Ο καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμης Λέκκας επισημαίνει στη Realnews την ανάγκη αναθεώρησης του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού της χώρας και ιδιαίτερα των περιοχών που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού.
Εξηγώντας τους παράγοντες που συντελούν στα πλημμυρικά φαινόμενα, ο καθηγητής τονίζει πως εδώ και αρκετά χρόνια γίνονται τα ίδια λάθη στα έργα για τη θωράκιση των περιοχών που κινδυνεύουν από τις πλημμύρες.
«Δεν μπορούμε να πούμε ότι τα αντιπλημμυρικά έργα που εφαρμόζουμε και ο σχεδιασμός που γίνεται είναι λανθασμένοι, ωστόσο συχνά βλέπουμε ότι δεν αποδίδουν. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι ξεπερασμένα τα μεγάλα υδραυλικά έργα που πραγματοποιούνται. Τα έργα για την αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων χρειάζονται αναθεώρηση», δηλώνει στην «R» ο Ευθ. Λέκκας και διευκρινίζει ότι και οι πρώτες εργασίες που γίνονται μετά από μια φωτιά, για την ανάσχεση των υδάτων, πρέπει να σχεδιάζονται με κριτήριο το υπέδαφος και τα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής.
«Τα κορμοφράγματα για την ανάσχεση των νερών, οι κορμοί και τα προστατευτικά δίχτυα για τα ποτάμια, που τα προφυλάσσουν από τα σκουπίδια, είναι σωστά μέτρα, ωστόσο θα πρέπει να υλοποιούνται σωστά. Για παράδειγμα, οι κορμοί που βρίσκονταν στην Πάρνηθα, μετά τις πυρκαγιές του 2007, είχαν τοποθετηθεί σε βραχώδες έδαφος με αποτέλεσμα το νερό να περνά κάτω από τους κορμούς, ενώ στην Κινέτα, μετά τη φωτιά του 2018, οι κορμοί παρασύρθηκαν και φράκαραν στη γέφυρα της περιοχής, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να περάσουν τα νερά και να σημειωθούν πλημμύρες. Ανάλογα λάθη του παρελθόντος δεν πρέπει να ξαναγίνουν», τονίζει ο καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών.
Φωτιές και αυθαιρεσίες
Βέβαιος ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα συνδέονται άμεσα με τις φωτιές, τόσο των προηγούμενων ετών όσο και του καλοκαιριού, εμφανίζεται ο Ευθ. Λέκκας, σημειώνοντας ότι οι ανθρώπινες παρεμβάσεις έχουν συμβάλει αρνητικά για τις εικόνες που αντικρίζουμε στην Αττική και στην υπόλοιπη χώρα. «Μπορεί οι φωτιές να έχουν αλλάξει τα δεδομένα, ωστόσο δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που επηρεάζει, καθώς έχουν συντελέσει οι αυθαιρεσίες και το θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει για τα ρέματα, αλλά και κάποιες λανθασμένες ενέργειες από το κράτος και τους πολίτες.
Η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων και συνολικά το χωροταξικό σχέδιο είναι από τα πράγματα που πρέπει να επανεξετάσουμε, αν θέλουμε να δούμε κάτι να αλλάζει», λέει χαρακτηριστικά ο Ευθ. Λέκκας και κάνει ειδική αναφορά στα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της Ελλάδας που ευνοούν τις ξαφνικές πλημμύρες.
«Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε ότι το φυσικό-γεωγραφικό υπόβαθρο της χώρας μας είναι τέτοιο, που διευκολύνει τις ξαφνικές πλημμύρες μετά από έντονες και μεγάλες βροχοπτώσεις. Διαφέρουμε πολύ από την κεντρική Ευρώπη, όπου βλέπουμε ποτάμια να ξεχειλίζουν. Αυτό το φαινόμενο στη χώρα μας παρουσιάζεται μόνο στην περίπτωση του Εβρου».
Παράλληλα, ο Ευθ. Λέκκας εκτιμά ότι τα επόμενα χρόνια τα καιρικά φαινόμενα θα είναι πολύ πιο έντονα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και υπογραμμίζει ότι ο μελλοντικός σχεδιασμός για την αντιπλημμυρική θωράκιση του τόπου θα πρέπει να επανεξεταστεί.
«Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η κλιματική αλλαγή παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτού του είδους τα φαινόμενα. Δυστυχώς, ακόμα δεν έχουμε συνειδητοποιήσει το μέγεθος της κλιματικής αλλαγής. Είμαστε σε νέα φάση, σε φάση κλιματικής κρίσης, χρειάζονται νέες δομές», λέει χαρακτηριστικά.
Στοχευμένες δράσεις
Οι εικόνες καταστροφής που σημειώθηκαν στην πυρόπληκτη Εύβοια εξηγούν με τον καλύτερο τρόπο ότι κάθε περιοχή απαιτεί ξεχωριστές και στοχευμένες δράσεις. «Στην Εύβοια και στις υπόλοιπες περιοχές που κατέκαψε η φωτιά χρειάζονταν στοχευμένες και καινοτόμες παρεμβάσεις, ωστόσο υλοποιήθηκε μια ολιστική κατάσταση που προέβλεπε παρεμβάσεις σε όλη την περιοχή.
Χρειάζονται διαφορετικά έργα σε κάθε περιοχή. Εργα καινοτόμα σε επιλεγμένα σημεία με παρεμβάσεις κατά μήκος της κοίτης. Σε συγκεκριμένες θέσεις, εκεί όπου το δυναμικό διάβρωσης, η βροχή και η μορφολογία παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτών των πλημμυρικών φαινομένων», σημειώνει ο καθηγητής του ΕΚΠΑ και προσθέτει ότι οι περιοχές που υπέστησαν τις πυρκαγιές έχουν να αντιμετωπίσουν έντονες πλημμύρες, φαινόμενα διάβρωσης και κατολισθήσεις.
«Οι ολιστικές παρεμβάσεις είναι σωστές σε βάθος χρόνου, για το μέλλον, αλλά δεν επαρκούν τώρα που ο κίνδυνος πλημμυρών είναι ορατός. Προσπαθούμε να κάνουμε ένα γενικότερο σχεδιασμό, ο οποίος είναι καλός, αλλά πρέπει να κάνουμε και έναν ειδικό σχεδιασμό κατά μήκος συγκεκριμένων περιοχών», καταλήγει ο Ευθ. Λέκκας.
