Εκτεταμένη διαφθορά κυρίως στην πολιτική, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στη Δικαιοσύνη «βλέπουν» οι πολίτες, οι οποίοι όμως ταυτόχρονα παραδέχονται ότι η ελληνική κοινωνία είναι ανεκτική στο φαινόμενο. Κάποιο ποσοστό –3 στους δέκα– αναφέρει ότι θα προχωρούσε σε καταγγελία εφόσον διαπίστωνε διαφθορά, ενώ η απροθυμία όσων δεν θέλουν να κάνουν κάτι εδράζεται στην πεποίθησή τους ότι «δεν θα υπάρξει αποτέλεσμα». Τις απόψεις της ελληνικής κοινωνίας για τη διαφθορά κατέγραψε έρευνα που παρουσιάστηκε στο 2ο φόρουμ της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, που πραγματοποιήθηκε χθες με θέμα την «Aκεραιότητα, τη λογοδοσία και τη διαφάνεια στα ανώτερα στελέχη της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης».
Το 80,8% των ερωτωμένων απάντησε ότι στην Ελλάδα υπάρχει διαφθορά σε πολύ μεγάλο ή μεγάλο βαθμό. Μόνο το 17,2% πιστεύει ότι η διαφθορά στη χώρα είναι μέτρια. Να σημειωθεί ότι στις ηλικίες 25-39 ετών το ποσοστό όσων πιστεύουν ότι υπάρχει μεγάλη διαφθορά στην Ελλάδα εκτινάσσεται στο 89,7%.
Κατάχρηση εξουσίας
Το πιο σημαντικό πεδίο διαφθοράς για το 54% των ερωτωμένων είναι η κατάχρηση θέσης, όταν δηλαδή κάποιος που κατέχει μια θέση στη δημόσια διοίκηση τη χρησιμοποιεί για να προσποριστεί ίδια οφέλη ή να ωφελήσει τρίτο πρόσωπο. Η αξιοποίηση κομματικών προσβάσεων με στόχο την επίτευξη παράνομων προσωπικών στόχων ή στόχων τρίτων (ευνοιοκρατία) έρχεται δεύτερη ως πεδίο διαφθοράς (με ποσοστό 19,2%), ενώ η κακή διαχείριση των κοινοτικών πόρων συγκεντρώνει ποσοστό 15,5%.
Στην ερώτηση σε «ποιον τομέα του δημόσιου βίου θεωρείτε ότι υπάρχει διαφθορά και σε ποιον βαθμό», τα πρωτεία κατέχουν τα ΜΜΕ αφού το 85% εκτιμά ότι στην ενημέρωση υπάρχει διαφθορά μεγάλη ή πολύ μεγάλη. Ελάχιστα μικρότερο είναι το αντίστοιχο ποσοστό για την πολιτική και ακολουθούν: οι πολεοδομίες, όπου το 75,% θεωρεί ότι υπάρχει μεγάλη ή πολύ μεγάλη διαφθορά, ο δημόσιος τομέας/υπηρεσίες με ποσοστό 75,1%, η τοπική αυτοδιοίκηση με ποσοστό 74,7%, αλλά και η Δικαιοσύνη με ποσοστό 66,7%.
Το 65,9% πιστεύει ότι υπάρχει μεγάλη ή πολύ μεγάλη διαφθορά στην υγεία, το 64,3% στην εφορία, το 62,6% στο τραπεζικό σύστημα, ενώ περισσότεροι από τους μισούς 54,1% θεωρούν πως υπάρχει μεγάλη ή πολύ μεγάλη διαφθορά στην Εκκλησία. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις μοιάζει να έχουν την εμπιστοσύνη των πολιτών, αφού μόνο το 26% θεωρεί ότι σε αυτόν τον τομέα υπάρχει μεγάλη ή πολύ μεγάλη διαφθορά.
Η ψηφιακή μετάβαση
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός (λειτουργία gov.gr, η άυλη συνταγογράφηση, λειτουργία e-efka) έχει βοηθήσει στην πρόοδο σε σχέση με τη διαφθορά πιστεύει το 52,7% (ναι/μάλλον ναι), ωστόσο το 46,4% απαντά πως δεν βοήθησαν (όχι/μάλλον όχι). Στις δύο πρώτες θέσεις όσον αφορά τους λόγους που συντηρούνται τα φαινόμενα διαφθοράς είναι οι πελατειακές σχέσεις και η ευνοιοκρατία και η ατιμωρησία, ενώ ακολουθούν η έλλειψη πολιτικής βούλησης στην τρίτη θέση και η αναποτελεσματικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών στην τέταρτη.
Ναι ή μάλλον ναι απάντησαν 7 στους 10 (71,3%) στην ερώτηση εάν πιστεύουν ότι στην Ελλάδα είναι πιο εκτεταμένη η διαφθορά σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ όχι και μάλλον όχι απάντησε το 23,7%, δηλαδή 1 στους 4, περίπου. Μάλιστα, το ποσοστό όσων θεωρούν πιο διεφθαρμένη την Ελλάδα αυξάνεται πολύ στις νεαρές ηλικίες φτάνοντας περίπου το 82%-84,6% για τις ηλικίες 25-39 και 17-24, αντίστοιχα. Σε σχέση με το πόσο επηρεάζει η διαφθορά την καθημερινότητά τους, «σε πολύ μεγάλο και μεγάλο βαθμό» απάντησαν 6 στους 10 (το 61,7%), το 22,9% απάντησε σε μέτριο βαθμό, ενώ το 15,3% απάντησε είτε ότι δεν το επηρεάζει είτε ότι το επηρεάζει σε μικρό βαθμό.
Ατομικό συμφέρον
Αξιοσημείωτο είναι, πάντως, ότι 9 στους 10 (89,8%) πιστεύουν ότι η ελληνική κοινωνία είναι ανεκτική στη διαφθορά, κυρίως γιατί προτάσσεται το ατομικό συμφέρον έναντι του συλλογικού. Ωστόσο το 75% απαντά ότι πολύ πιθανό να κατήγγελλε φαινόμενα διαφθοράς εφόσον έπεφταν στην αντίληψή του.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από 7/9 έως 22/9/2022 για την Εθνική Αρχή Διαφάνειας από την εταιρεία «GPO Ερευνα Επικοινωνία Α.Ε.». Πραγματοποιήθηκαν 1.178 συνεντεύξεις (τηλεφωνικές με δομημένο ερωτηματολόγιο και συμπληρωματικές online συνεντεύξεις μέσω Ιnternet panel για τις νεότερες κυρίως ηλικίες).
Οι αριθμοί
8/10 θεωρούν ότι υπάρχει διαφθορά σε μεγάλο/πολύ μεγάλο βαθμό.
85% θεωρούν ότι υπάρχει διαφθορά σε μεγάλο/πολύ μεγάλο βαθμό στα ΜΜΕ.
84,7% θεωρούν ότι υπάρχει διαφθορά σε μεγάλο/πολύ μεγάλο βαθμό στην πολιτική.
71,3% θεωρούν (ναι/μάλλον ναι) ότι η διαφθορά είναι μεγαλύτερη στην Ελλάδα σε σύγκριση με τα άλλα κράτη-μέλη.
