Η πώληση του τόνου θεωρείται μία από τις εμπορικότερες επιχειρήσεις παγκοσμίως. Η τιμή του κιλού μπορεί πλέον να αγγίξει εξωφρενικά ποσά. Ο τόνος αποτελεί σημαντικό μέρος του θαλάσσιου οικοσυστήματος, με πολύ καλή απόδοση τιμής / αξίας. Ο ερυθρός τόνος του Ειρηνικού (Thunnus orientalis), ο ερυθρός τόνος του Ατλαντικού (Thunnus thynnus), ο μακρύπτερυγος τόνος ή albacore (Thunnus alalunga), ο κιτρινόπτερος (yellowfin / Thunnus albacares), ο μεγαλόφθαλμος (Bigeye Tuna) ή μεγάλος τόνος (Thunnus obesus), αλλά και τα πιο γνωστά μας και εγχώρια είδη της παλαμίδας (the skipjack tuna / Katsuwonus pelamis) και ο τόνος Αλοννήσου, είναι όλα σημαντικά είδη στην εμπορική αλιεία του τόνου.
Η αυξανόμενη ζήτηση για μια υγιεινή διατροφή αλλά και για βιώσιμες αλιευτικές επιχειρήσεις, έχει αναγκάσει τις εταιρείες που ασχολούνται με τη συλλογή και επεξεργασία αλιευμάτων, να αυξήσουν τις επενδύσεις τους στην έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνικών και μεθόδων, προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες της αγοράς. Η ζήτηση των καταναλωτών έχει οδηγήσει στην εφαρμογή προηγμένων διαδικασιών επεξεργασίας του τόνου, ανταποκρινόμενες στις μεταβαλλόμενες διαιτητικές προτιμήσεις. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια κατανάλωση κονσερβοποιημένου τόνου έχει απογειωθεί. Και αυτό γιατί ο τόνος σε κονσέρβα είναι ένα δημοφιλές πρωτεϊνικό προϊόν χαμηλού κόστους, εύκολης αποθήκευσης και χωρίς ανάγκη ψύξης. Για τον ίδιο λόγο αποτελεί ένα βολικό προϊόν για εξαγωγή (απαιτεί ελάχιστη ή καθόλου ψύξη), συγκριτικό πλεονέκτημα που προάγει τη ζήτηση για κονσερβοποιημένα προϊόντα τόνου, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η αγορά του τόνου με βάση τον τύπο και το είδος
Η αγορά του τόνου χωρίζεται σε κατηγορίες με βάση το είδος και τον τύπο. Ασπρος, albacore, κίτρινος, ερυθρός, μεγαλόφρυγος, μπλεφριγονές κ.ά. Με βάση τον τύπο, η αγορά διαιρείται σε κονσερβοποιημένο και “φρεσκοκατεψυγμένο” (fresh frozen). Το πιο δημοφιλές είδος κονσερβοποιημένου τόνου είναι ο άσπρος τόνος (skipjack tuna, η γνωστή μας παλαμίδα). Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Αλιείας Ασίας – Ειρηνικού Ωκεανού, ο άσπρος τόνος αποτελεί περισσότερο από το 70% των συνολικών αλιευμάτων τόνου στον Δυτικό και Κεντρικό Ειρηνικό, καθώς και περίπου το ήμισυ στον Ινδικό Ωκεανό. Στα χαρακτηριστικά του, ο άσπρος τόνος έχει μέτρια περιεκτικότητα σε χοληστερόλη και περιέχει υψηλή ποσότητα χαμηλής περιεκτικότητας λίπους πρωτεΐνης και αλατιού.
Ο κίτρινος επίσης γίνεται όλο και πιο δημοφιλής ανάμεσα στους καταναλωτές λόγω της πλούσιας γεύσης και της εξαιρετικής υφής του. Το είδος πωλείται κυρίως κονσερβοποιημένο και παγωμένο ως μικρό αλιευτικό ιχθύδιο, το οποίο χρησιμοποιείται ως δημοφιλές πιάτο στις Φιλιππίνες και την Ινδονησία. Ο τόνος σε κονσέρβα αποτελεί την πιο δημοφιλή κατηγορία προϊόντων, λόγω της αυξανόμενης ευαισθητοποίησης σχετικά με τα οφέλη για την υγεία και την ευκολία παρασκευής του. Τα λιπαρά οξέα Ω-3 που περιέχονται στον κονσερβοποιημένο τόνο βοηθούν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης, της άνοιας και των φλεγμονωδών νοσημάτων.
Επιπλέον, η μεγάλη ποικιλία προϊόντων που είναι διαθέσιμα στην αγορά, από απλά και μη αρωματισμένα προϊόντα έως έτοιμα, ψημένα και μαριναρισμένα προϊόντα, συμβάλλει στην εμπορική ανάπτυξη αυτού του τμήματος της αγοράς. Και κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον: ο φρέσκος τόνος αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά σε ζήτηση τα επόμενα χρόνια λόγω της ανάπτυξης των ασιατικών εστιατορίων σε όλο τον κόσμο, που έχει δημιουργήσει ενδιαφέρον για αυτόν και την κατανάλωσή του με διάφορους τρόπους.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως ο διάσημος chef και sushi master Jiro Ono, κάτοχος εστιατορίου με 3 αστέρια Michelin, έχει επισημάνει πως ο τόνος και η ποιότητα των ψαριών που υπήρχαν παλαιότερα δεν υπάρχουν πλέον και ότι από τη στιγμή που το sushi έγινε ένα φαγητό που το βρίσκεις παντού, αυξήθηκε η ζήτηση οπότε η υπεραλίευση εξόντωσε και συνεχίζει να εξοντώνει τα θαλάσσια είδη, με τους ιχθυολόγους να επισημαίνουν διαρκώς τον κίνδυνο.
Η Ευρώπη κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο στην παγκόσμια αγορά του τόνου
Η Ευρώπη κυριαρχεί στον κλάδο του παγκόσμιου τόνου το 2021, με μια αξία αγοράς ύψους $12,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η γρήγορη ανάπτυξη της συγκεκριμένης αγοράς οφείλεται τόσο στην υψηλή κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών προϊόντων ανά κεφαλή, αλλά και από την παρουσία μιας καλά οργανωμένης βιομηχανίας αυτών των προϊόντων. Οι καταναλωτές που το επιλέγουν προτιμούν θρεπτικά και λειτουργικά γεύματα (κάτι που αυξήθηκε σε ζήτηση μετά την πανδημία του COVID-19), τα οποία παρέχουν οφέλη για την υγεία τους και ανταποκρίνονται στις υψηλές απαιτήσεις της καθημερινότητας.
Οι εταιρείες επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στην αντιμετώπιση της αυξανόμενης ζήτησης τέτοιων λειτουργικών προϊόντων από τους καταναλωτές. Τον Σεπτέμβριο του 2021, για παράδειγμα, η εταιρεία John West, μια μάρκα του ομίλου Thai Union, κυκλοφόρησε μια ποικιλία κονσερβοποιημένου τόνου πλούσια σε θρεπτικά συστατικά στα καταστήματα του Ηνωμένου Βασιλείου, που απευθύνονται σε νέους καταναλωτές που αναζητούν νόστιμες και πρακτικές διατροφικές επιλογές. Τα συγκεκριμένα προϊόντα κατηγοριοποιούνται με βάση τα οφέλη που προκύπτουν από την κατανάλωσή τους με διαφορετική ετικέτα προϊόντος για ενίσχυση καρδιακής λειτουργίας, ανοσοποιητικού συστήματος ή απλά τόνωση και ενέργεια. Κυρίαρχες εταιρείες στην αγορά τόνου είναι οι: Bolton Group (Ιταλία), Century Pacific Foods Inc. (Φιλιππίνες), The Jealsa Rianxeira S.A.U. Group (Ισπανία), Grupo Albacore S.A. (Ισπανία), ITOCHU Corporation (Ιαπωνία), Thai Union Group Inc. (Ταϊλάνδη), Dongwon Enterprises Co. Ltd. (Νότια Κορέα), IBL Ltd. (Μαυρίκιος), FCF Co. Ltd. (Ταϊβάν), Sea Delight (Η.Π.Α.) και άλλες.
Διατροφικές τάσεις του σήμερα: χορτοφαγία και πρωτεϊνικές δίαιτες
Εχει παρατηρηθεί ότι η σημαντική αύξηση του εργαζόμενου πληθυσμού και οι γρήγοροι και απαιτητικοί ρυθμοί ζωής ενίσχυσαν τη ζήτηση για επεξεργασμένα, έτοιμα για μαγείρεμα και έτοιμα για κατανάλωση εμπορεύματα, ενώ από την άλλη πλευρά η δημοφιλία τροφών υψηλών σε πρωτεΐνη και αντίστοιχων προγραμμάτων διατροφής έκαναν τα γεύματα με τόνο περιζήτητα.
Την ίδια στιγμή, παράγοντες όπως οι περιβαλλοντικές ανησυχίες και οι αλλεργίες στα γαλακτοκομικά προϊόντα, έχουν στρέψει ένα μεγάλο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού στην χορτοφαγία, επηρεάζοντας σημαντικά τις πωλήσεις κρέατος και θαλασσινών σε πολλά μέρη του κόσμου. Λόγω της αυξανόμενης ζήτησης των φυτοβάσιμων (plant-based) τροφών, αυξήθηκε ο αριθμός των παραγωγών φυτικών κρεάτων. Αν και η ζήτηση για θαλασσινά συνεχίζει να αυξάνεται, (καθώς η αλιεία εξακολουθεί να θεωρείται λιγότερο βίαιη και εγκληματική από το κυνήγι ή την εκτροφή ζώων για κατανάλωση), τα βιώσιμα παραγόμενα φυτικά θαλασσινά μπορούν να συμβάλλουν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τη μείωση της υπεραλίευσης.
Συμμετέχοντες στην αγορά -όπως η Beyond Meat και η MorningStar Farms- επενδύουν σε χορτοφαγικές εναλλακτικές των συνηθισμένων κρεατοπροϊόντων και αναπτύσσουν μια ποικίλη σειρά προϊόντων φυτικών κρεάτων, ενώ η Nestle S.A. εισήγαγε φυτικό τόνο στην αγορά.. Ως αποτέλεσμα, η μετάβαση των πελατών σε φυτικό τόνο πιθανότατα θα πλήξει την ανάπτυξη της βιομηχανίας του τόνου στα μελλοντικά χρόνια. Παρ’ όλα αυτά η πρόβλεψη δεν είναι τόσο δραματική μέχρι στιγμής μιας και η αγορά τόνου, συνεχίζει απτόητη την ανοδική, επικερδή της πορεία.
