Την ολοκληρωμένη εισήγηση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της ΕΝΠΕ, που επί της ουσίας αποτελεί έναν οδικό χάρτη για την μετάβαση στην περιφερειακή διακυβέρνηση, παρουσίασε ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Νεκτάριος Φαρμάκης και Πρόεδρος του Θεματικού Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα, κατά τη διάρκεια ειδικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης 22 Μαΐου 2024, παρουσία του αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών, Θεόδωρου Λιβάνιου.
Αυτό, περιλαμβάνει πέντε πυλώνες που αφορούν:
- Τις αρμοδιότητες των Περιφερειών
- Την διαφάνεια και τον έλεγχο νομιμότητας
- Την χρηματοδότηση της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης
- Τη σχέση των Περιφερειών με το Κεντρικό Κράτος και
- Τη καταστατική θέση των Περιφερειών
Αναφορικά με τις αρμοδιότητες, ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας υπογράμμισε την ανάγκη πλήρους αποσαφήνισης μέσω της δημιουργίας ενός μηχανισμού, ο οποίος θα μπορούσε να υπαχθεί στο ΑΣΕΠ, και θα αναλάβει την καταγραφή, τον επανακαθορισμό, αλλά και τη διαρκή παρακολούθηση – αξιολόγηση – επικαιροποίηση των αρμοδιοτήτων στα διάφορα επίπεδα διοίκησης της χώρας.
Σε ότι αφορά τον έλεγχο νομιμότητας, προτείνεται η δημιουργία ενός ενιαίου – και τοπικά αποκεντρωμένου – συστήματος ελέγχου για τις δημόσιες συμβάσεις των ΟΤΑ α’ και κυρίως β’ βαθμού που θα στηρίζεται στην λογική του Επόπτη ΟΤΑ (πρώην Ελεγκτή Νομιμότητας) και της Αυτοτελούς Υπηρεσίας ΟΤΑ του άρθρου 215 του Ν. 3852/2010 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 109 του Ν. 4555/2018. «Στην ουσία περιγράφουμε μία υπηρεσία «μιας στάσης» για τον έλεγχο των πράξεων των ΟΤΑ» ανέφερε ο κ. Φαρμάκης, τονίζοντας την ανάγκη για σαφή και αυστηρό έλεγχο των Περιφερειών, αλλά με απλό και αποτελεσματικό τρόπο.
Ως προς τους χρηματοδοτικούς πόρους, η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της ΕΝΠΕ υποστηρίζει, είτε την μεταφορά πόρων από την Κεντρική Κυβέρνηση, είτε την ανάθεση της διαχείρισης ευρωπαϊκών πόρων και πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Επιπλέον στοιχεία που θα συμβάλλουν στην ενίσχυση των Περιφερειών είναι η πλήρης απόδοση των ΚΑΠ στις Περιφέρειες και η εξομάλυνση του ρυθμού καταβολής, η ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και η θέσπιση απόδοσης πόρων στις Περιφέρειες από μισθώματα ή τέλη. Ακόμα σε σχέση με το ΕΠΑ, ζητείται η θέσπιση ετήσιου ορίου πληρωμών τουλάχιστον στο 20% του συνολικού προγράμματος κάθε Περιφέρειας.
Επίσης, η ΕΝΠΕ προτείνει τη θεσμοθέτηση ενός συντονιστικού οργάνου, εντός της Προεδρίας της Κυβέρνησης, με οριζόντια αρμοδιότητα σε θέματα Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης και τη διασύνδεση αυτής με τα κατά περίπτωση αρμόδια Υπουργεία, ενώ επίσης τίθεται και το ζήτημα ανεμπόδιστης άσκησης των καθηκόντων, Περιφερειαρχών και Αντιπεριφερειαρχών, απέναντι σε προδήλως αβάσιμες καταγγελίες.
Σημειώνεται ότι στην τοποθέτησή του, μετά την εισήγηση του Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, ο αν. Υπουργός, κ. Λιβάνιος ανέφερε ότι μετά τις ευρωεκλογές θα ξεκινήσει ο διάλογος του Υπουργείου με τις Περιφέρειες και τους Δήμους για τη σύνταξη του νέου κώδικα της Αυτοδιοίκησης, ώστε να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους. Μέσω του νέου Κώδικα θα επιχειρηθεί να ξεκαθαρίσει το τοπίο των αρμοδιοτήτων, ώστε να ξέρουν όλοι οι πολίτες ποιος είναι υπεύθυνος για κάθε τι που αφορά την καθημερινότητά τους.
Επίσης, υπογράμμισε ότι σύντομα θα ξεκινήσει η λειτουργία της αυτοτελούς υπηρεσίας εποπτείας των ΟΤΑ που θα στελεχωθεί με ειδικευμένα στελέχη και θα αφορά καθαρά τον έλεγχο νομιμότητας, προκειμένου να γίνει πιο απλό και γρήγορο το σύστημα ελέγχων και να μην υπάρχουν καθυστερήσεις ή ακόμα και ο κίνδυνος ακύρωσης έργων ή δράσεων, εφόσον όλα είναι νόμιμα.
