Η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις και προκλήσεις ασφαλείας, οδηγώντας κράτη-μέλη και ευρωπαϊκούς θεσμούς σε αναθεώρηση των στρατηγικών τους στον τομέα της άμυνας και της διεθνούς συνεργασίας.
Στο πλαίσιο αυτό, μια σειρά εξελίξεων σχετικά με την ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική, τη διπλωματία και τη στρατηγική αποτροπής έρχεται στο προσκήνιο.
«Στρατιωτικό Σένγκεν» για γρήγορη μεταφορά στρατευμάτων παρουσιάσε η Ερωπαϊκή Επιτροπή
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Τετάρτη ένα νέο, ιδιαίτερα φιλόδοξο πακέτο μέτρων με στόχο τη δημιουργία ενός «Στρατιωτικού Σένγκεν» και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Το πρόγραμμα για τη στρατιωτική κινητικότητα, σε συνδυασμό με τον οδικό χάρτη μετασχηματισμού της αμυντικής παραγωγής, θεωρούνται καθοριστικά βήματα για την αντιμετώπιση των ολοένα αυξανόμενων απειλών ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Ευρώπη απειλές που εντάθηκαν σημαντικά μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η Επιτροπή στοχεύει επίσης στην ενίσχυση της ανατρεπτικής καινοτομίας στον στρατιωτικό τομέα και στην ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της Ευρώπης με έναν χάρτη πορείας για τον μετασχηματισμό της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ .
Ενεργοποίηση κίνησης σε κλίμακα και ταχύτητα
Δημιουργώντας έναν χώρο στρατιωτικής κινητικότητας σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2027, το πακέτο στρατιωτικής κινητικότητας φέρνει την ΕΕ ένα βήμα πιο κοντά σε έναν «Στρατιωτικό Σένγκεν».
Θα καταστήσει την μετακίνηση στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού σε όλη την Ευρώπη ταχύτερη, ασφαλέστερη και πιο συντονισμένη μέσω:
Άρση των κανονιστικών εμποδίων: εισάγει τους πρώτους εναρμονισμένους κανόνες σε επίπεδο ΕΕ για τη στρατιωτική κινητικότητα και ορίζει σαφείς κανόνες και διαδικασίες για τις διασυνοριακές στρατιωτικές μετακινήσεις, με μέγιστο χρόνο επεξεργασίας τριών ημερών και απλουστευμένες τελωνειακές διατυπώσεις.
Δημιουργία πλαισίου έκτακτης ανάγκης : ένα νέο Ευρωπαϊκό Σύστημα Ενισχυμένης Αντίδρασης Στρατιωτικής Κινητικότητας (EMERS) για ταχείες διαδικασίες και προτεραιότητα στην πρόσβαση σε υποδομές, υποστηρίζοντας τις ένοπλες δυνάμεις που δρουν στο πλαίσιο της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ.
Ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών μεταφορών: αναβάθμιση βασικών διαδρόμων στρατιωτικής κινητικότητας της ΕΕ σε πρότυπα διπλής χρήσης και προστασία των στρατηγικών υποδομών με μια νέα εργαλειοθήκη ανθεκτικότητας. Οι στοχευμένες επενδύσεις θα ενισχύσουν την κυβερνοασφάλεια, την ενεργειακή ασφάλεια και την ετοιμότητα τόσο σε συνθήκες ειρήνης όσο και σε περιόδους κρίσης.
Συγκέντρωση και κοινή χρήση δυνατοτήτων: ενισχύει την ετοιμότητα, την αλληλεγγύη και τη διαθεσιμότητα δυνατοτήτων στρατιωτικής κινητικότητας για τα κράτη μέλη με την εισαγωγή μιας Ομάδας Αλληλεγγύης και τη δυνατότητα δημιουργίας ενός Ψηφιακού Συστήματος Πληροφοριών Στρατιωτικής Κινητικότητας.
Ενίσχυση της διακυβέρνησης και του συντονισμού: Μια νέα Ομάδα Μεταφορών Στρατιωτικής Κινητικότητας και μια ενισχυμένη Επιτροπή του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών TEN-T θα καθοδηγούν την εφαρμογή και θα παρακολουθούν την ετοιμότητα, με την υποστήριξη των Εθνικών Συντονιστών Διασυνοριακών Στρατιωτικών Μεταφορών σε κάθε κράτος μέλος.
Απελευθέρωση πρωτοποριακής καινοτομίας για την αμυντική ετοιμότητα
Ο «Χάρτης Πορείας για τον Μετασχηματισμό της Αμυντικής Βιομηχανίας της ΕΕ: Απελευθέρωση της Ανατρεπτικής Καινοτομίας για την Αμυντική Ετοιμότητα» σχεδιάζει να επιταχύνει τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και να υποστηρίξει τους αναδυόμενους αμυντικούς παράγοντες.
Στόχος του είναι να φέρει σε επαφή τις κοινότητες βαθιάς τεχνολογίας και άμυνας, να επιταχύνει τη χρήση προηγμένων τεχνολογιών σε στρατιωτικές δυνατότητες και να ενισχύσει την παραγωγική ικανότητα της Ευρώπης μέσω της καινοτομίας.
Για να επιτευχθεί αυτό, εστιάζει σε τέσσερις προτεραιότητες: την υποστήριξη των επενδύσεων σε αμυντικές εταιρείες, την επιτάχυνση της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών, την επέκταση της πρόσβασης σε αμυντικές δυνατότητες και την ενίσχυση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη διατήρηση του τεχνολογικού πλεονεκτήματος της Ευρώπης.
Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει δείξει πόσο γρήγορα εξελίσσονται οι αμυντικές τεχνολογίες. Καινοτομίες όπως η Tεχνητή Nοημοσύνη, τα κβαντικά συστήματα, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και οι διαστημικές τεχνολογίες αναδιαμορφώνουν το πεδίο της μάχης. Νέοι αμυντικοί παράγοντες, από νεοσύστατες επιχειρήσεις αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη αναπτύσσει και παράγει τις στρατιωτικές της δυνατότητες.
Η Ευρώπη πρέπει να μάθει από την εμπειρία της Ουκρανίας, να ενισχύσει την ανθεκτικότητά της και να οικοδομήσει ένα νέο αμυντικό οικοσύστημα που θα ενώνει τους ηγέτες της βιομηχανίας, τους νέους καινοτόμους και την τεχνολογική κοινότητα για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη παροχή δυνατοτήτων.
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή θα υποβάλει τον νέο κανονισμό για τη στρατιωτική κινητικότητα στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προς έγκριση σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία.
Η Κομισιόν θα ξεκινήσει αμέσως την εφαρμογή των προτεινόμενων δράσεων του Χάρτη Πορείας για την έναρξη του μετασχηματισμού του ευρωπαϊκού βιομηχανικού οικοσυστήματος στον τομέα της άμυνας και την ανάπτυξή του.
Υπενθυμίζεται ότι, τον Μάρτιο του 2025, η Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Κάγια Κάλας, υπέβαλαν τη Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα – Ετοιμότητα 2030 , η οποία συμπληρώθηκε από το Σχέδιο/Ετοιμότητα ReArm Europe 2030 της Επιτροπής , ένα φιλόδοξο πακέτο για την άμυνα που παρέχει χρηματοδοτικά μέσα στα κράτη μέλη της ΕΕ για να προωθήσουν μια αύξηση των επενδύσεων σε αμυντικές δυνατότητες.
Το πακέτο στρατιωτικής κινητικότητας και ο Χάρτης Πορείας για τον Μετασχηματισμό της Αμυντικής Βιομηχανίας της ΕΕ επισημάνθηκαν ως βασικοί τομείς προτεραιότητας στη Λευκή Βίβλο και στον Χάρτη Πορείας για την Αμυντική Ετοιμότητα 2030 .
Το πακέτο στρατιωτικής κινητικότητας για το 2025 βασίζεται επίσης στα διδάγματα που αντλήθηκαν από το αναθεωρημένο Σχέδιο Δράσης 2.0 και τη Δέσμευση Στρατιωτικής Κινητικότητας του 2024. Έχει αναπτυχθεί σε στενό συντονισμό με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ), διασφαλίζοντας τη συνοχή με τα πρότυπα και τις διαδικασίες του ΝΑΤΟ.
Το κόστος υλοποίησης του σχεδίου υπολογίζεται στα 100 δισ. ευρώ, την ώρα που ο τρέχων προϋπολογισμός της ΕΕ για τη στρατιωτική κινητικότητα έως το 2027 ανέρχεται μόλις σε 1,7 δισ. ευρώ ένα ποσό που ο αρμόδιος επίτροπος δεν δίστασε να χαρακτηρίσει «σταγόνα στον ωκεανό». Για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό, που ξεκινά το 2028, προτείνεται χρηματοδότηση κοντά στα 18 δισ. ευρώ αν και δεκαπλάσια, θεωρείται ακόμη ανεπαρκής για τις πραγματικές ανάγκες του εγχειρήματος.
Ο Επίτροπος Άμυνας και Διαστήματος Άντριους Κουμπίλιους, έχει υπογραμμίσει ότι «στέρεα υλικοτεχνικά δίκτυα κάνουν τη διαφορά μεταξύ νίκης και ήττας σε πολέμους».
Ο Απόστολος Τζιτζικώστας τόνισε πως: «η Ευρώπη δεν προετοιμάζεται για πόλεμο, παρά για τη διαφύλαξη της ειρήνης». Και, απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση, διευκρίνισε ότι οι σημερινές προτάσεις της Κομισιόν «αφορούν μόνο τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ». Με τη δημιουργία του «Στρατιωτικού Σένγκεν» και την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας, η ΕΕ στοχεύει να διασφαλίσει ότι η πολιτική απόφαση για την υπεράσπιση του εδάφους της μπορεί να συμβαδίζει με την επιχειρησιακή ικανότητα να το πράξει.
Βρετανικές δυνάμεις παρακολουθούν ρωσικό κατασκοπευτικό πλοίο κοντά στα χωρικά ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου
Χθες, ρωσικό κατασκοπευτικό πλοίο εντοπίστηκε στα όρια των βρετανικών χωρικών υδάτων, όπως ανακοίνωσε ο Βρετανός υπουργός Άμυνας, Τζον Χίλι, κατά την ομιλία του στην Ντάουνινγκ Στριτ, στέλνοντας σαφές μήνυμα προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν ότι «η Βρετανία είναι έτοιμη».
Σύμφωνα με τον Χίλι, το πλοίο Yantar έχει εισέλθει τις τελευταίες εβδομάδες στα ευρύτερα ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου, βόρεια της Σκωτίας. Όπως εξήγησε, πρόκειται για σκάφος σχεδιασμένο για τη συλλογή πληροφοριών και τη χαρτογράφηση των υποθαλάσσιων καλωδίων της χώρας.
Ο υπουργός αποκάλυψε ότι φρεγάτα του Βασιλικού Ναυτικού και αεροσκάφη της RAF παρακολουθούν στενά τις κινήσεις του πλοίου, το οποίο φέρεται να κατεύθυνε λέιζερ προς τους πιλότους. «Αυτή η ρωσική ενέργεια είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και είναι η δεύτερη φορά φέτος που το Yantar προσεγγίζει τα βρετανικά ύδατα», σημείωσε.
«Το μήνυμά μου προς τη Ρωσία και τον Πούτιν είναι σαφές: σας βλέπουμε, γνωρίζουμε τι κάνετε και, αν το Yantar κινηθεί νότια αυτή την εβδομάδα, είμαστε έτοιμοι», πρόσθεσε ο Χίλι.
Ανησυχία για τις ρωσικές κινήσεις και τις κυβερνοεπιθέσεις
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για το επίπεδο της απειλής, ο υπουργός Άμυνας τόνισε ότι η παρουσία του πλοίου αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου ρωσικού προγράμματος υπό τη Γενική Διεύθυνση Ερευνών Βαθέων Θαλασσών, που έχει τη δυνατότητα τόσο για επιτήρηση σε καιρό ειρήνης όσο και για σαμποτάζ σε περίοδο σύγκρουσης.
«Παρακολουθούμε κάθε φορά που εισέρχεται στα βρετανικά ύδατα, το αποτρέπουμε και στέλνουμε το μήνυμα ότι είμαστε έτοιμοι – πάντα σε συνεργασία με τους συμμάχους μας», υπογράμμισε. «Δεν θα ανεχθούμε καμία απειλή στις ζωτικές υποθαλάσσιες υποδομές του βρετανικού λαού», συμπλήρωσε.
Διπλωματικό επεισόδιο στη Ρωσία: Διαδηλωτές επιτέθηκαν στον πρέσβη της Πολωνίας
Επίθεση δέχθηκε ο πρέσβης της Πολωνίας στη Ρωσία Κριστόφ Κραγιέφσκι, στην Αγία Πετρούπολη, από ομάδα διαδηλωτών που διαμαρτύρονταν για τη στήριξη της Πολωνίας προς την Ουκρανία. Το περιστατικό σημειώθηκε την Κυριακή, την ίδια ημέρα που εντοπίστηκε δολιοφθορά σε σιδηροδρομική γραμμή στην Πολωνία, αλλά πριν η κυβέρνηση της Βαρσοβίας αποδώσει επίσημα την ευθύνη στη Ρωσία.
Ο Κραγιέφσκι, ο οποίος υπηρετεί ως πρέσβης από το 2021, επισκεπτόταν την Καθολική Εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης στην Αγία Πετρούπολη για λειτουργία στα πολωνικά, με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας Ανεξαρτησίας της Πολωνίας, που είχε προηγηθεί στις 11 Νοεμβρίου.
Κατά τη μετάβασή του στην εκκλησία, σύμφωνα με την εφημερίδα Gazeta Wyborcza, ο πρέσβης «περικυκλώθηκε από επιθετική ομάδα διαδηλωτών που κρατούσαν πανό με αντιπολωνικά και αντιαουκρανικά συνθήματα».
Η ομάδα φέρεται να επιτέθηκε λεκτικά στον Κραγιέφσκι για τη στάση της Πολωνίας υπέρ της Ουκρανίας και, «σε κάποια στιγμή, αρκετοί προσπάθησαν να τον χτυπήσουν», αναφέρει η εφημερίδα. Την κατάσταση ανέλαβαν να ελέγξουν οι άνδρες της Πολωνικής Υπηρεσίας Κρατικής Προστασίας (SOP), που συνοδεύουν διαρκώς τον πρέσβη μετά την επιδείνωση των σχέσεων με τη Μόσχα. «Ήταν το σοβαρότερο περιστατικό αυτού του είδους εδώ και πολλά χρόνια», δήλωσε ανώνυμη πηγή του υπουργείου Εξωτερικών στην Gazeta Wyborcza. «Μόνο η επέμβαση των φρουρών ασφαλείας απέτρεψε τον ξυλοδαρμό του πρέσβη».
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου, Ματσιέι Βεβιούρ, επιβεβαίωσε το επεισόδιο, σημειώνοντας ότι «μια επιθετική ομάδα με πανό προσπάθησε να περάσει από τη λεκτική στην σωματική επίθεση, αλλά σταμάτησε χάρη στην παρέμβαση της SOP».
Αντίδραση της Βαρσοβίας και διπλωματικές εντάσεις
Ο Βεβιούρ πρόσθεσε ότι «την Τετάρτη, κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Ρώσο επιτετραμμένο, η πολωνική πλευρά εξέφρασε την αγανάκτησή της». Σύμφωνα με τον ίδιο, η ρωσική πλευρά απάντησε ότι τέτοιες καταστάσεις «δεν θα έπρεπε να συμβαίνουν».
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε καθώς το πολωνικό υπουργείο Εξωτερικών παρέδιδε επίσημη ρηματική διακοίνωση στη Ρωσία, με την οποία ζητούσε το κλείσιμο του ρωσικού προξενείου στο Γκντανσκ, σε απάντηση στη νέα πράξη δολιοφθοράς που αποδόθηκε στη Μόσχα.
Είχαν προηγηθεί τα κλεισίματα των ρωσικών προξενείων στο Πόζναν και την Κρακοβία για παρόμοιους λόγους, με αποτέλεσμα το προξενείο του Γκντανσκ να είναι το τελευταίο που λειτουργούσε στην Πολωνία. Πλέον, μόνο η ρωσική πρεσβεία στη Βαρσοβία παραμένει ανοικτή.
Απαντώντας στις κατηγορίες περί εμπλοκής της στη δολιοφθορά, η ρωσική κυβέρνηση κατηγόρησε την Πολωνία για «ρωσοφοβία» και προανήγγειλε ότι θα λάβει «αντίμετρα» μετά το κλείσιμο του προξενείου στο Γκντανσκ.
Πρόεδρος Airbus: Κάλεσε τις Ευρωπαϊκές χώρες να αποκτήσουν πυρηνικά
Ο πρόεδρος της Airbus Ρενέ Όμπερμαν κάλεσε τις ευρωπαϊκές χώρες να αποκτήσουν τακτικά πυρηνικά όπλα σε απάντηση στην απειλή που θέτουν οι ρωσικοί πύραυλοι Iskander που έχουν αναπτυχθεί στο Καλίνινγκραντ και μπορούν να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές.
«Η αχίλλειος πτέρνα μας φαίνεται να είναι αυτό με το οποίο μας απειλεί αρκετά δημόσια η Ρωσία: Αυτό σημαίνει 500 και πλέον τακτικές πυρηνικές κεφαλές σε πυραύλους Iskander 26 που βρίσκονται ακριβώς μπροστά στην πόρτα μας στο Καλίνινγκραντ, εκτός από νέους που αναπτύχθηκαν στη Λευκορωσία», δήλωσε σήμερα ο Όμπερμαν στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Βερολίνου.
«Η Γερμανία, η Γαλλία, η Βρετανία και άλλα πρόθυμα ευρωπαϊκά κράτη μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα κοινό και σταδιακό πρόγραμμα πυρηνικής αποτροπής, συμπεριλαμβανομένου σε μεγάλο βαθμό του τακτικού επιπέδου. Νομίζω ότι αυτό θα ήταν ένα τεράστιο σημάδι αποτροπής», πρόσθεσε.
Απαντώντας σε αίτημα για σχολιασμό των σχολίων του Όμπερμαν, ένας αξιωματούχος του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι η συμμαχία δεν έχει δει τελευταία αλλαγή στην πυρηνική στάση της Ρωσίας.
