Η πρόοδος του παιδιού στο σχολείο αποτελεί επιθυμία των περισσότερων γονιών, για πολλούς δε ο στόχος δεν θα επιτευχθεί παρά μόνο αν το παιδί αριστεύσει. Αυτή η επιθυμία για καλές σχολικές επιδόσεις εκφράζεται πολλές φορές πιεστικά και με λάθος τρόπος ή γενικώς… εκφράζεται, κάτι που οδηγεί στα αντίθετα αποτελέσματα.
Στο πλαίσιο μιας μελέτης για τη σχέση ψυχολογικής διάθεσης και ακαδημαϊκών επιδόσεων, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα με επικεφαλής τη Δρ Suniya Luthar, ζήτησαν από 506 μαθητές δημοτικού να επιλέξουν και ιεραρχήσουν τις τρεις μεγαλύτερες προσδοκίες που θεωρούσαν ότι είχαν οι γονείς τους, μεταξύ των οποίων οι καλοί βαθμοί και μια επιτυχημένη καριέρα μελλοντικά ή την καλοσύνη και άλλες αρετές. Τα ευρήματα έδειξαν ότι καλύτερη ψυχική υγεία και σχολικές επιδόσεις σημείωσαν τα παιδιά που πίστευαν ότι οι γονείς τους προκρίνουν τις αρετές σε αντίθεση με τους μαθητές γονέων που έδιναν προτεραιότητα στην επιτυχία αντί της ευγένειας, με συνέπεια χειρότερους βαθμούς και επιπλέον κατάθλιψη, άγχος, χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, προβλήματα συμπεριφοράς και μαθησιακές δυσκολίες.
Ο τρόπος που το παιδί αντιλαμβάνεται τις προσδοκίες των γονιών και πώς ιεραρχούν τις αξίες θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του, ιδίως όταν βρίσκεται στη μετάβαση της «δύσκολης» εφηβείας. Η ενθάρρυνση του παιδιού ώστε να επιτύχει διάφορους στόχους δεν είναι απαραιτήτως επιβλαβής πρακτική, εφόσον όμως δεν συνοδεύεται από επικρίσεις, συγκρίσεις και το μήνυμα πως αυτό που προέχει είναι η νίκη ακόμη και με κάθε κόστος αντί των υγιών σχέσεων με τους άλλους. Τι προτείνουν λοιπόν οι ειδικοί:
1. Μην επικεντρώνεστε στη σκληρή δουλειά
Μπορεί ως γονιός να εργάζεστε σκληρά, να έχετε πετύχει μια σημαντική καριέρα και εισόδημα, ωστόσο η πίεση του παιδιού να ακολουθήσει το ίδιο μονοπάτι δεν θα έχει οφέλη. Σύμφωνα με τη Δρ Luthar, αρκεί το παιδί να εμψυχώνεται ακόμα και στις αποτυχίες και να κατανοεί πως, έστω και αν δεν τα κατάφερε, τουλάχιστον προσπάθησε.
2. Η νίκη δεν είναι τον παν
Δεδομένης της μεγάλης πίεσης που δέχονται ήδη τα παιδιά για να επιτύχουν, οι γονείς οφείλουν να προωθούν τη σημασία της αρετής και να παρέχουν έναν ασφαλή χώρο στα παιδιά τους ώστε να ξεφεύγουν από το άγχος και να νιώθουν πως κάποιος τα υποστηρίζει.
3. Όχι στις επικρίσεις
Έρευνα του 205 ανέδειξε την αρνητική επίδραση που είχε στην απόδοση στο σχολείο το «κήρυγμα» και οι τιμωρίες, έναντι της στοργικής αλληλεπίδρασης μεταξύ γονέα και παιδιού. Φροντίστε συνεπώς τα παιδιά να γνωρίζουν ότι είστε περήφανοι για τις προσπάθειές τους ακόμα και αν αποτύχουν. Μη θέτετε τον πήχυ ψηλά πιεστικά αλλά βοηθήστε το παιδί να ανακαλύψει τη λύση στο πρόβλημα.
4. Η καλοσύνη μετράει
Μιλήστε στο παιδί για τη σημασία της ηθικής ακεραιότητας, του σεβασμού και των καλών τρόπων συμπεριφοράς. Εξηγήστε γιατί η αγένεια, η διπροσωπία, η εξαπάτηση, ο εγωισμός και οι κακοί τρόποι βλάπτουν τις σχέσεις με τους άλλους και υπενθυμίστε του ότι οι φίλοι και η οικογένεια είναι εξίσου σημαντικοί -ή και περισσότερο- με τα επιτεύγματα και τα βραβεία.
5. Να είστε συνεπείς
Εφόσον λέτε στο παιδί ότι θα είστε ευτυχισμένοι για την προσπάθεια του να δώσει τον καλύτερό του εαυτό αλλά στη συνέχεια το επικρίνετε ή θυμώνετε στην αποτυχία του ή επειδή δεν πήρε άριστα σε όλα τα μαθήματα, του προκαλείτε δυσφορία. Οι πράξεις έχουν συχνά μεγαλύτερο αντίκτυπο και τα αποτελέσματά τους χαράσσονται ανεξίτηλα στην αντίληψη του παιδιού.
