Η συζήτηση σχετικά με τις τεράστιες καταστροφές που έχει προκαλέσει η κλιματική κρίση, συνοδεύεται συχνά από αναφορές σε περιέργως μικρές αυξήσεις της θερμοκρασίας, όπως π.χ. ότι είναι 1,5 ή 2 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη σε σχέση με την εποχή που το αυτοκίνητο αντικατέστησε τις άμαξες με τα άλογα.
Αυτά τα όρια θερμοκρασίας θα τεθούν και πάλι υπό εξέταση στο πλαίσιο του επερχόμενου συνεδρίου των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στη Σκωτία, τη στιγμή που οι χώρες προσπαθούν να αποφύγουν μια κλιματική καταστροφή.
Αλλά η αναφορά σε μονοψήφιους αριθμούς θολώνει τις τεράστιες επιπτώσεις που ενδέχεται να υπάρξουν. «Έχουμε χτίσει έναν πολιτισμό που βασίζεται σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια», όπως το θέτει η Κάθριν Χέιχο, κλιματική επιστήμονας στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Τέξας.
Ο πλανήτης έχει ήδη γίνει θερμότερος κατά περίπου 1,2 βαθμούς Κελσίου, συγκριτικά με την προβιομηχανική εποχή, βγάζοντας την ανθρωπότητα εκτός όλων των ιστορικά καταγεγραμμένων ορίων. Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας σε ολόκληρο τον πλανήτη σε διάστημα μικρότερο του ενός αιώνα είναι, στην πραγματικότητα, πολύ ανησυχητικό, με τους ωκεανούς από μόνους τους να απορροφούν θερμότητα αντίστοιχη με πέντε ατομικές βόμβες – όπως της Χιροσίμα – να πέφτουν στο νερό κάθε δευτερόλεπτο.
Στο παρακάτω γράφημα του Guardian φαίνεται πότε οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αναμένεται να φτάσουν σε σημείo «κλειδί», σύμφωνα με τρία διαφορετικά σενάρια.
Το χειρότερο σενάριο περιγράφεται ως η μη πιθανή περίπτωση, στην οποία οι εκπομπές ρύπων δεν θα μετριαστούν.
Το ενδιάμεσο σενάριο θα ισχύσει εάν οι εκπομπές ρύπων αρχίσουν να μειώνονται γύρω στο 2040.
Τέλος, το καλύτερο σενάριο είναι η επίσης απίθανη περίπτωση που οι εκπομπές αρχίσουν να μειώνονται σήμερα και οι θερμοκρασίες κορυφωθούν στους 1,8 βαθμούς Κελσίου.
Μέχρι σήμερα, ο ανθρώπινος πολιτισμός έχει κινηθεί εντός ενός στενού και σταθερού πλαισίου σε ό,τι αφορά τις τιμές θερμοκρασίας. Μέσω της καύσης των ορυκτών καυσίμων, έχουμε πλέον απομακρυνθεί τόσο πολύ από το παρελθόν που είναι λες και έχουμε μεταφερθεί σε έναν τελείως διαφορετικό πλανήτη.
Η τελευταία φορά που έκανε περισσότερη ζέστη από ό,τι σήμερα ήταν τουλάχιστον 125.000 χρόνια πριν, ενώ η ατμόσφαιρα περιέχει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο αιχμαλωτίζει τη θερμότητα, από κάθε άλλη στιγμή εδώ και δύο εκατομμύρια χρόνια, ίσως και περισσότερα.
Από το 1970, η θερμοκρασία της Γης έχει ανέβει ραγδαία και ταχύτερα σε σχέση με κάθε άλλη συγκρίσιμη περίοδο. Οι ωκεανοί έγιναν θερμότεροι με ρυθμό που δεν είχε παρατηρηθεί εδώ και τουλάχιστον 11.000 χρόνια.
«Πραγματοποιούμε ένα άνευ προηγουμένου πείραμα με τον πλανήτη μας», αναφέρει η Χέιχο. «Η θερμοκρασία έχει μεταβληθεί για εμάς μόλις κατά μερικά δέκατα του ενός βαθμού μέχρι στιγμής, με μικρές διακυμάνσεις στην πορεία. Όμως πλέον φτάνουμε σε μια καμπή που δεν έχουμε δει ποτέ ξανά».
Κανείς δεν είναι απόλυτα σίγουρος για την κατάληξη που θα έχει αυτό το τρομακτικό πείραμα αλλά στους ανθρώπους αρέσουν οι προκαθορισμένοι στόχοι και γι’ αυτό, στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα το 2015, περίπου 200 χώρες συμφώνησαν να περιορίσουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σε «λιγότερο από» δύο βαθμούς Κελσίου, με τον φιλόδοξο στόχο να τη διατηρήσουν στον 1,5 βαθμό. Οι μικρότερες και φτωχότερες χώρες πάλεψαν για την επίτευξη του τελευταίου στόχου, έχοντας επίγνωση της υπαρξιακής απειλής των μη βιώσιμων κυμάτων καύσωνα, των πλημμυρών και της ξηρασίας, που κρύβονταν πίσω από αυτή τη φαινομενικά μικρή αύξηση της θερμοκρασίας.
«Η διαφορά μεταξύ 1,5 και 2 βαθμών είναι μια θανατική καταδίκη για τις Μαλδίβες», δήλωσε ο πρόεδρος της χώρας, Ιμπραχίμ Μοχάμεντ Σόλι, στους παγκόσμιους ηγέτες του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο.
Δεν υπάρχει κάποιο τεράστιο χάσμα μετά από μια αύξηση της τάξεως των 1,49 βαθμών Κελσίου – βρισκόμαστε περισσότερο σε μια επώδυνη, επιδεινούμενη και απόκρημνη κάθοδο παρά μπροστά στην άκρη ενός γκρεμού – αλλά με βάση τα περισσότερα στοιχεία, οι παγκόσμιες κυβερνήσεις αυτή τη στιγμή αποτυγχάνουν να αποτρέψουν ένα δυσοίωνο μέλλον.
«Βρισκόμαστε σε ένα καταστροφικό μονοπάτι», δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες, γενικός γραμματέας του ΟΗΕ. «Μπορούμε είτε να σώσουμε τον πλανήτη μας ή να καταδικάσουμε την ανθρωπότητα σε ένα φρικιαστικό μέλλον».
