Μια σύμβαση-σκάνδαλο για την ανάταξη και αναβάθμιση του υφιστάμενου συστήματος συμβατικής Σηματοδότησης – Τηλεδιοίκησης Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας (πλην του τμήματος Τιθορέα – Δομοκός), μήκους 519,4 χλμ., και την αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς επί του ίδιου άξονα κρύβεται πίσω από το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη.
Η σύμβαση υπεγράφη τον Δεκέμβριο του 2016 και υποτίθεται ότι το έργο θα ολοκληρωνόταν στο τέλος του 2020. Στο μεσοδιάστημα η σύμβαση τροποποιήθηκε πέντε φορές, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το κόστος κατά 21.500.000 ευρώ, να μειωθεί το φυσικό αντικείμενο του έργου κατά 120 χιλιόμετρα και ταυτόχρονα ο χρόνος παράδοσης να μετατεθεί στις 26 Μαρτίου του 2023, δηλαδή 24 ημέρες από σήμερα.
Ειδικότερα το έργο ξεκινά με τη συμβασιοποίηση τον Δεκέμβριο του 2016.
Η πρώτη τροποποίηση και τα λεφτά στην ΕΡΓΟΣΕ:
Στις 6/9/2018 γίνεται η πρώτη τροποποίηση η οποία αφορά στα εξής:
(α) στην προσθήκη νέου Υποέργου (με α/α 3), ώστε να καλυφθούν οι δαπάνες διαχείρισης και διοίκησης του Δικαιούχου, για την υλοποίηση της πράξης, σε ποσοστό που δεν θα υπερβαίνει το 4% της συνολικής δημόσιας δαπάνης, από την εθνική συμμετοχή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, σύμφωνα με τις προβλέψεις της παρ. 2 του άρθρου 33 του Ν. 4314/2014, όπως συμπληρώθηκε με την υπ’ αριθμ. 84528/ΕΥΘΥ 606/28-07-2017 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 2706/Β/01-08-2017),
(β) στον επανακαθορισμό του συντελεστή ελλείμματος χρηματοδότησης της πράξης σε 100% (έναντι 88,1% της αρχικής απόφασης ένταξης), με βάση τα αποτελέσματα της σχετικής Ανάλυσης Κόστους – Οφέλους (ΑΚΟ), σύμφωνα με την οποία προσδιορίσθηκε ο συντελεστής ελλείμματος χρηματοδότησης του ευρύτερου έργου, μέρος του οποίου αποτελεί η παρούσα πράξη, σε 100%,
(γ) στην προσθήκη νέων κατηγοριών μη επιλέξιμων δαπανών της πράξης που αυξάνουν την εθνική συμμετοχή του ΠΔΕ. Συγκεκριμένα, πέραν της, κατά την αρχική ένταξη της πράξης, κατηγορίας «δ» (ΦΠΑ), προστίθενται οι κατηγορίες «θ» [δαπάνες διαχείρισης και διοίκησης του Δικαιούχου για την υλοποίηση της πράξης (σ.σ. ΕΡΓΟΣΕ), σε αντιστοιχία με το νέο Υποέργο 3] και «ι» (μη επιλέξιμες δαπάνες για συγχρηματοδότηση, με βάση τους κανονισμούς που ισχύουν για τα ευρωπαϊκά ταμεία, οι οποίες είναι αναγκαίες για τη λειτουργική ολοκλήρωση της πράξης και αναφέρονται στις δαπάνες εργασιών ανάταξης σηματοδότησης. Η προσθήκη του νέου υποέργου λειτουργικών δαπανών (δαπανών διαχείρισης και διοίκησης) του Δικαιούχου έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της συνολικής δημόσιας δαπάνης, ενώ η μεταβολή του συντελεστή ελλείμματος χρηματοδότησης της πράξης σε 100% (έναντι 88,1% προηγουμένως) έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του μεγέθους του συνολικού επιλέξιμου κόστους για τον υπολογισμό της Ενωσιακής στήριξης.
Το συνολικό κόστος ανεβαίνει σε 65.868.829,75 ευρώ από 63.348.157,56 ευρώ
Με τη δεύτερη τροποποίηση φούσκωσαν τον προϋπολογισμό:
Η δεύτερη τροποποίηση έρχεται στις 11/10/2018 και αφορά:
(α) στην προσθήκη νέου Υποέργου (με α/α 4) που αφορά την 1η Συμπληρωματική Σύμβαση του Υποέργου 1 «Ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος Σηματοδότησης – Τηλεδιοίκησης και Αντικατάσταση 70 Αλλαγών Τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας» (ΑΔ 717/14),
(β) στον καθορισμό επιλέξιμου και μη επιλέξιμου προϋπολογισμού των Υποέργων 1 & 4, βάσει των στοιχείων που προσκομίσθηκαν με το με αριθμ. πρωτ. 10388/18/19-09-2018 αίτημα (ID 51715 / 19.09.2018 υποβολή ΟΠΣ) του Δικαιούχου και
(γ) στην αύξηση του οικονομικού αντικειμένου του Υποέργου 3 [το οποίο και αναφέρεται στις δαπάνες διαχείρισης και διοίκησης του Δικαιούχου για την υλοποίηση της πράξης, σύμφωνα με τις προβλέψεις της παρ. 2 του άρθρου 33 του Ν.4314/2014, όπως συμπληρώθηκε με την υπ’ αριθμ. 84528/ΕΥΘΥ 606/28-07-2017 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 2706/Β/01-08-2017)], κατ’ αναλογία της αύξησης του αντικειμένου και του προϋπολογισμού της δημόσιας δαπάνης.
Μετά τη δεύτερη τροποποίηση το κόστος εκτινάσσεται στα 83.046.611,26 ευρώ.
Με την τρίτη τροποποίηση «κούρεψαν» τα χιλιόμετρα:
Ακολουθεί η 3η τροποποίηση στις 29/5/2019 η οποία αφορά στα εξής όπως αναφέρεται στην απόφαση: Η τροποποίηση αναφέρεται στη μείωση της τιμής του δείκτη εκροών Τ4401 «Συνολικό μήκος εκσυγχρονισμού σιδηροδρομικών γραμμών ΔΕΔ-Μ με συστήματα (σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης, τηλεπικοινωνιών)» από 519,40 χλμ. σε 402 χλμ. τιμής στόχου 1, σε συνέχεια της με αρ. πρωτ. 3543/24-04-2019 (Ορθή Επανάληψη) Πρόσκλησης με κωδικό 1.1.1. / έκδοση 3.2 / α/α 1089 και τίτλο «Εγκατάσταση Ηλεκτροκίνησης και σύγχρονων συστημάτων σηματοδότησης και τηλεπικοινωνιών σε επιλεγμένα τμήματα του σιδηροδρομικού δικτύου ΠΑΘΕ/Π» κατ’ εφαρμογή της 2ης Αναθεώρησης του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ, όπως αυτή αποτυπώθηκε στην 13η εξειδίκευση του ΕΠ.
Ο προϋπολογισμός δεν άλλαξε. Έφτανε το «κούρεμα» του έργου.
Με την τέταρτη τροποποίηση πάει πίσω η ολοκλήρωση του έργου:
Οι τροποποιήσεις δεν σταματούν και ακολουθεί η τέταρτη στις 23-12-2020, η οποία προβλέπει ότι:
(α) Μεταβάλλεται η ημερομηνία λήξης της πράξης σε 26.03.2023 (έναντι 26.12.2020 της ισχύουσας απόφασης), λόγω μετάθεσης της προβλεπόμενης ημερομηνίας υπογραφής της σύμβασης του Υποέργου 4 (1η Συμπληρωματική Σύμβαση Εργασιών της κύριας σύμβασης του 1ου Υποέργου), η οποία μεταθέτει αντίστοιχα το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των Υποέργων 1 και 2.
(β) Επανακαθορίζεται ο προϋπολογισμός του Yποέργου 3, το οποίο αναφέρεται στις δαπάνες διαχείρισης και διοίκησης του Δικαιούχου για την υλοποίηση της Πράξης, σύμφωνα με τις προβλέψεις της παρ. 2 του άρθρου 33 του Ν. 4314/2014, όπως συμπληρώθηκε με την υπ’ αριθμ. 84528/ΕΥΘΥ 606/28-07-2017 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 2706/Β/01-08-2017). Συγκεκριμένα, με την παρούσα τροποποίηση, ο προϋπολογισμός του Yποέργου 3, πλέον, δεν περιλαμβάνει ΦΠΑ και υπολογίζεται ως ποσοστό 4% επί της συνολικής δημόσιας δαπάνης των λοιπών Yποέργων. Κατόπιν των μεταβολών αυτών, η δημόσια δαπάνη του Yποέργου 3, αλλά και της Πράξης αυξάνεται κατά 13.254,11€. Οι ανωτέρω μεταβολές έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της συνολικής δημόσιας δαπάνης της Πράξης σε 83.059.865,37€ (έναντι 83.046.611,26€ της ισχύουσας απόφασης ένταξης),
Η πέμπτη τροποποίηση και το δεύτερο μικρότερο «φούσκωμα» της δαπάνης του έργου:
Ο κύκλος των τροποποιήσεων κλείνει με την πέμπτη τροποποίηση που γίνεται στις 20-10-2021 και με την οποία:
α) αυξάνεται η δαπάνη του Υποέργου 1 κατά 4.1314.841,81 προκειμένου να συμπεριληφθούν οι θετικές ζημίες του έργου όπως αυτές εγκρίθηκαν με i) την α.π. Δ14/α/6351/Φ-ΕΡΓΟΣΕ (ΑΔΑ:9ΧΡ0465ΧΘΞ-ΑΗ3) απόφαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών ως προς τη μερική αποδοχή ενστάσεων της αναδόχου Κ/Ξ για θετικές ζημιές ποσού 2.767.782,93€ και ii) την α.π. 3911/22-01-2021 απόφαση του ΔΣ της ΕΡΓΟΣΕ ως προς τη μερική αποδοχή ενστάσεων της αναδόχου Κ/Ξ για θετικές ζημιές ποσού 564.347,56€, καθώς και τον αναλογούντα ΦΠΑ αυτών ύψους 799.711,32€.
β) Αυξάνεται η δημόσια δαπάνη του Yποέργου 3, το οποίο αναφέρεται στις δαπάνες διαχείρισης και διοίκησης του Δικαιούχου για την υλοποίηση της Πράξης, κατά 165.273,67€.
Οι ανωτέρω μεταβολές έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της συνολικής δημόσιας δαπάνης της Πράξης σε 87.356.980,85 € (έναντι 83.059.865,37€ της ισχύουσας απόφασης ένταξης) ήτοι αύξηση κατά 4.297.115,48€.
Χάθηκε ο λογαριασμός…
Όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό, το έργο και φούσκωσε θεαματικά κατά την περίοδο υπουργίας Σπίρτζη με ταυτόχρονο κόψιμο και των χιλιομέτρων της επένδυσης και μετατέθηκε χρονικά και αυξήθηκε επιπλέον το κόστος του επί υπουργίας Καραμανλή. Ουσιαστικά δηλαδή έχουμε συνεχείς μεταβολές σε ένα έργο όπου στην κυριολεξία χάνεται ο λογαριασμός και ακόμα και σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί, με αποτέλεσμα το ανθρώπινο λάθος του σταθμάρχη να μην υπάρχουν συστήματα να το αποτρέψουν και να έχουμε εκατόμβη νεκρών.
Σε ό,τι αφορά αναλυτικότερα το έργο, θα πρέπει να τονιστεί ότι περιλαμβάνει
4 Υποέργα.
Το Υποέργο 1 που αφορά την «Ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος Σηματοδότησης – Τηλεδιοίκησης και αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη» είναι συνολικού προϋπολογισμού 54.957.336€ και έχουν πληρωθεί με βάση το anaptyxis.gov.gr 43.111.140 €. Η λήξη του έργου προσδιορίζεται (λέμε τώρα…) στις 19/3/2023 και ανάδοχος είναι η Κοινοπραξία ΤΟΜΗ ΑΒΕΤΕ ALSTOM TRANSPORT SA. Η ΤΟΜΗ είναι θυγατρική του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ από τον οποίο τα προηγούμενα χρόνια πέρασαν Μπόμπολας, Κούτρας και Αφοί Καλλιτσάντση. Ωστόσο στο anaptyxi.gov.gr δεν αναφέρεται ότι η ΤΟΜΗ αποχώρησε από την κοινοπραξία τον Ιανουάριο του 2021 και το κομμάτι της ανέλαβε εξ ολοκλήρου η ALSTOM.
Το Υποέργο 2 που είναι η Προμήθεια Συστήματος Γραμμής ETCS Επιπέδου 1 με Συναφείς Υπηρεσίες είναι προϋπολογισμού 12.522.663 € και έχουν πληρωθεί 5.569.515€, ενώ ανάδοχος είναι η ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΤΕΡΝΑ ΑΕ THALES AUSTRIA GMBH.
Το Υποέργο 3 αφορά σε λειτουργικές δαπάνες της ΕΡΓΟΣΕ ύψους 3.359.883€ που φύτρωσαν στην πορεία του έργου.
Το Υποέργο 4 είναι η «Συμπληρωματική Σύμβαση του έργου Ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος Σηματοδότησης – Τηλεδιοίκησης και Αντικατάσταση 70 Αλλαγών Τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας» η οποία αποφασίστηκε επί Σπίρτζη στο υπουργείο Μεταφορών τον 10ο του 2018 (έναν μήνα πριν από τις εκλογές του 2019 «κούρεψε» και τα χιλιόμετρα) και είναι προϋπολογισμού 16.517.097€. Ανάδοχος είναι και πάλι η ALSTOM σε κοινοπραξία με την ΤΟΜΗ, η οποία αποχώρησε.
Υπό αυτά τα δεδομένα, θα περίμενε κάποιος η ALSTOM κατά κύριο λόγο να εξηγήσει τι ακριβώς κάνει τόσα χρόνια και δεν ολοκληρώνεται το έργο και πώς πέτυχε να φουσκώσουν οι δαπάνες. Γιατί κανένας δεν περιμένει να παραδοθεί το έργο στο τέλος του μήνα. Άλλωστε ήδη από το υπουργείο Μεταφορών και λίγες ώρες πριν παραδώσει ο Κώστας Καραμανλής του Αχιλλέα στον νέο υπουργό κ. Γεραπετρίτη διέρρευσαν ότι είναι ολοκληρωμένο το 70% του έργου. Το άλλο 30% που τελειώνει σε λίγες ημέρες προφανώς αγνοείται.
Και για όλα φταίει ο σταθμάρχης που έκανε το λάθος. Ούτε οι υπουργοί ούτε οι επικεφαλής της ΕΡΓΟΣΕ, του ΟΣΕ, της ΓΑΙΑ ΟΣΕ και υπηρεσιακά στελέχη που έχουν εμπλακεί σε αυτό το αίσχος που κόστισε τη ζωή σε δεκάδες κυρίως νέους ανθρώπους.
