Όσο δελεαστικό κι αν φαίνεται να πάρεις το ασανσέρ ή τις κυλιόμενες -αντί να ανέβεις τις σκάλες- ακόμη και λίγοι όροφοι την ημέρα μπορούν να δώσουν σημαντική ώθηση στην υγεία και το πνεύμα. Ο Σον Γκρίσλεϊ, για παράδειγμα, ανέβηκε και κατέβηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2021 ύψος ισοδύναμο με το Έβερεστ (8.849 μέτρα) μέσα σε λιγότερες από 23 ώρες, στο σπίτι του στο Λας Βέγκας. Κατέχει το ρεκόρ του ταχύτερου «Έβερεστ σε σκάλες»: 22 ώρες, 57 λεπτά και 2 δευτερόλεπτα. Όμως κανείς δεν χρειάζεται να κυνηγήσει αυτό το ρεκόρ για να επωφεληθεί.
Γιατί οι σκάλες είναι τόσο αποτελεσματικές;
Η ανάβαση σκάλας είναι μια μορφή άσκησης που συναντάμε μπροστά μας καθημερινά. Oι έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και λίγοι όροφοι την ημέρα κάνουν τη διαφορά: βελτιώνουν τη δύναμη των ποδιών, την ισορροπία και την αντοχή, μειώνουν τον κίνδυνο πτώσεων σε μεγαλύτερες ηλικίες και προωθούν την καρδιαγγειακή υγεία. Η ανάβαση ενεργοποιεί μηρούς, γλουτούς, γάμπες και κοιλιακούς, ενώ ανεβάζει τους καρδιακούς παλμούς πιο αποτελεσματικά από το απλό περπάτημα.
Οφέλη και για την υγεία του εγκεφάλου
Το stair climbing δεν είναι απλώς «άσκηση». Μελέτες δείχνουν ότι συνδέεται με καλύτερη μνήμη, συγκέντρωση, επίλυση προβλημάτων και δημιουργικότητα. Στην Ιαπωνία, συμμετέχοντες στην έρευνα, που ανέβηκαν δύο ορόφους, είχαν καλύτερη επίδοση σε τεστ επίλυσης προβλημάτων, ενώ η κατάβαση αύξησε τη δημιουργική τους σκέψη. Οι επιστήμονες υποθέτουν πως αυτό σχετίζεται με την καλύτερη αιμάτωση του εγκεφάλου και την παραγωγή BDNF, μιας πρωτεΐνης που ενισχύει τη λειτουργία του.
Έρευνες που αξίζει να λάβουμε υπόψη
Μελέτη για μεταβολικό σύνδρομο (BMC Public Health, 2021) σε 782 άτομα με μέση ηλικία τα 58 έτη έδειξε πως όσοι ανέβαιναν σκάλες καθημερινά είχαν 1,9 φορές μικρότερη πιθανότητα ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου, που περιλαμβάνει αυξημένη αρτηριακή πίεση, επίπεδα σακχάρου, λιπιδίων και κοιλιακή παχυσαρκία.
Μελέτη του ESC Preventive Cardiology, το 2024, που περιέλαβε περίπου 480.479 συμμετέχοντες ηλικίας 35–84 ετών αποκάλυψε ότι όσοι ανέβαιναν σκάλες, σε σύγκριση με όσους δεν ανέβαιναν, είχαν:
-24 % μειωμένο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία &
-39 % χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια (π.χ. έμφραγμα, καρδιακή ή εγκεφαλική ανεπάρκεια). Οι ερευνητές επισήμαναν ότι “όσο περισσότερες οι σκάλες, τόσο μεγαλύτερα τα οφέλη” -αν και πάντα χρειάζεται ένας περαιτέρω έλεγχος.
Πόσα σκαλοπάτια χρειάζονται για καλύτερα αποτελέσματα;
Ποιος είναι ο «μαγικός αριθμός»; Δεν υπάρχει. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι όσοι ανεβαίνουν πάνω από 5 ορόφους την ημέρα έχουν χαμηλότερο κίνδυνο αρτηριακής αθηροσκλήρωσης και καρδιοαγγειακών νοσημάτων. Η δύναμη της σκάλας είναι ότι ταιριάζει στη ζωή μας: στη δουλειά, στο σπίτι, στις δημόσιες υπηρεσίες. Μπορείς να μοιράσεις τα σκαλιά σε μικρές δόσεις μέσα στη μέρα -αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν «exercise snacks» ή «snacktivity». Είναι βιώσιμο και πιο ευχάριστο από μια μεγάλη, κουραστική προπόνηση.
Βέβαια, η σκάλα δεν είναι για όλους. Σε άτομα με οστεοαρθρίτιδα γονάτου, μπορεί να προκαλεί πόνο. Κι ενώ γενικά είναι ασφαλής, δεν αρκεί από μόνη της για πλήρη καρδιοαγγειακή προστασία -χρειάζεται συνδυασμός άσκησης και σωστής διατροφής. Το σημαντικό; Η σκάλα είναι εκεί. Μπορεί να μη σε βγάλει στην κορυφή του κόσμου σαν τον Γκρίσλεϊ αλλά κάθε σκαλοπάτι είναι ένα βήμα για πιο υγιές σώμα και πιο καθαρό μυαλό.
