Σε χρονιά πολλαπλών ρεκόρ για τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό εξελίσσεται το 2024. Για πρώτη φορά τα δηλωθέντα εισοδήματα ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ, για πρώτη φορά βεβαιώνονται μέσω των εκκαθαριστικών των φυσικών προσώπων κοντά στα 4,5 δισ. ευρώ και για πρώτη φορά φτάνει το μέσο χρεωστικό σημείωμα να επιβαρύνει τον αποδέκτη του με σχεδόν 2.000 ευρώ.
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, ο συνδυασμός μη τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας, ενίσχυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και διασταυρώσεων, αλλά και εφαρμογής των «τεκμαρτών εισοδημάτων» οδήγησε στην κατάρριψη αυτών των ρεκόρ, ενώ η προοπτική είναι του χρόνου να καταγραφούν ακόμη μεγαλύτερα ρεκόρ. Το ζητούμενο πλέον για το υπουργείο Οικονομικών είναι τριπλό:
– Πρώτον, να εντοπίσει πιθανές εστίες μεγάλων αδικιών ειδικά όσον αφορά το νέο σύστημα φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων.
– Δεύτερον, να παρακολουθήσει την εισπραξιμότητα των φόρων που βεβαιώθηκαν προκειμένου να αποφευχθεί η συσσώρευση ακόμη περισσότερων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων.
– Τρίτον, να καταγραφούν οι αντιδράσεις της αγοράς μετά την παραλαβή των εκκαθαριστικών: κλείσιμο βιβλίων, μετατροπές ατομικών εταιρειών σε προσωπικές με στόχο την αποφυγή των τεκμηρίων, είναι μερικές από τις πιθανές αντιδράσεις.
Χωρίς καν να έχει ολοκληρωθεί η εκκαθάριση όλων των δηλώσεων –σημαντικός αριθμός ομόρρυθμων εταίρων έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν τη δήλωσή τους μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου χωρίς αυτή να θεωρηθεί εκπρόθεσμη–, η ΑΑΔΕ έχει ήδη βεβαιώσει φόρους 4,37 δισ. ευρώ στους παραλήπτες των χρεωστικών εκκαθαριστικών, ενώ με την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναμένεται ότι θα σπάσει και το φράγμα των 4,5 δισ. ευρώ. Το 2023 είχαν βεβαιωθεί 3,8 δισ. ευρώ και το 2022 3,2 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι μέσα σε δύο χρόνια έχουμε αύξηση άνω του 1,2 δισ. ευρώ, η οποία αποδίδεται σε τρεις λόγους:
1. Στη μη προσαρμογή –με βάση τον τιμάριθμο– των κλιμακίων της φορολογικής κλίμακας. Επηρεάζει κυρίως τους έχοντες δύο πηγές εισοδημάτων, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις η παρακράτηση δεν είναι ίση με τον φόρο που αναλογεί. Στην κατηγορία αυτή κατατάσσονται και οι μισθωτοί που συμπληρώνουν το εισόδημά τους με ελεύθερο επάγγελμα (π.χ. μπλοκάκι), οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να απασχολούνται είτε ως μισθωτοί είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες (ο αριθμός τους έχει αυξηθεί κατακόρυφα μετά την κατάργηση της περικοπής της σύνταξης και αυτό θα φανεί περισσότερο στις φορολογικές δηλώσεις της επόμενης χρονιάς) και φυσικά οι μισθωτοί που έχουν δύο δουλειές πλήρους ή μερικής απασχόλησης. Η μη τιμαριθμοποίηση της κλίμακας αποδίδει πολύ περισσότερους φόρους σε χρονιές που καταγράφεται αύξηση των εισοδημάτων. Το 2023 ήταν μια τέτοια χρονιά για συνταξιούχους, δικαιούχους κατώτατου μισθού κ.λπ. Τη μεγαλύτερη αύξηση εισοδημάτων είχαν βέβαια οι αυτοαπασχολούμενοι λόγω των τεκμηρίων (το πρόσθετο εισόδημα υπολογίζεται σε περίπου 5 δισ. ευρώ). Αλλος ένας λόγος για τον οποίο επομένως το 2025 θα έχουμε ακόμη μεγαλύτερη βεβαίωση φόρου είναι ότι το 2024 είναι χρονιά αύξησης εισοδήματος για περισσότερους. Εχουν μπει στη λίστα οι δημόσιοι υπάλληλοι, έχουν υπογραφεί περισσότερες συμβάσεις στον ιδιωτικό τομέα, έχουν αυξηθεί και πάλι ο κατώτατος μισθός αλλά και οι συντάξεις. Και για τους αυτοαπασχολούμενους θα προκύψει του χρόνου περαιτέρω αύξηση εισοδήματος, καθώς το δικό τους θεωρητικό εισόδημα είναι συνδεδεμένο με τον κατώτατο μισθό, ο οποίος έχει αυξηθεί κατά 6,5% από τον περασμένο Απρίλιο.
2. Στην καλύτερη χρήση της τεχνολογίας για τον εντοπισμό των εισοδημάτων. Ενα από τα ρεκόρ που αναμένονται φέτος είναι και το ποσό εισοδημάτων από ενοίκια, το οποίο για πρώτη φορά αναμένεται να προσεγγίσει ή και να ξεπεράσει τα 9-10 δισ. ευρώ. Κομβικής σημασίας η συνεργασία των φορολογικών αρχών με τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, καθώς στη χρονιά της μεγάλης εξάπλωσης των ενοικιάσεων τύπου Airbnb περιορίζονται τα περιθώρια φοροδιαφυγής.
3. Στην ενεργοποίηση του τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων. Το νέο σύστημα φορολόγησης εκτιμάται ότι θα αποδώσει τουλάχιστον 500-600 εκατ. ευρώ σε επίπεδο φόρων.
Η υπεραπόδοση του φόρου εισοδήματος και φέτος εντοπίζεται προς το παρόν σε επίπεδο βεβαίωσης, οπότε το ζητούμενο είναι να καταγραφεί και σε επίπεδο είσπραξης. Ηδη στο 5μηνο παρατηρείται σημαντική αύξηση στην παραγωγή πρόσθετου ληξιπρόθεσμου χρέους και είναι «στοίχημα» το τι θα δείξουν τα στοιχεία ειδικά του Αυγούστου, που είναι και μήνας καταβολής δύο δόσεων φόρου εισοδήματος ύψους άνω του 1,1 δισ. ευρώ (περίπου 550 εκατ. ευρώ είναι η πρώτη δόση που έπρεπε να καταβληθεί μέχρι την Παρασκευή και άλλα 550 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του μηνός).
Εκτός από το συνολικό ποσό της βεβαίωσης, το ζητούμενο φέτος για το υπουργείο Οικονομικών είναι να εντοπίσει και εκείνα τα εκκαθαριστικά που έχουν φέρει πολύ μεγάλη αύξηση της επιβάρυνσης, δυσανάλογα υψηλή σε σχέση με τα δηλωθέντα εισοδήματα. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στο νέο σύστημα φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων, καθώς εκεί έχουν καταγραφεί και οι μεγάλες αυξήσεις βεβαίωσης φόρου. Η κυβέρνηση έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγών σε αυτό το επίπεδο. Και φαίνεται ότι θα είναι και το μοναδικό πεδίο στο οποίο θα δρομολογηθούν αλλαγές, καθώς τουλάχιστον για φέτος δεν είναι στις προτεραιότητές της να δρομολογηθούν αλλαγές στα τεκμήρια διαβίωσης τουλάχιστον για το επόμενο φορολογικό έτος.
