα από δύο 24ωρα της ζωής του κάθε έτος, χρόνος ο οποίος αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία τα επόμενα χρόνια. Οι συγκοινωνιολόγοι λένε ότι στην πρωτεύουσα κυκλοφορούν περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια αυτοκίνητα κάθε ημέρα από τα 6 εκατομμύρια που υπάρχουν και ο κορεσμός είναι φυσιολογικός όσο κυκλοφορούν όλο και περισσότεροι άνθρωποι στους δρόμους. Κι αυτό γιατί αυξάνονται και οι συνολικές μετακινήσεις των προσώπων και των αγαθών με τον τουρισμό και την εμπορική δραστηριότητα που αυξάνει την κίνηση των βαρέων οχημάτων από και προς τον βασικό λιμένα της χώρας, τον Πειραιά, τον Ασπρόπυργο και την Ελευσίνα.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων Θανάσης Τσιάνος εξηγεί ότι η λεωφόρος Κηφισού έχει 260.000 διελεύσεις ημερησίως, ενώ η Αττική οδός 280.000 διελεύσεις κάθε μέρα, αυξημένες κατά 20% από το 2022 έως σήμερα. Η κίνηση στην Αττική οδό εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 55% μέχρι το 2050, φτάνοντας στις 430.000 διελεύσεις. Σημαντικό ρόλο θα παίξει το ποσοστό αύξησης των φορτηγών (εκτιμάται πως θα αυξηθούν κατά 16% έως το 2030) καθώς αν το 9% της κυκλοφορίας είναι φορτηγά, η επιρροή τους στην κυκλοφορία είναι 22%. Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων εκτιμά ότι η μελλοντική αύξηση των μετακινήσεων σε κρίσιμους οδικούς άξονες ενδέχεται να ξεπεράσει το 16% έως το 2030. Το ότι η πόλη απλώνεται δεν δίνει λύση, αντίθετα σημαίνει μεγαλύτερου μήκους διαδρομές για τους κατοίκους της, άρα ένα Ι.Χ. «φορτίζει» μεγαλύτερο μήκος του δικτύου της.
Το οξύμωρο που καταγράφουν οι επιστήμονες, όπως εξηγεί ο κ. Τσιάνος στο «ΘΕΜΑ», είναι ότι, όσο αυξάνεται η κυκλοφοριακή συμφόρηση, μειώνεται η χωρητικότητα του οδικού δικτύου. Με απλά λόγια, όταν μπλοκάρει μια οδική αρτηρία, τελικά καταλήγει να κυκλοφορούν επάνω της λιγότερα αυτοκίνητα από τις ώρες μη αιχμής. Για παράδειγμα, σε μια διατομή της λεωφότου Κηφισού (στο ύψος της λεωφόρου Αθηνών), την ώρα μη αιχμής 12 με 1 το μεσημέρι, διαχειρίζεται κυκλοφοριακό φόρτο 9.300 οχημάτων. Οταν όμως έρχεται η ώρα αιχμής (9 με 10 το πρωί) από το ίδιο σημείο περνούν μόλις 8.000 οχήματα, αφού μπλοκάρει! Οι κόμβοι έχουν σχεδιαστεί/κατασκευαστεί με πολύ χαμηλότερους φόρτους, οι χώροι αναμονής δεν επαρκούν και η φωτεινή σηματοδότηση σε πολλές περιπτώσεις λειτουργεί με χρόνους πρασίνου όπως υπολογίστηκαν πριν από δεκαετίες. Ακόμα και οι γέφυρες της Αττικής πλέον παρακολουθούνται από αισθητήρες, καθώς η κυκλοφορία είναι έως και εικοσαπλάσια αυτής που είχε υπολογιστεί ότι θα σηκώνουν όταν κατασκευάστηκαν πριν από 20-25 χρόνια.
Σε επίπεδα ρεκόρ η τουριστική κίνηση
Tην καλύτερή της χρονιά, μακράν, διανύει τουριστικά το 2025 η Αθήνα, με τον αριθμό των ξένων επισκεπτών φέτος να σπάει κάθε προηγούμενο ρεκόρ, ξεπερνώντας πιθανότατα για πρώτη φορά στην ιστορία της πόλης τα 9 εκατομμύρια. Ηδη στο εννεάμηνο της φετινής χρονιάς oι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις στο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας άγγιξαν τα 7 εκατομμύρια – για την ακρίβεια, 6,95 εκατομμύρια, νούμερο που μεταφράζεται σε πάνω από 600.000 επιπλέον επισκέπτες φέτος σε σύγκριση με τα 6,34 εκατομμύρια του αντίστοιχα εννεαμήνου του 2024, που ήταν η πιο δυνατή χρονιά για τον τουρισμό της ελληνικής πρωτεύουσας.
Την περασμένη εβδομάδα, στην ημερίδα με θέμα «Τουρισμός: Πραγματικά προβλήματα και μύθοι», ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας αναφέρθηκε ακριβώς στη μεγάλη άνοδο των ξένων επισκεπτών, που θα φτάσουν σταδιακά στα 10 εκατομμύρια, πολύ περισσότερο δε όσο η ελληνική πρωτεύουσα μετατρέπεται σε δωδεκάμηνο προορισμό.
Σημειωτέον ότι τo 2024 οι διεθνείς αφίξεις στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» διαμορφώθηκαν, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Iνστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), στα 7,92 εκατομμύρια -μία ακόμη πρωτιά-, έχοντας αυξηθεί κατά 12% σε σύγκριση με την αμέσως επόμενη καλύτερη χρονιά, τα 7,07 εκατομμύρια του 2023. Το 2022 το αντίστοιχο νούμερο ήταν στα 5,55 εκατομμύρια και το 2021 στα 2,92 εκατομμύρια. Προ πανδημίας, το 2019, το νούμερο των διεθνών αφίξεων στην ελληνική πρωτεύουσα ήταν στα 6,4 εκατομμύρια.
Ο μεγαλύτερος αριθμός επισκεπτών προέρχεται από τις παραδοσιακές αγορές (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία), με την πλειονότητα των ευρωπαϊκών αγορών να σημειώνει διψήφια αύξηση επισκεπτών και την αγορά του Ισραήλ επίσης να καταγράφει πολύ μεγάλη άνοδο.
Αντίστοιχα σημαντικές είναι οι αναβαθμίσεις και στις ξενοδοχειακές υποδομές με τη συμμετοχή στην προσφορά της Αθήνας περισσότερων διεθνών brands (Marriott, Hilton, Accor κ.ά.). Με βάση τα επίσημα καταγεγραμμένα στοιχεία των ξενοδόχων της πόλης, μεταξύ 2023-2024 ο αριθμός των δωματίων ξενοδοχείων αυξήθηκε κατά 3% στην Αττική και 4% στο κέντρο της Αθήνας και η ανάπτυξη αυτή αφορούσε κυρίως τα ξενοδοχεία 3 έως 5 αστέρων, ενώ τα ξενοδοχεία 1 και 2 αστέρων συνέχισαν να μειώνονται. Από το 2017 11 επιπλέον διεθνείς ξενοδοχειακές αλυσίδες εισήλθαν στην Αττική, αυξάνοντας τον συνολικό αριθμό σε 23 αλυσίδες που διαχειρίζονται 40 brands το 2024. Η διείσδυση των διεθνών brands παραμένει ισχυρότερη στην κατηγορία των 5 αστέρων, όπου το 43% των ξενοδοχείων και το 52% των δωματίων τους ανήκουν σε διεθνή αλυσίδα. Στην κατηγορία των 4 αστέρων τα αντίστοιχα ποσοστά ανέρχονται σε 12% και 25%.
