Μέτρα ώστε να αποφασίσουν τα νοικοκυριά ευκολότερα να επενδύσουν μέρος των αποταμιεύσεών τους στις κεφαλαιαγορές περιλαμβάνει έκθεση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM).
Η δημιουργία επενδυτικών λογαριασμών με φορολογικά προνομιακά κριτήρια, τα κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά συστήματα και οι τιτλοποιήσεις εταιρικών αποτελούν συγκεκριμένους τομείς πολιτικής, σύμφωνα με τους συγγραφείς της έκθεσης, που μπορούν να υιοθετήσουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ προκειμένου να διασφαλιστεί ευρύτερη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στις κεφαλαιαγορές.
Με τον τρόπο αυτόν θα μπορέσουν αφενός τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά να επωφεληθούν από υψηλότερες αποδόσεις των αποταμιεύσεών τους και αφετέρου οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, και δη οι μικρομεσαίες, να αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα ευρύτερο φάσμα πηγών χρηματοδότησης.
Θεωρούν μάλιστα ότι τρεις χώρες, η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία, χρησιμοποιούν βέλτιστες πρακτικές.
Κατά μέσο όρο μεταξύ 2012 και 2020 τα νοικοκυριά αποταμίευσαν πάνω από το 12% του διαθέσιμου εισοδήματός τους, με το 36,8% αυτών των αποταμιεύσεων να κατανέμεται σε τραπεζικές καταθέσεις.
Εξέλιξη που θα οδηγούσε επιπλέον κεφάλαια περίπου 250-300 δισ. ευρώ ετησίως, καλύπτοντας το ένα τρίτο των πρόσθετων επενδυτικών αναγκών της Ευρώπης, συνολικού ύψους 800 δισ. ευρώ.
«Τα φορολογικά κίνητρα, εάν βαθμονομηθούν σωστά, μπορούν να αποτελέσουν ένα ισχυρό μέσο για τη διεύρυνση της συμμετοχής των νοικοκυριών στις κεφαλαιαγορές σε όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες» λένε οι συγγραφείς, δίνοντας ως παράδειγμα τον σουηδικό λογαριασμό επενδύσεων ISK.
Προτείνεται μάλιστα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανισότητα στην κατανομή του πλούτου, τα φορολογικά κίνητρα και ανταμοιβές να προσανατολιστούν περισσότερο στα νοικοκυριά που βρίσκονται στο κάτω μισό της κατανομής εισοδήματος και πλούτου.
Προειδοποιεί
Κατά τον ESM η αύξηση των ιδιωτών που επενδύουν στις κεφαλαιαγορές απαιτεί επίσης ενισχυμένες προσπάθειες για την ενίσχυση του οικονομικού αλφαβητισμού, τόσο για την παροχή κινήτρων συμμετοχής όσο και για την αντιμετώπιση των κινδύνων χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Οπερ και προειδοποιεί ότι οι δημοσιονομικές επιπτώσεις των φορολογικών κινήτρων πρέπει να αξιολογηθούν προσεκτικά, ιδίως για χώρες με περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο.
Παράλληλα, προειδοποιεί για την ανάγκη ενίσχυσης της εποπτείας για την προστασία των ιδιωτών έναντι επενδυτικών κινδύνων.
Εάν ένας μεγάλος αριθμός νοικοκυριών εκτεθεί σε δόλιες επενδυτικές συμβουλές, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει δημόσια αντίδραση και να οδηγήσει τα νοικοκυριά στην αποχώρηση από τις επενδύσεις στις κεφαλαιαγορές, επισημαίνουν οι συγγραφείς.
Πρωτοβουλίες που οδηγούν σε περαιτέρω ανάπτυξη της μη τραπεζικής χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση των σχετικών συστημικών κινδύνων, γεγονός που ενδεχομένως θα απαιτούσε αλλαγές στο μακροπροληπτικό πλαίσιο για τα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, προτείνεται.
Ο ESM προτείνει επίσης την αύξηση του μεριδίου των κεφαλαιοποιητικών συντάξεων για να απελευθερωθούν πρόσθετα μακροπρόθεσμα κεφάλαια για επενδύσεις.
Πώς θα γίνει αυτό; Μέσω μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος και της επιβολής ή ενίσχυσης κινήτρων για εισφορές σε κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά προγράμματα. Στην Ευρώπη, οι πληρωμές συντάξεων καταβάλλονται σε μεγάλο βαθμό μέσω δημόσιων διανεμητικών συστημάτων (pay-as-you-go, PAYG).
