Σε ένα γεωπολιτικό «πνιγμό» ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ενωση, μετά την επιστροφή του Donald Trump στον Λευκό Οίκο. Οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες προσπαθούν να ολοκληρώσουν μια εμπορική συμφωνία πριν την προθεσμία επιβολής των δασμών, οι οποίοι θα μπορούσαν να βάλουν τρικλοποδιά στην οικονομία, ενώ ταυτόχρονα παρακινούν τους ομολόγους τους στο Πεκίνο να σταματήσουν τη στήριξη προς τη Ρωσία, τις επιδοτήσεις στην κινεζική βιομηχανία και το «τσουνάμι» των φθηνών προϊόντων στην Ε.Ε.
Εν μέσω αναστάτωσης στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, το μπλοκ πρέπει να συντηρήσει σε καλή κατάσταση τη σχέση του με την Κίνα, την κορυφαία βιομηχανική δύναμη στον πλανήτη. Κι όμως, όσο η Κίνα προωθεί την ιδέα ότι η επιθετικότητα του Trump στο εμπόριο θα σπρώξει την Ευρώπη προς το μέρος της, τα προβλήματα μεταξύ τους αυξάνονται.
Οι εντάσεις φάνηκαν πρόσφατα κατά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Κίνας, Wang Yi, στις Βρυξέλλες. Η Κίνα είπε ότι οι συναντήσεις ήταν παραγωγικές, ενώ η Ε.Ε. ανέδειξε τα χρόνια προβλήματα στις σχέσεις τους, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών ανισορροπιών. Επίσης, η Ε.Ε. έκανε πρόσφατα κινήσεις για μείωση των κρατικών δαπανών στις ιατρικές συσκευές από την Κίνα, υποστηρίζοντας ότι οι κινεζικές κρατικές υπηρεσίες φέρονταν άδικα στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Η Κίνα απάντησε από την πλευρά της ότι θα επιβάλλει αντίποινα.
Η Ε.Ε. παραμένει έτσι σε έναν εύθραυστο «χορό» με την Κίνα, καθώς οι οικονομικοί δεσμοί μεταξύ τους έχουν μεγάλη εμβέλεια. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται σημαντικά από την Κίνα για βιομηχανικά υλικά, ενώ οι ευρωπαϊκές εξαγωγές προς την Κίνα παραμένουν υψηλές, ιδίως από τη Γερμανία, η οποία ανέκαθεν είχε στενούς εμπορικούς δεσμούς.
Βέβαια, οι εξαγωγές της Ευρώπης φθίνουν, ενώ οι εισαγωγές από την Κίνα αυξάνονται. Οσο οι ευρωπαϊκές αγορές πλημμυρίζουν από φθηνά προϊόντα της Shein και του Temu, οι αξιωματούχοι προσπαθούν να βάλουν όρια σε αυτές τις εισαγωγές. Και οι Ευρωπαίοι ηγέτες διαμαρτύρονται συχνά ότι οι κρατικά ελεγχόμενες τράπεζες της Κίνας επιδοτούν τόσο έντονα τους βιομηχάνους της χώρας, ώστε οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αδυνατούν να ανταγωνιστούν.
Οσο οι ΗΠΑ ανατρέπουν το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, με στόχο να μειώσουν το εμπορικό τους έλλειμμα, να αυξήσουν τα έσοδα και να αναβιώσουν την εγχώρια βιομηχανία, η Ευρωπαϊκή Ενωση μένει μόνη. Στις συνθήκες αυτές, το μπλοκ των 27 κρατών που αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία διεθνώς θέλει να προωθήσει το εμπόριο πέρα από τα σύνορα και παραμένει ηχηρός υποστηρικτής του ελεύθερου εμπορίου.
Η Ευρώπη θέλει να «δείξει στον κόσμο ότι το ελεύθερο εμπόριο με έναν μεγάλο αριθμό χωρών είναι εφικτό με θεμέλιο τους κανόνες», είπε τον περασμένο μήνα η επικεφαλής της Κομισιόν, Ursula von der Leyen. Ηδη το μπλοκ εμβάθυνε τις εμπορικές του σχέσεις με χώρες αντίστοιχης στρατηγικής, όπως η Ελβετία και ο Καναδάς. Ωστόσο, η von der Leyen άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να πάει ένα βήμα παραπέρα, με συνεργασία μεταξύ του μπλοκ και μιας εμπορικής ομάδας 11 χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, του Βιετνάμ, της Αυστραλίας και ιδίως χωρίς ΗΠΑ και Κίνα.
Παρότι η von der Leyen περνά στην επίθεση, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συμφωνούν εδώ και μήνες σε μία πιο αμυντική στάση. Κι αυτό επειδή μολονότι η Ε.Ε. διαφωνεί με τις πολιτικές των ΗΠΑ και της Κίνας, στο μεταξύ δέχεται πλήγματα και από τις δύο. Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των εμπορικών συνομιλιών με την κυβέρνηση Trump, η Ε.Ε. αναμένεται να καταλήξει με υψηλότερους δασμούς στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν πει επανειλημμένως ότι οι οριζόντιοι δασμοί 10% δεν είναι προς διαπραγμάτευση. Οι αξιωματούχοι είναι επίσης πιθανό να υποχρεωθούν να κάνουν παραχωρήσεις προκειμένου να διασφαλίσουν μια συμφωνία, ενδεχομένως με τη δέσμευση να κρατήσουν σκληρότερη στάση απέναντι στην Κίνα.
Η Ε.Ε. συμφωνεί με τον Trump ότι η Κίνα έχει υιοθετήσει άδικες εμπορικές πρακτικές. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί να της ασκήσει μεγάλη πίεση, καθώς, όπως έχει αποδειχθεί σε πολλές περιστάσεις που αφορούν την προμήθεια σπάνιων γαιών και προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, οι δύο οικονομίες είναι αλληλένδετες.
