Η φορολογική νομοθεσία διευκολύνει έναν εργοδότη να προσφέρει με leasing αυτοκίνητο (ειδικά ηλεκτρικό) στον εργαζόμενό του, να του κάνει ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή να του «κόψει» και ένα επίδομα για τον παιδικό σταθμό ή τη γέννηση του παιδιού του. Του επιτρέπει να δίνει ακόμη και «κουπόνια» για το φαγητό, αρκεί αυτά να μην ξεπερνούν την αξία μιας μερίδας σε ημερήσια βάση. Αν όμως ο εργοδότης επιχειρήσει να συμβάλει στην αντιμετώπιση ενός εκ των βασικότερων προβλημάτων αυτή τη στιγμή για εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά –το στεγαστικό–, τότε θα έρθει αντιμέτωπος με το… άρθρο 13 του κώδικα φορολογίας εισοδήματος: «Η αγοραία αξία της παραχώρησης κατοικίας σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα ενός φορολογικού έτους, αποτιμάται στο ποσό του μισθώματος που καταβάλλει η επιχείρηση ή σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας σε ποσοστό τρία τοις εκατό (3%) επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου». Τι λέει αυτή η παράγραφος; Οτι αν η επιχείρηση θελήσει να συνδράμει έναν εργαζόμενο για να πληρώνει το ενοίκιό του, τότε η αξία του ενοικίου (με ελάχιστο όριο το 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου) θα θεωρηθεί εισόδημα του εργαζομένου και θα φορολογηθεί με συντελεστές που φτάνουν και στο 44%. Ο νομοθέτης δείχνει… κατανόηση μόνο αν αποδεικνύεται ότι τα έξοδα διαμονής έγιναν για σκοπούς της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Φυσικά, σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η επιχείρηση έχει την εναλλακτική να κάνει αύξηση στον εργαζόμενο και αυτός με τη σειρά του να «σηκώσει» το αυξημένο βάρος του ενοικίου ή της δόσης του στεγαστικού δανείου. Σε μια τέτοια περίπτωση, όμως, η επιχείρηση θα έρθει αντιμέτωπη με το λεγόμενο «μη μισθολογικό κόστος» και ο εργαζόμενος με τις υψηλές κρατήσεις για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Αποτυπώνεται έντονα στα εκκαθαριστικά μισθοδοσίας: Ο εργαζόμενος που εισπράττει σήμερα 1.500 ευρώ, αν λάβει μια γενναία αύξηση 250 ευρώ (δεδομένου ότι σε ποσοστιαία βάση μεταφράζεται σε 16,5%, δηλαδή 5-6 φορές τον πληθωρισμό), ο εργοδότης αντί για 250 ευρώ θα πληρώνει 306 ευρώ μαζί με τις εργοδοτικές εισφορές και τελικά ο εργαζόμενος θα πάρει στα χέρια του μόλις 160 ευρώ. Στα υψηλότερα δε εισοδηματικά κλιμάκια, οι κρατήσεις γίνονται ακόμη περισσότερες και τα 250 ευρώ καταλήγουν να γίνουν ακόμη και 134 ευρώ καθαρά.
Οι παροχές σε είδος αποτελούν μια πραγματικότητα στην αγορά εργασίας ακριβώς εξαιτίας του μη μισθολογικού κόστους, το οποίο παραμένει υψηλό παρά τις μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών που προωθήθηκαν την τελευταία 5ετία αλλά και την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης. Ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται τις σχετικές διατάξεις προκειμένου να κάνουν πιο ελκυστικό το συνολικό πακέτο των αποδοχών του εργαζομένου και να μη χρειαστεί να καταφύγουν στα «μαύρα». Τι επιτρέπει ο νόμος;
1. Παροχή αυτοκινήτου με λιανική τιμή πώλησης προ φόρων έως 20.000 ευρώ αν αυτά παραχωρούνται «αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς». Το όριο των 20.000 ευρώ σημαίνει ότι μπορούν να δοθούν και αυτοκίνητα με τελική τιμή ακόμη και άνω των 30.000 ευρώ. Οι επιχειρήσεις παίρνουν συνήθως με leasing αυτά τα οχήματα.
2. Παροχή ηλεκτρικού οχήματος η αξία του οποίου μπορεί να φτάνει και στις 40.000 ευρώ, κάτι που υιοθετήθηκε για περιβαλλοντικούς λόγους. Υπάρχει πρόβλεψη μέχρι και για το κόστος… φόρτισης του αυτοκινήτου, ώστε ο εργαζόμενος να απαλλάσσεται και από αυτό.
3. Διατακτικές σίτισης η αξία των οποίων δεν υπερβαίνει τα 6 ευρώ ημερησίως.
4. Εισφορές για ασφαλιστήρια συμβόλαια.
5. Αποζημίωση για αγορά μηνιαίων ή ετήσιων καρτών απεριορίστων διαδρομών μέσων μαζικής μεταφοράς.
Το οικονομικό επιτελείο «ξανακοίταξε» προ μηνών τις προβλέψεις του σχετικού άρθρου στον κώδικα φορολογίας εισοδήματος και κατέληξε σε ορισμένες αλλαγές. Πρόσθεσε, για παράδειγμα, την παροχή έως 5.000 ευρώ ετησίως για την κάλυψη εξόδων βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών. Επίσης, αναγνωρίζεται πλέον και η παροχή ενίσχυσης έως 5.000 ευρώ για την απόκτηση τέκνου (τα χρήματα πρέπει να καταβάλλονται εντός 12 μηνών από τη γέννηση του παιδιού).
Δεν υπάρχει καμία μέριμνα για την αντιμετώπιση του στεγαστικού του εργαζομένου (αντιθέτως, μια τέτοια ενέργεια καταλήγει να προσαυξάνει το φορολογητέο εισόδημα) ή για την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών των παιδιών. Αναγνωρίζεται, για παράδειγμα, η παροχή για τον παιδικό σταθμό, όχι όμως και τα έξοδα στα οποία υποβάλλεται μια οικογένεια για τα φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης ή ξένων γλωσσών.
Η διαμόρφωση ενός ελκυστικού πακέτου για τους εργαζομένους αποτελεί προτεραιότητα με δεδομένη την πρόθεση «επαναπατρισμού» εργαζομένων αλλά και της αύξησης του μέσου εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες στον ιδιωτικό τομέα. Αποτελεί επίσης προτεραιότητα στο πλαίσιο καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, καθώς όσο ευνοϊκότερο γίνεται το νόμιμο πλαίσιο, τόσο περιορίζεται το κίνητρο να καταβάλλονται χρήματα στον εργαζόμενο κάτω από το τραπέζι, κάτι που ζημιώνει ξεκάθαρα και την εφορία και το ασφαλιστικό ταμείο.
