Ο Νεοζηλανδός Edmund Hillary και ο Νεπαλέζος Tenzing Norgay Sherpa ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που κατάφεραν να ανέβουν στην κορυφή του Εβερεστ στις 29 Μαΐου 1953. Η είδηση εμφανίστηκε στις εφημερίδες μερικές μέρες αργότερα, στις 2 Ιουνίου την ημέρα της στέψης της βασίλισσας Ελισάβετ κι αφού κάποιος έπρεπε να κατέβει από το βουνό με τα πόδια και να φτάσει σε έναν τηλεγραφικό σταθμό στην πόλη Namche Bazaar ώστε να διαβιβάσει τα νέα στη βρετανική πρεσβεία στο Κατμαντού. Η βρετανική αποστολή έκανε τους δύο άντρες διάσημους σε όλο τον κόσμο και άλλαξε την ορειβασία για πάντα.
Από το 1953 μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 6.000 άνθρωποι έχουν προσπαθήσει να ανέβουν στο Εβερεστ και τουλάχιστον 310 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στο βουνό, σύμφωνα με τον διαδικτυακό ιστότοπο Everett Base Camp Trek. Σήμερα, εκατοντάδες άνθρωποι επιχειρούν να ανέβουν στην κορυφή των 8.849 μέτρων κάθε χρόνο, τροφοδοτώντας ανησυχίες για υπερπληθυσμό και την ρύπανση στο βουνό.
Ο Tenzing Norgay και ο Edmund Hillary στο Western Cwm μετά την επιτυχή τους ανάβαση στο Έβερεστ, Νεπάλ 30 Μαΐου 1953
Για την ιστορία, αρχικά, το βουνό ήταν γνωστό μόνο στους Βρετανούς χαρτογράφους ως Peak XV, στη συνέχεια αναγνωρίστηκε ως το υψηλότερο σημείο του κόσμου, τη δεκαετία του 1850 και μετονομάστηκε σε Everest το 1865 από τον Sir George, πρώην Γενικό Επιθεωρητή της Ινδίας. Στα σύνορα του Νεπάλ και της Κίνας όπου και μπορεί να αναρριχηθεί και από τις δύο πλευρές, ονομάζεται Chomolungma ή Qomolangma, στα Σέρπα και Θιβετιανά – «θεά μητέρα του κόσμου» – και Sagarmatha στα Νεπάλ, που σημαίνει «κορυφή του ουρανού».
Πόσο έχει αλλάξει η αναρρίχηση στο Εβερεστ;
Η αποστολή του 1953 ήταν η ένατη προσπάθεια για την κορυφή και χρειάστηκαν 20 χρόνια για να την ανέβουν τα πρώτα 600 άτομα. Σήμερα, εβδομήντα χρόνια μετά, αυτός ο αριθμός μπορεί να αναμένεται σε μία μόνο σεζόν, με τους ορειβάτες να συνοδεύονται από έμπειρους οδηγούς και εταιρείες εμπορικών αποστολών. Στην πορεία, το πολύμηνο ταξίδι στο στρατόπεδο βάσης μειώθηκε σε οκτώ ημέρες με την κατασκευή ενός μικρού ορεινού αεροδιαδρόμου το 1964 στην πόλη Lukla, την είσοδο προς το Εβερεστ.
Ο εξοπλισμός σήμερα είναι ελαφρύτερος, οι προμήθειες οξυγόνου είναι πιο εύκολα διαθέσιμες και οι συσκευές παρακολούθησης κάνουν τις αποστολές ασφαλέστερες. Οι ορειβάτες σήμερα μπορούν να καλέσουν ελικόπτερο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Το σημείο εκκίνησης για τις κανονικές αναβάσεις, το Everest Base Camp, ήταν κάποτε κάτι μερικές σκηνές στα 5.364 μέτρα, όπου οι ορειβάτες ζούσαν με κονσέρβες. Σήμερα, διατίθενται φρέσκες σαλάτες, αρτοσκευάσματα και καφές και η δυνατότητα επικοινωνίας μέσω δορυφορικών τηλεφώνων έχει αντικατασταθεί πια από Wi-Fi και αναρτήσεις στο Instagram.
Viral έγινε το 2019 μια φωτογραφία, που τραβήχτηκε από τον ορειβάτη Nirmal Purja. Κατεβαίνοντας από την κορυφή του Έβερεστ και ανεβαίνοντας στην παρακείμενη Lhotse, ο Purja φωτογράφισε το μποτιλιάρισμα των ορειβατών στο περίφημο Hillary Step. Δημοσίευσε τη φωτογραφία στο Instagram γράφοντας στη λεζάντα πως η ουρά για την κορυφή αριθμούσε σχεδόν 320 άτομα.
Το σημείο εκκίνησης για τις αναβάσεις, το Everest Base Camp, βρίσκεται στα 5.364 μέτρα, στο κάτω μέρος του παγετώνα Khumbu / Photo: @nimsdai/Instagram
O μικρός ορεινός αεροδιάδρομος της Lukla, την είσοδο προς το Εβερεστ, θεωρείται από τους πιο επικίνδυνους στον κόσμο. Photo: Unsplash
Η ιστορία με νούμερα
Το Εβερεστ ήταν κάποτε ένας άθλος που προοριζόταν μόνο για γενναίους και έμπειρους ορειβάτες. Σήμερα, ακόμη και σχετικά άπειροι αλπινιστές επιχειρούν την ανάβαση και αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι σήμερα η δράση ενέχει περισσότερες ευκολίες και λιγότερους κινδύνους. Σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσίευση στο PLoS ONE, το ποσοστό επιτυχίας έχει υπερδιπλασιαστεί και μόλις το 1% των ορειβατών πεθαίνει στο ψηλότερο βουνό του κόσμου.
Μεταξύ 2010 και 2019 τα δύο τρίτα των αναρριχητών έφτασαν στην κορυφή, σε σχέση με το ένα τρίτο εκείνων που επιχειρούσαν τη δεκαετία του 1990. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ποσοστά επιτυχίας έχουν επεκταθεί σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Πριν από είκοσι χρόνια, ορειβάτες στην ηλικία των 60 ετών είχαν μόλις μία στις οκτώ πιθανότητες να φτάσουν στην κορυφή του Εβερεστ. Τώρα οι πιθανότητες είναι πιο κοντά στους έναν στους τρεις.
Πριν από το 2006 κανένας στα 70 του χρόνια δεν επιχείρησε να φτάσει στην κορυφή για πρώτη φορά. Εκτοτε, το μέσο ποσοστό επιτυχίας για τους 70άρηδες είναι στο 21% και οι περισσότεροι από τους μισούς ορειβάτες που επιχειρούν την ανάβαση είναι άνω των 40 ετών. Μιλώντας για ρεκόρ, οι βετεράνοι οδηγοί, Kami Rita Sherpa και Pasang Dawa Sherpa, ανέβηκαν και οι δύο στο Εβερεστ, μέσα στο 2022, καταρρίπτοντας ο ένας το ρεκόρ του άλλου κάθε φορά. Αλλά ρεκόρ είναι πιο Δονκιχωτικά: το 2018, μια ομάδα Βρετανών ορειβατών, ένας Αυστραλός και ένας Νεπαλέζος ντυμένοι με σμόκιν, πήραν το υψηλότερο δείπνο στον κόσμο στα 7.056 μέτρα στην κινεζική πλευρά του βουνού.
Photo: @lakpa_mountaineering/Instagram
@lakpa_mountaineering/Instagram
Photo: Pixabay
Kλιματική αλλαγή, social και αριθμοί
Οι υψηλές θερμοκρασίες διευρύνουν σιγά-σιγά τις ρωγμές στο βουνό και φέρνουν τρεχούμενο νερό σε προηγούμενα χιονισμένες πλαγιές. Μελέτη του 2018 για τον παγετώνα Khumbu έδειξε την ευαλωτότητά του ακόμη και σε μικρή ατμοσφαιρική θέρμανση, με τη θερμοκρασία του πάγου να βρίσκεται ήδη κοντά στο σημείο τήξης. Οι ορειβάτες και οι εταιρείες εκστρατειών έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν στους καταυλισμούς πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον, όπως η ηλιακή ενέργεια. Η αναρριχητική περίοδος ανθίζει μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς ενθουσιασμένοι ορειβάτες καταγράφουν το ταξίδι τους στο Εβερεστ στο Facebook, το Instagram και άλλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τα hashtags κρατούν τους χορηγούς τους ευχαριστημένους και οι αναρτήσεις μπορούν να τραβήξουν τα βλέμματα των πιθανών χρηματοδοτών. Αυτό ισχύει τόσο για τους ξένους ορειβάτες όσο και για τους έμπειρους πλέον τεχνολογικούς οδηγούς τους από το Νεπάλ.
Photo: Unspalsh
* H κύρια περίοδος αναρρίχησης διαρκεί περίπου οκτώ εβδομάδες, κάθε Απρίλιο και Μάιο.
* Το 2019, εκτιμάται ότι 877 ορειβάτες έφτασαν στην κορυφή του Εβερεστ.
* Περισσότεροι από 310 άνθρωποι έχουν χάσει μέχρι σήμερα τη ζωή τους ανεβαίνοντας το Εβερεστ.
* Το 2015 ήταν η πιο θανατηφόρα χρονιά, όταν μια χιονοστιβάδα σκότωσε 19 άτομα.
* Η αναρριχητική περίοδος του 2023 πλησίασε αυτό το ρεκόρ, με 12 επιβεβαιωμένους θανάτους και πέντε ορειβάτες που αγνοούνται να θεωρούνται νεκροί.
* Το 2023 ήταν η πιο πολυπληθής χρονιά στο βουνό, με τη κυβέρνηση του Νεπάλ να εκδίδει 463 άδειες -αριθμός ρεκόρ- ξεπερνώντας τις 409 που χορηγήθηκαν το 2021.
* Οι αρχές του Νεπάλ ζητούν το ποσό των 10.000 ευρώ από κάθε ορειβάτη που θέλει να ανεβεί στο Εβερεστ. Σύμφωνα με το Business Insider οργανωτές ορειβατικών εκδρομών χρεώνουν από 55.000 μέχρι 60.000 ευρώ ανά ορειβάτη, ενώ υπάρχουν και VIP πακέτα που φτάνουν και τα 120.000 ευρώ το άτομο.
