Οι επιθέσεις των Χούθι σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν προκαλέσει τη μεγαλύτερη αλλαγή πορείας πλοίων στην ιστορία του διεθνούς εμπορίου δημιουργώντας φόβους για την επόμενη μέρα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και στην οικονομία. Υπάρχει κίνδυνος και για την ενεργειακή επάρκεια, αφού τα ναύλα των δεξαμενόπλοιων έχουν αυξηθεί από τα μέσα Δεκεμβρίου μέχρι σήμερα από 6% μέχρι και 251%.
Επίσης, το κόστος μεταφοράς ενός εμπορευματοκιβωτίου από την Ασία στην Ευρώπη αγγίζει τα 7.000 ευρώ, ενώ η παράδοση των εμπορευμάτων καθυστερεί τουλάχιστον 20 ημέρες ειδικά για τα λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η αύξηση του κόστους είναι ραγδαία και την παρομοιάζουν με την εποχή της έξαρσης της πανδημίας. Οι ναυτιλιακές εταιρείες αποφεύγουν το Σουέζ, η απόσταση που πρέπει να καλύψουν τα πλοία μεγαλώνει και μαζί αυξάνει το κόστος λειτουργίας τους και των ναύλων, αυξήσεις που καταλήγουν στον τελικό καταναλωτή. Υπολογίζεται ότι πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που μεταφέρουν τα πάντα, από ρουχισμό, ηλεκτρονικό εξοπλισμό μέχρι εξαρτήματα για παιχνίδια, χρειάζονται τώρα δύο επιπλέον εβδομάδες για να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους κάνοντας τον περίπλου της Αφρικής. Και από τα λιμάνια της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής μεταφορτώνονται εμπορεύματα σε μικρότερης χωρητικότητας πλοία, τα λεγόμενα feeders, για να μεταφερθούν στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το κόστος μεταφοράς ενός εμπορευματοκιβωτίου από την Ασία στην Ευρώπη και ειδικά στη Μεσόγειο έχει τετραπλασιαστεί. Ξεπερνάει πλέον τις 6.500 ευρώ και οδεύει τάχιστα για τις 7.000 από 1.850 ευρώ που κόστιζε πριν από τις επιθέσεις των Χούθι. Σημαντικές είναι και οι επιπτώσεις στον τομέα της προμήθειας ενέργειας για την Ευρώπη. Οι καθυστερήσεις στη μεταφορά LNG από το Κατάρ στη Γηραιά Ηπειρο είναι σημαντικές. Επίσης, η εκτίναξη των ναύλων και η εκτροπή των δρομολογίων των δεξαμενόπλοιων περιορίζουν τις προμήθειες προς την Ευρώπη.
Η Ευρώπη εξαρτάται από τη Μέση Ανατολή για περίπου το 1/3 του εφοδιασμού της σε ντίζελ και με τα στοιχεία της Insights Global να δείχνουν επίπεδα αποθεμάτων 257.000 βαρέλια κάτω από τον μέσο όρο πενταετίας στις 11 Ιανουαρίου, ο κίνδυνος ελλείψεων είναι σημαντικός». Εκτός από τα προβλήματα στις ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και καυσίμων, προκαλούν προβλήματα και στον κλάδο της κρουαζιέρας, με ορισμένες εταιρείες να έχουν ήδη ακυρώσει ή προσαρμόσει τα δρομολόγιά τους προκειμένου να αποφύγουν την περιοχή, όπως οι κολοσσοί του κλάδου Royal Caribbean και MSC Cruises.
Τα ναύλα
Στην αγορά των δεξαμενόπλοιων οι επιθέσεις των Χούθι σε πλοία και η ένταση που επικρατεί στην Ερυθρά Θάλασσα έχει οδηγήσει πολλές εταιρείες να αποφεύγουν τη Διώρυγα του Σουέζ και να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής για να μεταφέρουν αργό πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου από την Ασία στην Ευρώπη, προσθέτοντας τονομίλια στην αγορά και δημιουργώντας προϋποθέσεις για μείωση της προσφοράς πλοίων. Την ίδια ώρα, η μείωση των αποθεμάτων των ΗΠΑ, σε συνάρτηση με την αύξηση παραγωγής πετρελαίου στην αμερικάνικη ήπειρο, οδηγεί σε αύξηση ζήτησης πλοίων, οπότε στο τέλος της ημέρας δεν υπάρχει ικανός αριθμός δεξαμενόπλοιων για να ικανοποιήσει τις ανάγκες μεταφοράς πετρελαίου, γεγονός που ανεβάζει το κόστος μεταφοράς.
«Ο συνδυασμός αυτών έχει σοβαρό αντίκτυπο στα ναύλα. Στην κατηγορία των δεξαμενόπλοιων που μεταφέρουν προϊόντα πετρελαίου τα ναύλα έχουν αυξηθεί από τα μέσα Δεκεμβρίου μέχρι σήμερα από 6% μέχρι και 251% ανάλογα το δρομολόγιο», επισημαίνει στο «business stories» ο αναλυτής του ναυλομεσιτικού οίκου Xclusiv Shipbrokers Δημήτρης Ρουμελιώτης, και συνεχίζει: «Στον κλάδο των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων η αναταραχή στην Ερυθρά Θάλασσα καθώς και η απόφαση όλων των μεγάλων εταιρειών μεταφοράς κοντέινερ να ακολουθήσουν πλέον την εναλλακτική γύρω από την Αφρική έχει δώσει μεγάλη ώθηση στα ναύλα καθώς η αύξηση τονομιλίων στα δρομολόγια οδηγεί όχι μόνο σε μείωση της προσφοράς διαθέσιμων πλοίων, αλλά και στη μείωση των άδειων κοντέινερ στα λιμάνια αφού ένα “κουτί” χρειάζεται πλέον περισσότερο χρόνο στη θάλασσα για να πάει στον προορισμό του, να γυρίσει άδειο και να ξαναγεμίσει εμπορεύματα».
«Ο μέσος ναύλος έχει εκτιναχθεί στα 3.401 δολάρια ανά κοντέινερ, μια αύξηση 190% από την 30ή Νοεμβρίου 2023. Αν κοιτάξουμε όμως και συγκεκριμένα δρομολόγια, όπως Σανγκάη – Ανατολική Ακτή Αμερικής, Σανγκάη – Μεσόγειος και Σανγκάη – Ευρώπη βλέπουμε ότι οι αυξήσεις σε αυτά είναι της τάξεως των 156%, 223% και 265% αντίστοιχα. Τα ναύλα σε κάποιες περιπτώσεις έχουν φτάσει πάλι κοντά στα 7.000 δολάρια ανά κοντέινερ, αλλά στα περισσότερα δρομολόγια κυμαίνονται από 1.850 έως 4.000 δολάρια ανά κοντέινερ», προσθέτει ο Δημήτρης Ρουμελιώτης.
Στην αγορά των πλοίων ξηρού φορτίου η πορεία είναι αντίστροφη. Eχουμε πτώση ναύλων έως και 75%. Η διόρθωση αυτή στα ναύλα των φορτηγών οφείλεται κυρίως στο ότι τα κράτη έχουν δημιουργήσει αποθέματα άνθρακα και σιδήρου στη μείωση της ζήτησης, καθώς πλησιάζουμε στην κινέζικη Πρωτοχρονιά, αλλά και στην αδυναμία της Κίνας να στηρίξει ικανοποιητικά τον κλυδωνιζόμενο εδώ και μήνες κατασκευαστικό της κλάδο.
Τα πλοία μεταφοράς υγρού αερίου (LNG/LPG) δεν έχουν επηρεαστεί ιδιαίτερα από τις γεωπολιτικές εξελίξεις.
