Του Κώστα Αγγελάκη
Είναι προφανές, νομίζω σε όλους, ότι τα αυξημένα έσοδα του τουρισμού βοήθησαν την πολιτεία να υποστηρίξει επιχειρήσεις και νοικοκυριά απέναντι στην ενεργειακή κρίση και στην αλληλένδετη κρίση της ακρίβειας.
Επίσης είναι προφανές ότι το τουριστικό προϊόν είναι αυτό που μπορεί να καθορίσει και να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο όλων των Ελλήνων για τα επόμενα αρκετά χρόνια. Η καταναλωτική διάθεση του ανθρώπου αυξάνεται σημαντικά στην περίοδο των διακοπών του, όπως συμβαίνει σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής του, αισθάνεται ψυχολογική ευφορία ή έντονη ψυχολογική κατάσταση.
Σε έρευνα που είχα διαβάσει στο παρελθόν, η αγοραστική διάθεση του ανθρώπου που οδηγεί στην υπερκατανάλωση, ενισχύεται κατά σειρά στα παρακάτω γεγονότα της ζωής του
1. Ο γάμος του
2. Η γέννηση του παιδιού του
3. Ο θάνατος των γονέων του
4. Οι διακοπές του
Και για τις διακοπές του, η ψυχολογική αντίδραση είναι ότι τις χρειάζεται, τις αξίζει και τις δικαιούται, άσχετα αν αυτό είναι αλήθεια ή όχι.
Πολλοί λένε ότι ο τουρισμός δεν αρκεί και χωρίς παραγωγικό ιστό μια οικονομία δεν έχει μέλλον και μάλλον δίκιο έχουν.
Ο παραγωγικός ιστός όμως δεν αφορά μόνο τις πρωτογενείς παραγωγές, αλλά μπορεί με μία διευρυμένη έννοια να αφορά και τις τουριστικές υπηρεσίες. Η διαφορά είναι ότι στην πρωτογενή παραγωγή παράγεις προϊόντα που εξάγεις, στον τουρισμό παράγεις υπηρεσίες σε συνδυασμό με τοπικά χαρακτηριστικά, π.χ. Ήλιος και θάλασσα, και καλείς εδώ τους πολίτες του κόσμου για να τις απολαύσουν.
Πρακτικά η αύξηση των εσόδων θα έρθει
1. από την αύξηση των επισκεπτών,
2. από την αύξηση του μέσου εσόδου από τους παραπάνω επισκέπτες
3. ή ιδανικά από τον συνδυασμό τους.
Οι μελέτες για τις αφίξεις του 2022 δείχνουν ότι εκτός του ότι έχουν αυξηθεί ιδιαίτερα οι αφίξεις επισκεπτών, έχει επίσης αυξηθεί και ο μέσος όρος της ηλικίας του. Μάλλον λοιπόν θα συμπληρώσω εγώ, έχει αυξηθεί και η αγοραστική του δυνατότητα.
Μία σημαντική θετική παράμετρος, είναι ότι η πρωτεύουσα μας έχει γίνει από σημείο διέλευσης σημείο προορισμού, και προσελκύει μεγαλύτερες ηλικίες με προφανή μεγαλύτερη αγοραστική δυνατότητα και διάθεση. Δεν είναι τυχαίες οι υπερβολικά αυξημένες διελεύσεις από την Ακρόπολη και επίσης οι μεγάλες πληρότητες των ξενοδοχείων της Αθήνας.
Και αυτή η συνθήκη εξυπηρετεί και τον αυτονόητο έμμεσο στόχο της αύξησης, του μέσου εσόδου από τους επισκέπτες εκτός από την αύξηση του αριθμού τους.
Θα υπερθεματίσω λέγοντας ότι η Ελλάδα επειδή είναι σχετικά «μικρό μαγαζί» και έχει και προβλήματα υποδομών, θα πρέπει πρωτίστως να φροντίσει στην αύξηση του μέσου εσόδου και δευτερευόντως την αύξηση του αριθμού των επισκεπτών.
Ακριβώς όπως μια «μπουτίκ» πρέπει να πουλάει ακριβά, γιατί έχει συγκεκριμένες διελεύσεις και χωρητικότητες, έτσι και η χώρα πρέπει λειτουργήσει ανάλογα. Πρέπει λοιπόν να αναβαθμίσει τις υπηρεσίες της για να προκαλέσει κυρίως αύξηση του μέσου εσόδου, παρά υπερβολική αύξηση επισκεπτών που δεν θα μπορέσει να εξυπηρετήσει και τελικά θα εκτεθεί.
Τα μηνύματα είναι θετικά και οι προβλέψεις ευοίωνες αλλά δεν πρέπει να αρκεστούμε σε αυτά και απλώς να περιμένουμε ότι όλα θα βαίνουν καλώς από μόνα τους.
Η αλήθεια βέβαια είναι, ότι βραχυπρόθεσμα δεν πρέπει να περιμένουμε τις αυξητικές τάσεις που έχουμε σε σχέση με το 2019 να συνεχισθούν.
Η φετινή χρονιά ακολουθεί τον εγκλεισμό της πανδημίας και δεν έχει ακόμα δει τα αποτελέσματα της επερχόμενης ακρίβειας. Ο αντίλογος σε αυτό είναι, ότι το προϊόν μας είναι εκτεθειμένο σε όλον τον πλανήτη και ότι πάντα θα υπάρχουν αυτοί που δεν θα επηρεάζονται τόσο καίρια από τις επιμέρους κρίσεις.
Θεωρώ όμως, ότι με την σωστή στρατηγική και τους σωστούς χειρισμούς, το τουριστικό μας προϊόν μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια τουριστική αγορά τα επόμενα χρόνια.
Επίσης θεωρώ ότι η πολιτεία έχει ενεργοποιηθεί προς την σωστή κατεύθυνση, αρκεί να αψηφήσει το πολιτικό κόστος που θα προκύψει από την προβλεπόμενη αυστηρότητα του αναγκαίου νομικού πλαισίου και από την απόλυτη εφαρμογή του.
