Τη στολή του σουλτάνου φόρεσε πάλι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που αποκάλυψε τις μύχιες επιθυμίες του λέγοντας ότι το 1974 η Τουρκία θα μπορούσε να είχε καταλάβει ολόκληρη την Κύπρο. Η δήλωση αυτή προκάλεσε αίσθηση, γιατί ανατρέπει μια πολιτική επιχειρηματολογία 50 χρόνων από την Αγκυρα, που χαρακτήριζε πάντα την εισβολή ως ειρηνευτική επιχείρηση και προσπαθούσε να επιβάλει στην Κυπριακή Δημοκρατία τα τετελεσμένα, με βάση το δόγμα πως το Κυπριακό λύθηκε το 1974. Τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία αντέδρασαν έντονα στο παραλήρημα του Τούρκου Προέδρου, με το κυπριακό υπουργείο Εξωτερικών, μάλιστα, να κάνει λόγο για «απειλή κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Η δήλωση αυτή ερμηνεύτηκε ως ένα ράπισμα στον τότε πρωθυπουργό και ηγέτη του κεμαλικού κόμματος CHP Μπουλέντ Ετσεβίτ, ο οποίος δεν προχώρησε τότε στην κατοχή ολόκληρης της Κύπρου. Προσεκτικοί παρατηρητές επισημαίνουν πως ο Ερντογάν τα συνηθίζει αυτά και θυμίζουν ανάλογη κριτική του στον Ισμέτ Ινονού και στον Μουσταφά Κεμάλ, επειδή στις διαπραγματεύσεις για τη Συνθήκη της Λωζάννης άφησαν τα νησιά στους Ελληνες. Στο πλαίσιο των επικείμενων δημοτικών εκλογών, ο Ερντογάν ασφαλώς και θέλει να χτυπήσει το αντιπολιτευόμενο κεμαλικό κόμμα και η δήλωσή του είχε ασφαλώς και αυτή τη διάσταση, το θέμα όμως δεν εξαντλείται εκεί.
«Διάδοχος»
Μία ημέρα μετά τον Ερντογάν, ο «πρόεδρος» του ψευδοκράτους Ερσίν Τατάρ δήλωσε ότι η Κύπρος το 1878 παραδόθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στη Βρετανία για σκοπούς διοίκησης, αλλά η ιδιοκτησία παραμένει στη διάδοχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την Τουρκία! Ο Τατάρ επισκέφθηκε το συγκρότημα των οθωμανικών αρχείων στην Κωνσταντινούπολη και είδε τη συμφωνία μίσθωσης που υπεγράφη μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Μεγάλης Βρετανίας το 1878. Βγαίνοντας, δήλωσε ότι τα δικαιώματα ιδιοκτησίας δεν μεταβιβάστηκαν και άρα η Κύπρος ανήκει στη διάδοχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την Τουρκία!
Στόχος η υπονόμευση
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές αλλά και την εκτίμηση του κυπριακού υπουργείου Εξωτερικών, ο πρώτος στόχος των Τούρκων είναι να υπονομεύσουν την προσπάθεια που κάνει ο ΟΗΕ για την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Το τελευταίο πράγμα που θέλει ο Ερντογάν είναι να υποχρεωθεί να συμμετάσχει σε μια διαπραγμάτευση για το Κυπριακό με βάση τις παραμέτρους του ΟΗΕ και με στόχο τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Δεν θέλει, επίσης, να συνεχίσει η διαπραγμάτευση από εκεί που σταμάτησε στο Κραν Μοντανά, γιατί ήδη τότε είχε μπει στο τραπέζι η κατάργηση ή έστω αναθεώρηση της Συνθήκης Εγγυήσεων, στην οποία η Τουρκία δεν θέλει καμία αλλαγή. Αυτό είπε με τις δηλώσεις του ο Τζ. Γιλμάζ. Η Αγκυρα θέλει, σε κάθε περίπτωση, να «σκοτώσει» την προσπάθεια του ΟΗΕ, πιστεύοντας ότι ένα ακόμα ναυάγιο θα οδηγήσει στον τερματισμό κάθε προσπάθειας για λύση. Αυτό, όπως εκτιμούν στην Αγκυρα, εκ των πραγμάτων θα ανοίξει τον δρόμο για το σενάριο μιας de jure διχοτόμησης και διεθνούς αναγνώρισης του ψευδοκράτους.
Οι Τούρκοι επιδιώκουν να γίνει αυτό το ταχύτερο δυνατόν. Οταν, λοιπόν, ο ΟΗΕ δείχνει διατεθειμένος να συζητήσει ακόμα και όταν η Αγκυρα και ο Τατάρ βάζουν στο τραπέζι τη λύση των δύο κρατών (που είναι εκτός κάθε παραμέτρου του ΟΗΕ), ο Ερντογάν δεν έχει κανένα δισταγμό να προτείνει κάτι ακόμα πιο εξωφρενικό, όπως τη θεωρία πως όλη η Κύπρος είναι τουρκική, με μοναδικό στόχο να οδηγήσει τα πράγματα σε αδιέξοδο.
Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν, άλλωστε, πως η προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων με την Ελλάδα, που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2023, δεν συμπεριλαμβάνει την Κυπριακή Δημοκρατία, απέναντι στην οποία η Τουρκία διατηρεί μια έντονα εχθρική ρητορική. Αυτό έχει και μια εσωτερική διάσταση, γιατί, όπως λένε στελέχη του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, το Κυπριακό «πουλάει» στους τουρκικούς εθνικιστικούς κύκλους και συσπειρώνει την εθνικιστική ακροδεξιά, τις ψήφους της οποίας χρειάζεται ο Ερντογάν για να επικρατήσει στην Κωνσταντινούπολη.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως δηλώσεις για το Κυπριακό έκανε και ο εκλεκτός του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, ο υποψήφιος δήμαρχος Μουράτ Κουρούμ, ο οποίος δήλωσε πως, «όποτε έρχεται στην ημερήσια διάταξη το Κυπριακό, φυσικά, στην ημερήσια διάταξη έρχεται και το θέμα της αναγνώρισης της ”Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου” στον κόσμο», ενώ προσέθεσε πως «υπό την ηγεσία του Προέδρου μας, παρά τα άδικα και παράνομα εμπάργκο, θα καταστήσουμε την Κύπρο το μαργαριτάρι της ανατολικής Μεσογείου».
Στρέβλωση της αλήθειας
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε, επισημαίνοντας ότι οι δηλώσεις του Ερντογάν «συνιστούν πρόδηλη στρέβλωση της ιστορικής αλήθειας και προσβολή στη μνήμη των θυμάτων». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την ομιλία του στην τελετή επίσημης ένταξης των ελικοπτέρων MH-60 Romeo στο Πολεμικό Ναυτικό, είπε ότι επιβάλλεται η προσέγγιση με την Τουρκία, «όμως σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπονται οι ψευδαισθήσεις και όλοι οφείλουμε να είμαστε προσηνείς, αλλά ποτέ αφελείς». Το νέο παραλήρημα του Τούρκου Προέδρου δεν δείχνει προς το παρόν να επηρεάζει την πορεία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, αφού επί του πεδίου δεν υπάρχει καμία τουρκική δραστηριότητα, ούτε στο Αιγαίο, ούτε στην ανατολική Μεσόγειο και την κυπριακή ΑΟΖ. Ετσι, και η συνάντηση για τα ΜΟΕ θα γίνει κανονικά στην Τουρκία στις 22 Απριλίου και ο προγραμματισμός να επισκεφθεί ο πρωθυπουργός την Αγκυρα στα μέσα Μαΐου παραμένει. Το ήπιο κλίμα μπορεί βέβαια να αλλάξει όσο πλησιάζει το καλοκαίρι, καθώς εκκρεμεί μια νέα γεώτρηση της ΕΝΙ στο οικόπεδο έξι της κυπριακής ΑΟΖ, που θα προκαλέσει τουρκικές αντιδράσεις, ενώ φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή, επέτειο για την οποία θα ακούσουμε ασφαλώς ακόμα πιο προκλητικές δηλώσεις από τον Ερντογάν και τους αξιωματούχους του καθεστώτος του.
