Σχέδιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από απορρίμματα, η οποία θα προστεθεί στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ της χώρας, ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ανοίγοντας τον δρόμο για τα «φουγάρα» της καύσης των στερεών αποβλήτων που κινητοποιούν τους μεγαλύτερους ομίλους της χώρας και επενδύσεις ύψους περίπου 1,5 δισ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το ενδιαφέρον της για να δραστηριοποιηθεί στον τομέα της ενέργειας από απορρίμματα έχει εκδηλώσει ήδη η ΔΕΗ, αξιοποιώντας τις εγκαταστάσεις της στην Αττική ή ακόμη και στη Δυτική Μακεδονία. Στο παιχνίδι θεωρείται βέβαιο ότι θα εμπλακεί η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και ο όμιλος της Motor Oil, ο οποίος έχει εντάξει στο δυναμικό του τη Thalis και δρομολογεί και την εξαγορά της Ηλέκτωρ. Με σοβαρή αξιολόγηση των δεδομένων αλλά χωρίς να έχουν ληφθεί ακόμη οριστικές αποφάσεις που αναμένονται άμεσα, αντιμετωπίζει τις νέες δραστηριότητες για την παραγωγή ενέργειας από σκουπίδια στη Βοιωτία η Μυτιληναίος, εκεί όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του κλάδου μεταλλουργίας και ενέργειας της μεγάλης εξαγωγικής βιομηχανίας. Αντίστοιχες βλέψεις αλλά σε μικρότερη κλίμακα έχουν και άλλες εταιρείες, όπως για παράδειγμα η ΕΥΔΑΠ, η οποία διερευνά το ενδεχόμενο μιας μικρής μονάδας με σκοπό τη διαχείριση της λυματολάσπης στην Ψυτάλλεια που σήμερα πηγαίνει στα τσιμεντάδικα.
Οι εξελίξεις στο μεγάλο αγκάθι των απορριμμάτων, που εξακολουθεί να είναι άλυτο για την Αττική και χωρίς μέχρι στιγμής σαφή πορεία πλεύσης από την πλευρά της νέας Περιφερειακής Αρχής, βρίσκουν σε αυξημένη εγρήγορση τους μεγάλους παίκτες του κλάδου, οι οποίοι μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων ισχυροποιούν την παρουσία τους στην αγορά και αποκτούν την τεχνογνωσία που απαιτείται για να τρέξουν τις νέες υποδομές και τα νέα εργοστάσια διαχείρισης αποβλήτων: εκτιμάται ότι δημιουργούν μια πίτα μεταξύ 2,5 και 3 δισ. ευρώ, από την οποία περίπου το 1,5 δισ. αφορά τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης.
Χορός μετοχικών αλλαγών
Ήδη ένα από τα πιο πολυσυζητημένα deal στην αγορά πήρε τον δρόμο του και αυτό δεν είναι άλλο από την εξαγορά της Ηλέκτωρ (μονάδα της εταιρείας στην κεντρική φωτό) από τη Motor Oil, με προσφερόμενο τίμημα ύψους 114,7 εκατ. ευρώ. Η Ηλέκτωρ με κύκλο εργασιών ύψους 100 εκατ. ευρώ αλλάζει στρατόπεδο και αναμένεται να αποτελέσει τον κινητήριο μοχλό ανάπτυξης του ομίλου Βαρδινογιάννη σε μια νέα αγορά με εδραιωμένη την παρουσία της Ηλέκτωρ, στην οποία έχει πατήσει ήδη η Motor Oil μέσω της εξαγοράς της Thalis. Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή έχει προετοιμάσει επίσης από καιρό τις συμμαχίες της στον τομέα των αποβλήτων, συνάπτοντας συμφωνία με τον ΤΙΤΑΝΑ, η WATT του κ. Θανάση Κατρή μεταβίβασε μεν τις δύο μονάδες ανακύκλωσης (ΚΔΑΥ) σε Φυλή και Κορωπί στον όμιλο Lafarge, διατηρεί όμως τη στρατηγική συνεργασία στα έργα με την Intrakat, ενώ μετοχικές ανακατατάξεις παρατηρούνται και στη Μεσόγειο του κ. Διονύση Γεωργόπουλου, που συνεχίζει να αναπτύσσεται αυτόνομα, επιλέγοντας την κοινή κάθοδο στα έργα με τη Μυτιληναίος. Πρόσφατα ο ιδρυτής της μαζί με τη θυγατέρα του αποθανόντος συνιδρυτή της εταιρείας Γιώργου Αλέγρα απέκτησαν και το ποσοστό του κ. Λασκαρίδη στη Μεσόγειο.
Αν και έχουν περάσει χρόνια από τις πρώτες κυβερνητικές εξαγγελίες για την καύση απορριμμάτων, το «φρούτο» δείχνει τώρα να αρχίζει να ωριμάζει. Εντός των ημερών αναμένεται να παραδοθεί στο ΥΠΕΝ η τελική μελέτη που έχει αναθέσει στις εταιρείες Enviroplan και ΕΤΚΑ για την ενεργειακή αξιοποίηση.
Οπως αναφέρουν οι πληροφορίες, η μελέτη αυτή επιβεβαιώνει ότι η παραγωγή ενέργειας από απορρίμματα είναι μια εφικτή λύση, αλλά συγχρόνως και αναγκαία για να επιτευχθεί ο εθνικός στόχος για μείωση κάτω του 10% της ταφής των αποβλήτων τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η μελέτη κάνει μια εκτίμηση των ποσοτήτων καυσίμου (ανεξαρτήτως ποιότητας) που θα παράγουν οι νέες μονάδες διαχείρισης αποβλήτων (SRF, RDF), το οποίο προσδιορίζεται μεταξύ 1.200.000 έως 1.600.000 τόνους. Ενα τμήμα από αυτές τις ποσότητες θα πάει στα τσιμεντάδικα και το υπόλοιπο θα καίγεται σε ενεργειακές μονάδες. Σύμφωνα με κυβερνητικό σχέδιο, η προετοιμασία του ΥΠΕΝ θα ξεκινήσει μετά το καλοκαίρι ώστε οι διαγωνισμοί να βγουν στον αέρα από το 2025.
Χωροθετήσεις
Η μελέτη χωροθετεί επίσης τις προτεινόμενες θέσεις για τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης με γεωγραφικό προσδιορισμό που με βάση τα δύο σενάρια που έχουν εξεταστεί βάζει στην αγορά από 5 έως 6 εργοστάσια. Μία μονάδα θα φιλοξενηθεί στην Αττική και πιθανώς άλλη μία στη Βοιωτία, μία στην Πελοπόννησο, μία στην Κρήτη, πιθανώς μία στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και μία στη Δυτική Μακεδονία.
Οι νέες μονάδες δεν θα υλοποιηθούν με ΣΔΙΤ, αλλά με ίδια χρηματοδότηση μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας. «Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές καλούνται να επενδύσουν στα νέα έργα και το ελληνικό Δημόσιο θα δεσμεύεται στις ποσότητες αλλά και στον χρόνο», αναφέρει αρμόδια πηγή που παρακολουθεί τις σχετικές διεργασίες. Τα έσοδα μιας μονάδας καύσης θα προέρχονται από το Gate Fee, δηλαδή τα χρήματα που θέλουν οι ιδιώτες να πληρώνονται ανά τόνο εισερχομένου καυσίμου στις μονάδες τους και από την πώληση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Μέχρι τις 20 Ιουνίου θα έχει υποβληθεί και το δεύτερο παραδοτέο της μελέτης στο υπουργείο, που αφορά τον τρόπο που θα γίνει η διαγωνιστική διαδικασία για τα υπολείμματα και το δευτερογενές καύσιμο (RDF, SRF). Μελετάται ταυτόχρονα ο μηχανισμός που θα λειτουργήσουν οι νέες μονάδες και εξετάζονται υφιστάμενα μοντέλα εκκαθάρισης των συναλλαγών, τα οποία δουλεύουν επιτυχώς με τους άλλους παραγωγούς πράσινης ενέργειας.
Τα υπόλοιπα έργα
Παράλληλα συνεχίζουν οι διαγωνισμοί για τα υπόλοιπα έργα, με τις διαδικασίες να βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Για την Αττική προχωρά ο σχεδιασμός για τη μονάδα του Κεντρικού Τομέα στη Φυλή, αλλά και τη δεύτερη στο Σχιστό. Και στους δύο διαγωνισμούς έχει γίνει η προεπιλογή και έχουν περάσει στο επόμενο στάδιο τα σχήματα: ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή μαζί με ΤΙΤΑΝ, Motor Oil (MORE) – ΑΒΑΞ – Thalis, Μεσόγειος – Mυτιληναίος, Ηλέκτωρ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις Intrakat – Watt και Lafarge. Με την εξαγορά της Ηλέκτωρ τα σχήματα αυτά θα διαφοροποιηθούν.
Από τα υπόλοιπα έργα προχωρά ο διαγωνισμός της Δυτικής Θεσσαλονίκης με την υποβολή τεχνικών και οικονομικών προσφορών να προβλέπεται σε περίπου ένα μήνα. Κατά πληροφορίες, τουλάχιστον ένα σχήμα από τα ισχυρά γκρουπ που έχουν κατέβει δεν θα καταθέσει προσφορά, καθώς το έργο κρίνεται μη βιώσιμο. Αντίστοιχα, ο διαγωνισμός για την Ανατολική Θεσσαλονίκη έχει ήδη προσωρινό ανάδοχο την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Η Μεσόγειος έχει πάρει αντίστοιχα τα έργα σε Πάτρα, Αχαΐα και στον Βόλο μαζί με τη Thalis. To υπουργείο τελεί εν αναμονή των αποφάσεων του ΣτΕ για Κέρκυρα και Λάρισα όπου έχουν γίνει προσφυγές από Ηλέκτωρ και Ιntrakat αντίστοιχα. Απομένουν 4 δημοπρατήσεις σε Βόρειο Αιγαίο με επίκεντρο Λέσβο – Σάμο, το Νότιο Αιγαίο με επίκεντρο τη Σύρο, ένα ΣΔΙΤ για Κάλυμνο και Κω (υπάρχει σκέψη ακόμη και για ένα ΣΔΙΤ σε όλο το νότιο Αιγαίο) και η ΣΔΙΤ Στερεάς Ελλάδας με υπολογιζόμενο συνολικό capex περίπου 270 εκατ. ευρώ.
Και τα τέσσερα αυτά έργα στόχος είναι να δημοπρατηθούν εντός του 2024, με τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, υπό τον κ. Μανώλη Γραφάκο, να πιστώνεται ήδη ένα πλήθος διαγωνισμών σε όλη την ελληνική επικράτεια (14 μονάδες σε λειτουργία, 18 υπό κατασκευή, 18 προς υπογραφή σύμβασης ή διαγωνιστική διαδικασία). Αγκάθι πάντως για την πορεία των έργων φαίνεται να αποτελεί μια υπόγεια σύγκρουση μεταξύ κυβέρνησης και Κομισιόν για τον σχεδιασμό και τη διαχείριση των πόρων. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες μάλιστα που δεν επιβεβαιώνονται από το ΥΠΕΝ, οι κοινοτικοί έχουν ήδη απορρίψει τη χρηματοδότηση σε ένα προβεβλημένο έργο του κλάδου. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η υποβόσκουσα κρίση, αν δεν γίνει κάποια κεντρική συμφωνία της Ε.Ε. με την κυβέρνηση, υπάρχει κίνδυνος να μπλοκάρει τα έργα και να φρενάρει την αναβάθμιση των περίπου 15 μονάδων σε Μονάδες Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) που είναι σε εκκρεμότητα.
