Πολλές επιχειρήσεις διατηρούν στα λογιστικά αρχεία τους (βιβλία) απαιτήσεις από πελάτες οι οποίες είναι μικρού ύψους, κάτω των 300 ευρώ, και οι οποίες μπορεί για μεγάλο διάστημα να παραμένουν ανείσπρακτες και εντέλει να καθίστανται ανεπίδεκτες εισπράξεως. Ωστόσο η ανάληψη των κατάλληλων ενεργειών εκ μέρους μιας επιχείρησης για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης (π.χ. άσκηση ένδικου βοηθήματος, αίτηση για λήψη ασφαλιστικών ή αναγκαστικών μέτρων, κατάθεση όλων των απαραίτητων δικαιολογητικών για την έκδοση διαταγής πληρωμής κ.λπ.) καθίστανται πρακτικά αδύνατες λόγω του κόστους που αυτές συνεπάγονται σε σχέση με τα απαιτητά ποσά. Ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις αυτές πέραν της ζημίας που υφίστανται δεν θα μπορούσαν να έχουν και το φορολογικό όφελος της αναγνώρισης της δαπάνης από τον σχηματισμό πρόβλεψης ή διαγραφής επισφαλούς απαίτησης, αφού ως βασική προϋπόθεση που τίθεται στον φορολογικό νόμο για την αναγνώριση των προβλέψεων για απόσβεση ή διαγραφή επισφαλών απαιτήσεων είναι να έχουν αναληφθεί οι κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξης των εν λόγω απαιτήσεων (περ. α΄ και β΄ παρ. 1 άρθρου 26 του ΚΦΕ).
Ωστόσο, με ειδικότερη πρόβλεψη του νομοθέτη που ισχύει από το 2020, απαιτήσεις, το συνολικό ύψος των οποίων, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, δεν υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά αντισυμβαλλόμενο (και όχι ανά απαίτηση), μπορούν να διαγραφούν άμεσα στο φορολογικό έτος εντός του οποίου συμπληρώνονται δώδεκα (12) μήνες από τον χρόνο κατά τον οποίο κατέστησαν ληξιπρόθεσμες, χωρίς να έχουν αναληφθεί οι κατάλληλες ενέργειες για τη διασφάλιση του δικαιώματος είσπραξής τους (περ. β΄ παρ. 4. άρθρου 26 ΚΦΕ).
Οι προϋποθέσεις που τίθενται στην περίπτωση αυτή είναι:
– Nα αφορούν απαιτήσεις που προέρχονται από έσοδα που έχουν εγγραφεί στα βιβλία.
– Να διενεργηθεί η διαγραφή τους στα βιβλία.
– Οι οφειλέτες να έχουν λάβει αποδεδειγμένα γνώση της διαγραφής της οφειλής τους, όπου αυτό είναι δυνατόν.
– Το συνολικό ύψος των απαιτήσεων μικρού ποσού που διαγράφονται δεν υπερβαίνει, ανά φορολογικό έτος, το πέντε τοις εκατό (5%) του συνόλου των απαιτήσεων που υπάρχουν στο τέλος της χρήσης.
Ειδικότερα, το βάρος της απόδειξης για την ενημέρωση του οφειλέτη περί της διαγραφής, όπου αυτό είναι δυνατόν, το φέρει η επιχείρηση η οποία οφείλει να διατηρεί τα σχετικά στοιχεία σε περίπτωση μελλοντικού φορολογικού ελέγχου. Για την απόδειξη ο φορολογούμενος μπορεί να επικαλεστεί κάθε πρόσφορο μέσο, όπως ενδεικτικά:
Ποιες προϋποθέσεις τίθενται στον φορολογικό νόμο για απόσβεσή τους από τις επιχειρήσεις.
(i) Το αποδεικτικό αποστολής συστημένης επιστολής στην τελευταία διαθέσιμη διεύθυνση του οφειλέτη.
(ii) Το αποδεικτικό επίδοσης εξώδικης επιστολής.
(iii) Το αποδεικτικό επιτυχημένης αποστολής και ανάγνωσης μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κ.λπ.
Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος επιχείρησε να γνωστοποιήσει στον οφειλέτη τη διαγραφή, όμως δεν είναι δυνατή η απόδειξη ότι ο οφειλέτης πράγματι έλαβε γνώση της διαγραφής, όπως π.χ. όταν η επιχείρηση δεν έχει στη διάθεσή της επικαιροποιημένα στοιχεία του υπόψη πελάτη, το ποσό της διαγραφείσας απαίτησης αναγνωρίζεται για φορολογικούς σκοπούς.
Η ανωτέρω δυνατότητα διαγραφής των απαιτήσεων μικρής αξίας εφαρμόζεται και στις επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικά βιβλία. Ωστόσο οι εν λόγω επιχειρήσεις θα πρέπει να παρακολουθούν τις απαιτήσεις τους εξωλογιστικά, τηρώντας καταστάσεις ανά πελάτη ή χρεώστη στις οποίες να καταχωρίζουν τις συναλλαγές τους (πωλήσεις, εισπράξεις), έτσι ώστε να είναι ευχερής η διαπίστωση τόσο του υπολοίπου του κάθε πελάτη ή χρεώστη όσο και του συνόλου των απαιτήσεων επί του οποίου θα εφαρμοστεί το πιο πάνω όριο (ποσοστό 5%).
