Οι σημερινοί έφηβοι δεν διαφέρουν και πολύ από εμάς. Συνεχίζουν να υποβάλλονται σε αυτό το τεράστιο peer pressure, όπως αποκαλείται στα αγγλικά το φαινόμενο της πίεσης μεταξύ των συνομηλίκων που επηρεάζει τις πεποιθήσεις, τις αξίες, τη θρησκεία και τη συμπεριφορά ενός ατόμου. Αυτό που ξεχωρίζει ωστόσο πλέον, είναι το γεγονός ότι κάθε μικρή τάση, κάθε πράγμα που γίνεται μόδα, γιγαντώνεται και επηρεάζει την μάζα με μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά δυναμική, καθώς παρακολουθείται μέσα από τον μεγεθυντικό φακό των social media.
Πώς προκύπτει η εμμονή μας με αυτά τα φάρμακα;
Η εμμονή των νέων με φάρμακα όπως το Ozempic (σεμαγλουτίδη) και άλλα με GLP-1 μπορεί να αποδοθεί σε έναν συνδυασμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της επιρροής των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των πολιτιστικών προτύπων ομορφιάς και της αυξανόμενης προσβασιμότητας αυτών των φαρμάκων.
Οι νέοι σήμερα εκτίθενται περισσότερο από ποτέ σε εξιδανικευμένα πρότυπα σώματος μέσω των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης όπως το TikTok, το Instagram και το YouTube. Η πίεση για την επίτευξη του “τέλειου” σώματος έχει ενταθεί, καθώς επιδραστικοί παράγοντες όπως οι διασημότητες και οι καθημερινοί χρήστες καταγράφουν τις διαδρομές γυμναστικής τους στο διαδίκτυο. Πολλά από αυτά τα άτομα έχουν μοιραστεί ανοιχτά τις εμπειρίες τους με φάρμακα απώλειας βάρους όπως το Ozempic, παρουσιάζοντάς τα ως μια γρήγορη και εύκολη λύση για την απώλεια κιλών. Hashtags όπως #Ozempic, #WegovyWeightLoss και #GLP1 έχουν συγκεντρώσει εκατομμύρια προβολές, τροφοδοτώντας συζητήσεις και περιέργεια μεταξύ των χρηστών.
Επιπλέον, όταν προσωπικότητες υψηλού προφίλ, συμπεριλαμβανομένων διασημοτήτων του Χόλιγουντ και influencers, αναφέρουν τη χρήση αυτών των φαρμάκων, εξομαλύνεται και ωραιοποιείται περαιτέρω η χρήση τους. Αυτός ο κύκλος ενισχύει την πεποίθηση ότι αυτά τα φάρμακα είναι ένα must-try για όποιον παλεύει με θέματα εικόνας σώματος.
Φυσικά και η ίδια η κοινωνία προωθεί αυτή την αλόγιστη χρήση. Το μακροχρόνιο στίγμα γύρω από το βάρος και την εικόνα του σώματος παίζει καθοριστικό ρόλο στην ελκυστικότητα των φαρμάκων απώλειας βάρους. Πολλοί νέοι, ιδίως όσοι έχουν αντιμετωπίσει εκφοβισμό, διακρίσεις ή προβλήματα αυτοεκτίμησης που σχετίζονται με το βάρος τους, βλέπουν αυτά τα φάρμακα ως έναν τρόπο να αποκτήσουν τον έλεγχο του σώματός τους. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν αυτή την πίεση προβάλλοντας συνεχώς επεξεργασμένες και φιλτραρισμένες εικόνες που θέτουν μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς.
Εδώ λοιπόν έρχονται αυτά τα φάρμακα ως ένας από μηχανής θεός που θα προσφέρει την γρήγορη λύση, μακριά από την ψυχοθεραπεία, την σωματική άσκηση και την καλή διατροφή. Σαν να μας προσφέρουν την ιδανική εικόνα μας – για κάποιους δηλαδή την λύση σε όλα τους τα προβλήματα – σε ένα μικροσκοπικό χαπάκι. Ποιος δεν θα έμπαινε στον πειρασμό να το πάρει;
Τα GLP-1 λειτουργούν μιμούμενα τη δράση της φυσικής ορμόνης γλυκαγόνης-όπως το πεπτίδιο-1, η οποία ρυθμίζει την όρεξη, την έκκριση ινσουλίνης και την πέψη. Επιβραδύνοντας τη γαστρική κένωση και προάγοντας την αίσθηση πληρότητας, τα φάρμακα αυτά βοηθούν τα άτομα να καταναλώνουμε λιγότερες θερμίδες και να επιτυγχάνουμε άμεση απώλεια βάρους. Δεδομένης της παγκόσμιας επιδημίας της παχυσαρκίας και των αγώνων που πολλοί αντιμετωπίζουν στη διαχείριση του βάρους τους, η εισαγωγή φαρμάκων όπως το Wegovy έχει θεωρηθεί ως ένα παιχνίδι που αλλάζει τα δεδομένα. Ενώ αρχικά προορίζονταν για ενήλικες, η επικράτηση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας οδήγησε στην επέκταση της χρήσης αυτών των φαρμάκων σε νεότερους πληθυσμούς. Η αυξανόμενη προσβασιμότητα φαρμάκων όπως το Wegovy έχει εγείρει ωστόσο, σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το πώς αυτά τα φάρμακα επηρεάζουν μακροπρόθεσμα τα παιδιά και τους εφήβους.
Βραχυπρόθεσμα οφέλη και ελπιδοφόρα αποτελέσματα
Πού κρύβεται η ανησυχία
Η παραδοσιακή απώλεια βάρους μέσω της διατροφής και της άσκησης απαιτεί χρόνο, πειθαρχία και συνέπεια -κάτι που πολλοί νέοι βρίσκουν πρόκληση σε μια κουλτούρα γρήγορων ρυθμών και άμεσης ικανοποίησης. Η υπόσχεση της γρήγορης απώλειας βάρους με ελάχιστη προσπάθεια κάνει το Ozempic και τα παρόμοια φάρμακα απίστευτα ελκυστικά. Οι νέοι, ειδικά εκείνοι που έχουν αγωνιστεί με διακυμάνσεις του βάρους, βλέπουν αυτά τα φάρμακα ως μια εύκολη συντόμευση για να επιτύχουν το ιδανικό σώμα τους.
Παρά όμως τα θετικά αποτελέσματα που παρατηρήθηκαν στις κλινικές δοκιμές, οι ανησυχίες σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του Wegovy και άλλων φαρμάκων GLP-1 στα παιδιά και τους εφήβους παραμένουν.
1. Επιδράσεις στην ανάπτυξη και την εξέλιξη
Η εφηβεία είναι μια κρίσιμη περίοδος για τη σωματική ανάπτυξη και εξέλιξη. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι ορμονικές αλλαγές ρυθμίζουν όχι μόνο το σωματικό βάρος αλλά και την οστική πυκνότητα, τη μυϊκή μάζα και την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Ορισμένοι ειδικοί ανησυχούν ότι η χρήση αγωνιστών των υποδοχέων GLP-1 κατά τη διάρκεια αυτής της διαμορφωτικής περιόδου θα μπορούσε να παρεμβαίνει σε αυτές τις φυσικές διεργασίες. Μελέτες σε ενήλικες έχουν δείξει επίσης πιθανή μείωση της οστικής πυκνότητας, εγείροντας ανησυχίες ότι η παρατεταμένη χρήση σε εφήβους μπορεί να τους προδιαθέσει σε οστεοπόρωση αργότερα στη ζωή τους.
2. Πιθανή έλλειψη θρεπτικών συστατικών
Επειδή τα φάρμακα GLP-1 επιβραδύνουν την πέψη και μειώνουν την όρεξη, υπάρχει ο κίνδυνος οι νεαροί χρήστες να μην καταναλώνουν επαρκή θρεπτικά συστατικά για την υποστήριξη της υγιούς ανάπτυξης. Οι έφηβοι χρειάζονται μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και πρωτεΐνες για να αναπτυχθούν σωστά. Εάν το Wegovy μειώσει σημαντικά την πρόσληψη θερμίδων, θα μπορούσε ακούσια να οδηγήσει σε ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, επηρεάζοντας τη συνολική υγεία και ανάπτυξη.
3. Επιπτώσεις στην ψυχολογική υγεία και τις διατροφικές συνήθειες
Η ψυχολογική πτυχή της χρήσης φαρμάκων για την απώλεια βάρους σε νεαρή ηλικία είναι μια άλλη πιεστική ανησυχία. Η εφηβεία είναι μια περίοδος διαμόρφωσης ταυτότητας και τα ζητήματα εικόνας του σώματος είναι ήδη διαδεδομένα μεταξύ των εφήβων. Η εξάρτηση από ένα φάρμακο για τον έλεγχο του βάρους θα μπορούσε να επηρεάσει τη σχέση ενός νέου ατόμου με το φαγητό και την εικόνα του σώματος με δυνητικά επιβλαβείς τρόπους. Ορισμένοι ανησυχούν ότι μπορεί να δημιουργηθεί προηγούμενο για μακροχρόνια εξάρτηση από φάρμακα για τη διαχείριση του βάρους αντί για την προώθηση βιώσιμων συνηθειών του τρόπου ζωής.
Επιπλέον, υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το πώς η διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής θα μπορούσε να επηρεάσει το βάρος και την ψυχική υγεία ενός νέου ατόμου. Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν τα άτομα διακόπτουν τα φάρμακα GLP-1, συχνά επανακτούν το χαμένο βάρος. Για έναν έφηβο, το να βιώνει αυτόν τον κύκλο απώλειας και επανάκτησης βάρους θα μπορούσε να είναι οδυνηρό και μπορεί να συμβάλει σε διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές ή σε αισθήματα αποτυχίας.
4. Άγνωστες μακροχρόνιες μεταβολικές επιδράσεις
Δεδομένου ότι τα φάρμακα GLP-1 μεταβάλλουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται την τροφή και ρυθμίζει την ινσουλίνη, υπάρχει ανησυχία σχετικά με την επίδρασή τους στο μεταβολισμό με την πάροδο του χρόνου. Θα μπορούσε η παρατεταμένη χρήση σε εφήβους να οδηγήσει σε μεταβολικές προσαρμογές που καθιστούν δυσκολότερη τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους στην ενήλικη ζωή; Θα μπορούσε να μεταβάλει μακροπρόθεσμα την ευαισθησία στην ινσουλίνη ή τη λειτουργία του παγκρέατος; Αυτά είναι κρίσιμα ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα λόγω της έλλειψης μακροπρόθεσμων δεδομένων.
Η ανάγκη για περισσότερη έρευνα
Η άνοδος των φαρμάκων GLP-1 όπως το Wegovy στη θεραπεία της εφηβικής παχυσαρκίας είναι πολλά υποσχόμενη και ταυτόχρονα ανησυχητική. Ενώ τα πρώιμα δεδομένα υποδηλώνουν ότι αυτά τα φάρμακα μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική απώλεια βάρους και βελτιωμένα αποτελέσματα υγείας, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους στον αναπτυσσόμενο οργανισμό παραμένουν άγνωστες. Η ταχεία αύξηση της χρήσης τους -χωρίς ισχυρή μακροπρόθεσμη έρευνα- εγείρει ηθικές και ιατρικές ανησυχίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Προς το παρών λοιπόν θα συμβουλεύαμε να επιμείνετε στις παραδοσιακές μεθόδους απώλειας ή μείωσης βάρους. Μπορεί σίγουρα να μοιάζει δύσκολο, αλλά δεν είναι ανέφικτο. Ίσως να δοκιμάζατε επίσης πριν μειώσετε το βάρος σας, να μειώσετε πρώτα την επαφή σας με τα social media. Υπάρχει μια μικρή, αλλά βάσιμη υποψία ότι θα βοηθήσει.
