Καλπάζει η τιμή της βενζίνης σε όλη την Ευρώπη, με την τιμή να αγγίζει και σε πολλές περιπτώσεις να ξεπερνά τα 2 ευρώ, κάτι που ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χαρακτηρίσει ως «ανώτατο ανεκτό όριο», η πρωθυπουργός Ελιζαμπέτ Μπορν, απασφάλισε και αφού χαιρέτισε την πρακτική που εφαρμόζει η TotalEnergies, όρισε στα πρατήριά της ως ανώτατη τιμή πώλησης των καυσίμων τα 1,99 ευρώ το λίτρο, αλλά και τις πωλήσεις σε τιμή κόστους που έκαναν και άλλες αλυσίδες πετρελαιοειδών.
«Όπως ορθώς έχουν επισημάνει κάποιες εταιρείες, δεν μπορούν να μειώσουν περαιτέρω τις τιμές τους, γιατί ο νόμος του 1963 τούς απαγορεύει να μεταπωλούν με ζημία. Σήμερα σας ανακοινώνω ότι, κατ’ εξαίρεση και για περιορισμένο χρονικό διάστημα θα άρουμε αυτήν την απαγόρευση σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις καυσίμων. Έτσι θα μπορέσουν οι διανομείς να μειώσουν περαιτέρω τις τιμές τους», δήλωσε η γαλλίδα πρωθυπουργός σε συνέντευξη που δημοσίευσε το βράδυ του Σαββάτου η ιστοσελίδα της εφημερίδας «Le Parisien».
«Πρόκειται για ένα μέτρο άνευ προηγουμένου, που θα αποφέρει απτά αποτελέσματα στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς», γράφει στη «Le Figaro» ο Βλαντιμίρ Γκαρσέν-Μπερσόν. «Για την ώρα όμως η όλη εξαγγελία παραμένει νεφελώδης», συμπληρώνει ο γάλλος ρεπόρτερ. Κι αυτό επειδή «υπάρχουν πολλά θέματα νομικής φύσεως αλλά και πρακτικά» που θα πρέπει να ρυθμιστούν και να διευκρινιστούν για να μπορέσει να πωλεί ένας έμπορος σε τιμές κάτω του κόστους και να λειτουργεί ατιμώρητα παραβιάζοντας τον ορισμό του αθέμιτου ανταγωνισμού.
Στη Γαλλία το θέμα έχει ρυθμιστεί το 1963 με το άρθρο L442-5 του Εμπορικού Κώδικα που ορίζει ότι «για οποιονδήποτε έμπορο η μεταπώληση ή η ανακοίνωση μεταπώλησης ενός προϊόντος σε τιμή χαμηλότερη από την πραγματική τιμή αγοράς του είναι παράνομη και συνιστά αθέμιτο ανταγωνισμό». Ο γαλλικός νόμος προβλέπει πρόστιμο 75.000 ευρώ για όσους ακολουθούν παρόμοιες πρακτικές και εμπορεύονται αθέμιτα.
Ειδικότερα, ως τιμή αγοράς θεωρείται η «καθαρή τιμή μονάδας που εμφανίζεται στο τιμολόγιο αγοράς, μειωμένη κατά το ποσό όλων των άλλων οικονομικών πλεονεκτημάτων που χορηγούνται από τον πωλητή, εκφρασμένη ως ποσοστό της καθαρής τιμής μονάδας του προϊόντος και προσαυξημένη με τους φόρους κύκλου εργασιών, τυχόν ειδικούς φόρους που σχετίζονται με αυτή τη μεταπώληση, και επιπλέον τα μεταφορικά κόστη».
Ο νόμος προβλέπει κάποιες εξαιρέσεις οι οποίες ορίζονται επακριβώς και αφορούν «ευπαθή προϊόντα που απειλούνται με ταχεία φθορά» ή ακόμη και «εθελούσιες ή αναγκαστικές πωλήσεις με κίνητρο τη διακοπή ή την αλλαγή μιας εμπορικής δραστηριότητας».
Εν προκειμένω, ένα βενζινάδικο στη Γαλλία μπορεί να πωλεί καύσιμα σε τιμή κόστους, δίχως κανένα περιθώριο κέρδους δηλαδή, αλλά όχι χαμηλότερα από την τιμή που τα αγόρασε. Την πρακτική αυτή, ωστόσο, ακολουθούν κατά καιρούς χάρη σε αμφιλεγόμενες ερμηνείες του νόμου κάποιες μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ για να προσελκύσουν πελάτες στα καταστήματά τους, που θα πάνε για βενζίνη αλλά θα σταθούν για να αγοράσουν και άλλα προϊόντα.
Πονοκέφαλος στους πρατηριούχους
Η νομοθετική ρύθμιση που θα επιτρέπεται «κατ’ εξαίρεση και για ορισμένο χρονικό διάστημα» η πώληση καυσίμων κάτω του κόστους από τα βενζινάδικα θα περιληφθεί στο νομοσχέδιο για την ενεργειακή μετάβαση της αρμόδιας υπουργού Ανιές Πανιέ-Ρινασέ, που προανήγγειλε τον Αύγουστο ο υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ. Το νομοσχέδιο αυτό αποσκοπεί στην ενθάρρυνση και διευκόλυνση των εμπορικών επαναδιαπραγματεύσεων μεταξύ παραγωγών και κατασκευαστών από τη μια μεριά και διανομέων και λιανοπωλητών από την άλλη, προκειμένου να μειωθούν οι τιμές των προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ και στις αγορές εν γένει.
Ποιος όμως θα επηρεαστεί από τη μεταπώληση με ζημία; Προφανώς οι πιο αδύναμοι κρίκοι της αγοράς. «Στην πραγματικότητα δεν θα μπορέσουν να το αντέξουν όλοι οικονομικά το μέτρο. Θα είναι ευκολότερο να το εφαρμόσουν τα μεγάλα και μεσαία καταστήματα», γράφει ο ρεπόρτερ του «Figaro». Ουσιαστικά δηλαδή το μέτρο λύνει τα χέρια στα σούπερ μάρκετ για να αυξήσουν τις προσφορές τους -και τον ανταγωνισμό.
«Εμείς οι πρατηριούχοι ούτως ή άλλως δεν έχουμε τα μέσα για να εφαρμόσουμε όσα εξήγγειλε η πρωθυπουργός», σημειώνει ο Φρανσίς Πους, πρόεδρος του επαγγελματικού Σωματείου Πρατηρίων Καυσίμων και Ενέργειας Mobilians, το οποίο εκπροσωπεί 5.800 βενζινάδικα στη Γαλλία –όχι βέβαια αυτά που λειτουργούν στα πάρκινγκ των μεγάλων σούπερ μάρκετ.
Εν αναμονή διευκρινίσεων
Η υπουργός Ενεργειακής Μετάβασης Ανιές Πανιέ-Ρινασέ μιλώντας το βράδυ της Κυριακής στο τηλεοπτικό κανάλι BFMTV διαβεβαίωσε ότι το νομοσχέδιο θα παρουσιαστεί τις επόμενες ημέρες στο Υπουργικό Συμβούλιο για να συζητηθεί και να πάρει την έγκριση της κυβέρνησης προτού κατατεθεί στην Εθνοσυνέλευση τον Οκτώβριο. «Ελπίζουμε το Νοέμβριο να έχει ολοκληρωθεί η ψήφιση αυτού του νόμου που θα επιτρέψει στους παράγοντες της αγοράς να αυξήσουν την μόχλευση ώστε να μειωθούν οι τιμές των καυσίμων», δήλωσε η υπουργός.
Μένουν, ωστόσο, πολλά ακόμα θέματα για να διευκρινιστούν. Πέρα από το ότι η πώληση ενός προϊόντος κάτω του κόστους γονατίζει τους αδύναμους της αγοράς -που προφανώς δεν θα υπομείνουν με σταυρωμένα χέρια τον αφανισμό τους- το χρονοδιάγραμμα της όλης «εκτροπής» από τη νομιμότητα παραμένει αβέβαιο. Η πρωθυπουργός είπε ότι η άρση του νόμου περί αθέμιτου ανταγωνισμού «θα ισχύσει για λίγους μήνες».
Οι ειδικοί σημειώνουν ότι θα πρέπει επίσης να καθοριστεί ένα ελάχιστο όριο τιμής κάτω από το οποίο οι διανομείς δεν θα μπορούν να μεταπωλούν το καύσιμο. «Δεν λέμε ότι η βενζίνη θα πέσει στα 1,40 ευρώ σε όλα τα πρατήρια στη Γαλλία για έξι μήνες, αλλά οι εμπορικές δραστηριότητες υπό το νέο καθεστώς θα επιτρέψουν την προσωρινή μείωση των τιμών», ανέφερε επί του προκειμένου την Κυριακή ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ολιβιέ Βαράν.
Σφίγγει ο δημοσιονομικός κλοιός
Αντί η γαλλική κυβέρνηση να πράξει ό,τι οι άλλες κυβερνήσεις, στηρίζοντας δηλαδή με κουπόνια και επιδοτώντας στοχευμένα τους καταναλωτές, προσανατολίζεται σε νομικίστικες ακροβασίας, γιατί απλώς πιέζεται δημοσιονομικά.
Το δημόσιο χρέος της Γαλλίας έχει ξεπεράσει τα 3 τρισ. ευρώ και ξεπερνά το 110% ως ποσοστό του ΑΕΠ, ενώ στόχος του εφετινού προϋπολογισμού είναι να «συγκρατηθεί» το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 4,9% του ΑΕΠ στα τέλη του έτους -με απώτερο στόχο να μειωθεί στο 4,4% το 2024. Πρόσφατες είναι οι προτροπές της προέδρου της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ προς τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης να σταματήσουν πλέον τα μέτρα στήριξης των πολιτών (για τις συνέπειες του πληθωρισμού) που επιβαρύνουν υπέρμετρα τα δημόσια οικονομικά και απειλούν με σοβαρούς εκτροχιασμούς τους εθνικούς προϋπολογισμούς.
«Ο προσανατολισμός της κυβέρνησης στις πωλήσεις καυσίμων με ζημιά των εμπόρων είναι μια επιλογή που θα επιτρέψει στο υπουργείο Οικονομικών να μεταφέρει το οικονομικό βάρος από τον προϋπολογισμό στις ιδιωτικές εταιρείες, που θα πρέπει να περικόψουν τα περιθώρια κέρδους τους. Ένας τρόπος για να αποφύγει το κράτος να ξοδέψει δισεκατομμύρια ευρώ για νέες εκπτώσεις στα καύσιμα», γράφει ο «Figaro».
Στις αρχές Σεπτεμβρίου εξάλλου ο υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ είχε κλείσει την πόρτα σε αυτό το ενδεχόμενο. Μια έκπτωση από 15 έως 20 λεπτών του ευρώ, μια λύση που προτάθηκε κυρίως από τον γκωλικό πρώην υπουργό Εργασίας της κυβέρνησης Φιγιόν (επί προεδρίας Σαρκοζί) Ξαβιέ Μπερτράν, «θα κόστιζε 12 δισεκατομμύρια ευρώ», σύμφωνα κατά τον Λεμέρ.
Δύσκολη εξίσωση
Ένας άλλος τρόπος μείωσης της τελικής τιμής στην αντλία θα ήταν η περαιτέρω μείωση του ΦΠΑ και άλλων φόρων στα καύσιμα, που αναλογούν σχεδόν στο 60% της τιμής. Και πάλι όμως το βάρος που θα έπρεπε να επωμιστεί το Δημόσιο θα ήταν τεράστιο. Επιπλέον, κατά τον υπουργό «μια νέα έκπτωση θα έστελνε ένα κακό μήνυμα, που θα ερμηνευόταν σε μια τριπλή παρέκκλιση: περιβαλλοντική, καθώς θα επιδοτούνταν ρυπογόνα καύσιμα, δημοσιονομική για τους λόγους που αναλύθηκαν, αλλά και διπλωματική, αφού η Γαλλία προσπαθεί να απεξαρτηθεί από τους εισαγόμενους υδρογονάνθρακες».
«Ο καθένας πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν. Ευθύνη του κράτους είναι επίσης να μειώσει το έλλειμμα και το χρέος του. Στην εξίσωση των μέτρων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας είναι φυσιολογικό να εμπλέκονται και οι μεγάλοι βιομήχανοι», εξήγησε η πρωθυπουργός Μπορν στη «Le Parisien». Οι πρατηριούχοι θα διεκδικήσουν κάποιο τρόπο για να… απεμπλακούν από την εξίσωση – για να μην αποφύγουν την οριστική απεμπλοκή από την αγορά…
